HABER-YORUM | EFE YİĞİT
1930’da start alan Dünya Kupası’nı, hangi ülkenin kazanacağını tahmin etmek zor değildi. Çünkü, coğrafi konum uzun yıllar belirleyici oldu. Avrupa’da düzenlenince bir Avrupa ülkesi, Güney Amerika’da düzenirse bu kıtadan bir ülke kupayı alırdı. Turnuva da zaten bu iki kıtada düzenlenirdi. 1994’te ilk kez kupaya ABD’nin ev sahipliği yapmasıyla turnuva üçüncü bir coğrafyada yani Kuzey Amerika’da düzenlendi. ABD ile başlayan süreç kupanın yolunun Asya ve Afrika’ya uğramasını da sağladı. Ve artık şampiyonu coğrafi konum belirlemez oldu.
1930’da ilk kez düzenlenen Dünya Kupası’na Uruguay ev sahipliği yaparken kupanın adresi ev sahibi oluyordu. Bir sonraki iki organizasyonun adresi Avrupa kıtasından İtalya ve Fransa oluyordu. İtalya hem kendi evindeki hem de Fransa’daki turnuvada şampiyon oluyordu. 1950 Dünya Kupası, Güney Amerika kıtasına verilirken düzenleyen ülke Brezilya idi. Bu kupanın bir başka özelliği İngiltere’nin ilk kez Dünya Kupası’na katılıyor olmasıydı.
Futbolu keşfeden ülkeden dünya kupasını kazanmasını beklemek doğaldı. Ama madalyonun diğer yüzü farklıydı. İngiltere kafilesi tam 4 aktarma yapıp 31 saat süren yolculuktan sonra Brezilya’ya ulaşıyordu. Oyuncular jetlag olmuştu. Neyse ki daha kupanın başlamasına vakit vardı. Bu sorun kolay çözülürdü. Copacabana’da bulunan Hotel Luxor’a yerleşen kafile dinlendikten sonra yemek için indiklerinde hayatlarının şokuyla karşılaşıyorlardı. Teknik direktör Walter Winterbottom, yemekleri gördüğünde ‘kusmamak için kendimi zor tuttum’ diyecekti. Kendi ifadesiyle yağın içinde yüzen maddelerdi yemek diye önlerine konan. Açlıktan dolayı mecburen yemekleri yiyen oyuncular bir kaç gün mide problemi yaşayacaktı.
Şartlar günümüzden çok farklıydı ama…
Takımların yanlarında özel aşçılarını götürme lüksleri yoktur. Winterbotton, yemek soruna çareyi kolları sıvayıp mutfağa girmekte bulur. Turnuva boyunca hem teknik adamlık hem de aşçılık yapar. Kupayı kazanan yine bir Güney Amerika ülkesi Uruguay olur. Kural devam ediyordu Avrupa’da Avrupalı, Güney Amerika’da Güney Amerikalı kupanın sahibi oluyordu.
1958 Dünya Kupası’nda bir ilk yaşandı
Maçlar sonunda 1958 Dünya Kupası finaline ev sahibi İsveç ve Brezilya kalırken, ibre Vikinglerden yanaydı. İsveç, Dünya Kupası’na bu denli yaklaşıp, kupayı kaldırmanın heyecanını yaşamaya bile başlamıştı. Ancak 17’lik genç Pele, tüm planları alt üst ediyordu. Dünya futbolu Pele’yi keşfederken, Brezilya Avrupa kıtasında kupayı kaldıran kıta dışından ilk ülke oluyordu. Sonraki turnuvalarda gelenek devam etti. Kupa düzenlendiği kıtada kalmaya devam etti.
1994 Dünya Kupası da bir ilke sahne oluyordu. İlk kez kupaya üçüncü bir kıtada düzenlenirken, merak edilen kupayı kimin kazanacağıydı. Zira Kuzey Amerika’dan kupayı kazanacak güçlü bir takım yoktu. Avrupalılar, üçüncü bir kıtada kupayı kazanıp Brezilya’nın Avrupa’da kazandığı kupaya bir cevap vermek istiyordu. Finalin adı Brezilya – İtalya oluren, Sambacılar penaltılarda kupayı kaldırıyordu. Avrupalıların kupa kazanma hayali suya düşmekle kalmıyor, Brezilya 3. bir kıtadaki kupayı kazanan ilk takım oluyordu.
4 kıtada kupa kazanan ilk ve tek takım
2002’de kupa ilk kez Asya kıtasına uğrarken finalin adı Brezilya – Almanya oluyordu. Kupayı yine Brezilya kazanıyordu. Sambacılar, 4 kıtada kupa kazanan ilk ve tek takım oluyordu. Brezilya hegomanyası artık tüm kıtalara yayılıyordu. 2010’da kupa ilk kez Afrika kıtasında düzenleniyordu. Güney Afrika’nın ev sahipliği yaptığı kupanın favorileri yine kıta dışından Avrupa ve Güney Amerika ülkeleriydi. Brezilya, tüm kıtalarda kupa kazanan tek takım olmak istiyordu ama finale iki Avrupa ülkesi Hollanda ve İspanya kalıyordu. Brezilya’nın kupa hayali suyu düşerken, İspanya Avrupa kıtası dışında kupa kazanan ilk ülke oluyordu.
2014 Dünya Kupası’na Brezilya ev sahipliği yaparken, Avrupa için artık ‘dış topraklarda’ kupa kazanma vakti geliyordu. Almanya, yarı finalde ev sahibini tarihi bir skorla geçip finalde Arjantin’i yenerek Avrupalıların Güney Amerika’da kupa kazanamama fobisine son veriyordu.
1994 Dünya Kupası’yla birlikte coğrafya kupayı belirlemekten çıktı. 1950’li yılların şartları artık yok. Rusya 2018 için favoriler sıralanırken, kadro kalitesi dikkate alınıyor. Şimdi merakla beklenen Brezilya veya Arjantin Avrupa’da kupayı kazanıp 2014’ün rövanşını alacak mı?
