HABER-ANALİZ | YÜKSEL DURGUT
Asya’nın iki devi Hindistan ve Çin arasında yıllardır sessizliğini koruyan sınırdaki ihtilaf 20 Hint askerinin ölümü ile sonuçlandı. Bu iki devin 3 bin 500 kilometrelik sınırında yaşanan gerilime birlikte göz atalım.
Hindistan ve Çin arasında ki Ladakh bölgesinde yaşanan gerilim yıllardır askeri bir durgunluk sonucu ortaya çıktı. Sınırlar, iki bölgesel güç arasında bugüne kadar asla kabul edilmedi ve karşılıklı ihlal suçlamaları yapıldı. Ancak Pazartesi günü 20 askerin hayatını kaybettiği olay, 1975 yılından bugüne çatışmanın yaşandığı ilk olay olarak yerini aldı. Hindistan ordusu her iki tarafında kayıplar verdiğini açıklasa da, Çin ordusuna ait kayıplar Çinli yetkililer tarafından doğrulanmadı.
ANLAŞMAZLIĞIN TARİHİ
Dünyanın bilinen iki süper gücü 1975 yılından bugüne ilk ölüm ile sonuçlanan olayı oldu. 1967’den bugüne ise meydana gelen en ciddi çatışma olduğu belirtiliyor. Hindistan ve Çin, 1967’de Himalayalar’daki tartışmalı sınırlar için savaşmışlardı. Savaş, ateşkes ve ardından Fiili Kontrol Hattı (LAC) olarak bilinen bir sınırın oluşmasıyla sona erdi.Ancak son yıllarda bu gerginlik tırmanmaya başladı. Nükleer silahlı iki komşu ülke arasında ki gerginlik, Mayıs ayında Hindistan’ın Tibet’e komşu olan bölgesi Ladakh’da tırmandı.Çatışmalar, yüksek dağlarla çevrili Budist nüfusun yoğunlukta olduğu Tibet’i çevreleyen popüler bir turizm merkezi olan Ladakh’da meydana geldi.
KONTROL HATTI TARTIŞMASI
Line of Actual Control sınır hattı olarak bilinen ve Hint kontrolündeki bölgeyi Çin’den ayıran bir sınır çizgisidir. Hattın bölümlerinin, özellikle batı Ladakh bölgesinde konumu yıllardır hep tartışmalıdır. Hindistan medyasına göre, iki ülke arasındaki LAC’ı kesin konumunun son yirmi yıldır iki ülke arasında tartışıldığı yönünde.
Hintli yetkililer, son olaylarda ise Çinli askerlerin sınırı üç farklı noktadan geçerek çadır kurduklarını ve uyarılara rağmen sınır ihlalelerini sürdüklerini iddia ediyorlar. Hindistan’ın Kuzeydoğu eyaleti olan Sikkim’de ki sınırda 9 Mayıs’ta yaşanan sözlü, yumruklu ve taşlı saldırılarda ise her iki ülke askerlerinin de arasında olduğu birçok kişi yaralanmıştı.
Hintli yetkililer, yaşanan karşılıklı çatışmaların ardından geçtiğimiz haftalarda Çin’in batıdaki Ladakh bölgesinde sınır ihlallerinde bulunduğunu açıklayarak bölgeye birçok asker göndermişti. Yaşanan gerilimin çözümü için iki taraf da geçen hafta Fiili Sınır Kontrol Hattı (LAC)’ın Çin tarafındaki Maldo bölgesinde bir araya geldi. Hindistan Dışişleri Bakanlığı, iki tarafın “durumu çözmek ve sınır bölgelerinde barış ve huzur sağlamak için askeri ve diplomatik anlaşmaları sürdüreceğini” yapılan toplantı sonrası açıklamıştı. Çin de, Hindistan’ın diplomatik ve askeri kanallar aracılığıyla sınır gerilimlerini çözme konusunda “olumlu adımlar” attığını belirtmişti.
İKİ ÜLKE NE İSTİYOR
Çin ve Hindistan dünyanın en kalabalık iki nükleer güçleri. Her iki ülke de bölgeyi ağır bir askeri üs haline getirmiş durumda. Hindistan ve Çin bölgeye her türlü alt yapıyı kurarak (yollar, hava yolları, karakollar ve telefon hatları) tartışmalı sınırda düzenli olarak askeri devriye gezdiriyor. Çin, Himalayalar’ın doğusunda 90.000, batısında da 38.000 metrekareden fazla alanının kendi toprakları olduğunu iddia ediyor.
Ancak görüşmelerin ardından Pazartesi yaşanan olayın iki tarafın açıklamalarını da gerçeği yansıtmadığını ortaya koydu. Hindistan medyasında yer alan haberlere göre ise, Çin’in son haftalarda, özellikle Pangong Tso gölünün kuzey tarafının bazı kısımlarında ve her iki ülke için de stratejik önemi olan Galwan nehri bölgesini işgal ettiğine yer verdi. Çin Dışişleri Bakanlığı sözcüsü Zhao Lijian, Pazartesi günü Hindistan askerlerini iki kez sınırı geçtiğini ve birliklerini kışkırtarak saldırdıklarını bunun sonucunda da çatışmalar yaşandığını aktarmıştı.
