HABER İNCELEME | İLKER DOĞAN
Hazine’de sıfırı tüketen AKP iktidarı, gözünü işçinin kıdem tazminatına dikti. Hükümet, Tamamlayıcı Emeklilik Sistemi (TES) adı altında işçinin kıdem tazminatını fona devretmenin hesabını yapıyor. Mevcut sistemde işçinin kıdem tazminatı, 1 yıl için 30 günlük brüt ücret üzerinden hesaplanıyor ve çalışan işten ayrılırken tazminatını alabiliyor. Ancak hükümetin getirmeyi hazırlandığı sistemde işçinin kıdem tazminatının 11 günü fona devrediliyor. Somut örnek üzerinden anlatırsak; mevcut sistemle 15 yıl çalıştığı işyerinden ayrılan işçinin toplamda 75 bin lira kıdem tazminatı aldığını farz edelim. AKP’nin getirmeye hazırlandığı sistemle işçinin 75 bin liralık kıdem tazminatının 30 bin lirası TES’e yani fona devredilecek. Fona devredilen parayı alabilmek ise neredeyse imkansız!
İşçi sendikaları düzenlemeye tepkili. DİSK Genel Başkanı Arzu Çerkezoğlu, “Yıllardır kıdem tazminatını ‘fon’ adı altında gasp etmeye çalışıyorlar… Kıdem tazminatı hakkına sonuna kadar sahip çıkacağız.” diyor. Türkiye’nin her yerinde yeni düzenlemeye tepkiler var. Hükümetin geri adım atıp atmayacağı merak konusu.
Ekonomik olarak köşeye sıkışan hükümet, yine işçinin kıdem tazminatını gündemine aldı! AKP rejimi daha önce de kıdem tazminatının, oluşturulacak bir fona devriyle ilgili düzenlemeleri gündeme getirmiş ancak tepkiler üzerine geri çekmişti.
Kovid 19 pandemisi sürecinde sıfırı tüketen hükümet, işçilerin kazanılmış kıdem tazminatı hakkını budamak için yeniden harekete geçti. AKP’li Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan, son kabine toplantısının ardından yaptığı açıklamada, Tamamlayıcı Emeklilik Sistemi’ni (TES) gündeme getirdi. Peki nedir bu TES? Mevcut sistemden farkları neler?
Kamuoyuna yansıyan bilgilere göre TES ile kıdem tazminatının fona dönüştürülmesi amaçlanıyor. Mevcut yasaya göre çalışanlar her yıl için bir brüt ücret (giydirilmiş) tutarında kıdem tazminatına hak kazanıyor. Ve yine yeni sistemde işçi işten çıkarılması durumunda söz konusu tazminatın tamamını alıyor. Bir işçinin aylık 5 bin lira brüt ücretle çalıştığını ve 15 yılın sonunda işten çıkarıldığını varsayalım. Söz konusu işçi her yıl için 5 bin lira kıdem tazminatı almaya hak kazanmış oluyor. Yani toplamda 75 bin lira kıdem tazminatını işten çıkarıldıktan hemen sonra alıyor.
KIDEM TAZMİNATININ ÜÇTE BİRİ FONA!
Ancak yeni sistemde söz konusu tazminatın üçte birden fazlası fona devrediliyor. İşçinin kıdem tazminatının aylık 11 günü ‘TES’ adı altında fona devrediliyor. Mevcut sistemde 15 yılın sonunda 75 bin lira kıdem tazminatı almaya hak kazanan işçi, AKP’nin getirmeyi planladığı yeni sistemde 45 bin lira alabiliyor. Geriye kalan 30 bin lira fona devrediliyor.
FONA DEVREDİLEN PARA GERİ ALINABİLİR Mİ?
Fona devredilen parayı alabilmek ise neredeyse imkansız! Çalışanlar, 60 yaşına gelince kıdem tazminatında biriken paranın sadece yüzde 25’ini çekebilecek. Geri kalan kıdem tazminatı ise ‘ek gelir’ adı altında emekli maaşına eklenecek. BES’in yerini alacak zorunlu TES ile 60 yaşından önce ise kıdem tazminatının sadece yüzde 10’u ağır hastalık, evlenme ve konut gibi durumlarda çekilebilecek.
ÇERKEZOĞLU: AKLINIZDAN BİLE GEÇİRMEYİN!
DİSK Genel Başkanı Arzu Çerkezoğlu, düzenlemeye tepkili. Çerkezoğlu, “Kıdem tazminatı bir işyerinde yıllardır çalışıyor olmaktan kaynaklı, işverende beklettiğimiz 13. ay ücretimizdir. İşverenin işçiye karşı sorumluluğudur. En temel iş güvencesi dayanaklarımızdan bir tanesidir. Bu hak gasp edilirse işverenler işçileri çok rahat işten çıkartacaktır. Bu hakkı ortadan kaldırmak demek, işçinin alın terine elini uzatmak demektir. Hele bu pandemi koşullarında bu kadar yoksulluk artmışken, işçinin deyim yerindeyse canı burnundayken bir de kıdem tazminatına el atılması kabul edilebilir bir şey değil, aklınızdan bile geçirmeyin! Kıdem tazminatı kırmızı çizgimizdir. Tüm gücümüzle tüm işçi arkadaşlarımıza, hakkımıza sahip çıkacağız.” diyor.
