HABER-YORUM | SEMİH ARDIÇ
Kamuya hizmet veren taşeron şirketlerde istihdam edilen 1 milyona yakın işçiden ancak 400 bini için kadro tahsis edildi. Bütçe açıklarını 28 milyar liralık zam paketi ile kapatmaya çalışan hükûmet, kaynak sıkıntısı had safhaya çıkınca daha evvel ilan ettiği kadro rakamının yarısına ancak kadro verebilecek.
Üstelik bahse konu tahsisat kanunla olmadı. Muhalefetin ‘taşeronların sendikalı işçilerle eşit haklara sahip olmasını mümkün kılacak bir kanun çıkaralım’ davetini kale almayan hükûmet, Kanun Hükmünde Kararname (KHK) ile iktifa etti. KHK’nın tamamen veya kısmen iptali halinde verilen kadroların akıbeti ise meçhul!
TAŞERON, BİT’LERDE İSTİHDAM EDİLECEK
Resmî Gazete’de yayımlanan KHK, mahallî idarelerde personel çalıştırmaya dayalı hizmet alımı dahilindekilerin tamamının belediye iktisadi teşekküllerinde (BİT) işçi kadrolarına alınmasına imkân tanıyor. Kamuda, hassaten mahallî idarelerde artık taşeron ihalesi yapılmayacağı için 20 bine yakın taşeron şirket kepenk indirecek.
Ekseriyeti mahallî idareler (belediyeler), hastaneler ve adliyelerde çalışan taşeron işçilerden 4 Aralık 2017 itibarıyla iş başında olanlar kadro için müracaat edebilecek. İşçiler on gün içinde çalıştıkları idarenin hizmet alım mukavelesinin yapıldığı birime daimî işçi kadrolarında istihdam edilmek üzere yazılı talepte bulanabilecek.
Herhangi bir sosyal güvenlik kurumundan emeklilik, yaşlılık veya malullük aylığı alan taşeron işçiler ise bu haktan istifade edemeyecek.
MİT’TEN TEMİZ KÂĞIDI YOKSA KADRO DA YOK
Aday işçilerin yazılı imtihan veya sözlü mülakatları geçmesi ve Millî İstihbarat Teşkilatı’nın (MİT) yaptığı güvenlik soruşturmasından ‘temiz’ çıkması icap ediyor. Yazılı ve sözlü imtihanların ne kadar adil ve şeffaf olacağı ise Adalet ve Kalkınma Partisi’nin (AKP) insafına kaldı.
Taşerona kadro vaadinde fazla dillendirilmeyen MİT fişlemelerine dair endişelerimi 8 Aralık’ta (http://www.tr724.com/mitten-temiz-kagidi-yoksa-taserona-kadro-yok/) tr724.com okurları ile paylaşmıştım. AKP, 12 Eylül 2010’da halkın yüzde 58’nin ‘evet’ diyerek onayladığı Anayasa değişikliklerini ihlal ediyor. Suç olan fişlemeler kamuda istihdamda ya da ihraçlarda mesnet veya hüccet kabul ediliyor.
KADRO BEKLERKEN İŞSİZ KALMAK…
Yazılı imtihan, mülakat veya MİT tahkikatından herhangi bir safhada takılan mevsimlik işçiler kadroya giremeyeceği gibi işini tamamen kaybedecek.
Doğum iznini kullanan, askerlik için ayrılmış olanlar, sözleşmesi askıda olanlar ya da sağlık raporuyla belirli süre çalışma alanından uzak kalanlar da kadro için müracaat edebilecek. Bu vaziyetteki kişilerin yerine işe alınanlar da aynı şartları haiz kabul edilecek.
MAAŞ ARTMIYOR, ASGARÎ ÜCRETE DEVAM
Daimî kadroya geçenlerin maaşlarında ise artış olmayacak. Taşeron işçi iken elde ettiği haklarla kadroya geçmiş sayılacaklar. Maaşlar, müteakip toplu sözleşme döneminde sendikalı daimî işçilere verilen zam oranında artırılacak.
Yeni sözleşme iki sene sonra imzalanacak. Dolayısıyla taşeron işçiler şu anda 1.404 TL olan asgarî ücret 2018 ve 2019 senelerinde kaç lira olursa o kadar maaş alabilecek.
Toplu sözleşme imzalandığında maaş formülü şöyle işleyecek:
Kamuya geçen taşeron işçi maaşı=Asgarî ücret+toplu sözleşme zam oranı
KADRONUN İÇİ BOŞ
Kamuda ikramiyeler dahil edildiğinde işçi maaşı 3 bin lirayı geçerken taşeronluktan geçenler bu tutarın yarısı ile iktifa edecek. Hükûmet en mühim başlıkta bir çözüm sunmuyor.
Bu da demek oluyor ki aynı dairede aynı işi yapan kişiler arasında maaş ve diğer haklar veçhesinden farklar yine giderilmiyor. Taşeron işçiler aynı şartlara razı olarak kalıcı kadro imkânına kavuşabilecek. İlaveten ‘adayların kamu aleyhine açtıkları davalardan feragat ettiklerine dair’ beyanname şartı var. Böylece hukukî mücadeleyi kazanan taşeron işçilerin diğerlerine emsal olma ihtimali de ortadan kaldırılıyor.
MEVSİMLİKLER YİNE BAŞKA BAHARA!
Kamuda taşeron işçiler kadar mevsimlik çalışanlar da mağdur oluyordu. Mamafih hükûmet mevsimliklere daha evvel verdiği kadro sözünü tutmadı.
Çaykur, orman işletmeleri ve şeker fabrikalarında mevsimlik işçi statüsünde çalışan 25 bin kişi ise daimî kadroya geçemeyecek. 696 Sayılı KHK’da mevsimlik işçilerin kadro talebine cevap veremeyen hükûmet, ‘bir parmak bal’ kabilinden bir karara imza attı. Buna göre bağlı bulundukları idarenin lüzum görmesi halinde mevsimlik işçilerin 5 ay 29 gün çalışma müddeti 9 ay 29 güne çıkarılabilecek.
Bu istisna tatbik edilse bile işçiler kıdem tazminatından mahrum kalacak. İdare ‘bütçe yok’ diyerek böyle bir uzatmaya gitmeme tasarrufunda bulunabilecek.
4C’LİLER NİHAYET
Kamu İktisadî Teşekkülleri’nde (KİT) özelleştirmeyi müteakip kamuda kalan ve 4C statüsüne alınan 20 bin civarında kişinin mağduriyeti kısmen de olsa giderilecek. Senelerdir muadili kişilere nazaran ciddi kayıplara maruz bırakılan 20 bin civarında kişi nihayet 4B (sözleşmeli memur) kadrosuna dahil edilecek.
Üstelik taşeron işçilere getirilen şartların hiçbiri 4C’lilere tatbik edilmeyecek. İmtihan, mülakat ve MİT’ten temiz kâğıdı yok… KHK’dan en kârlı çıkan kesim eski 4C’liler oldu.
3 BİNE YAKIN KİŞİ ARTIK İŞSİZ
AKP’nin devri iktidarında partiye yakın isimleri ihya etmek maksadıyla her fırsatta kullanılan taşeron sistemi kamuda adil çalışma şartlarını ortadan kaldırmıştı. Adaletsizlikleri gidereceğini beyan eden hükûmetin son KHK’sı yeni adaletsizliklerin kapısını araladı. Kendilerine yakın kişiler asgarî ücretle de olsa kadroya girecek.
Diğer taraftan aynı KHK ile aralarında asker, polis, öğretmen, doktor ve müfettişlerin bulunduğu 3 bine yakın kişi meslekten ihraç edildi. Kış ortasında işsiz bırakılanların yüreğine ateş düştü. OHAL’in ilan edildiği 20 Temmuz 2016’dan beri haklarında mahkeme kararı olmadan KHK ile kamudan ihraç edilenlerin sayısı 120 bini geçti.
TBMM VE KANUN YERİNE KHK
Bilvesile tekrar edeyim: Türkiye Büyük Millet Meclisi’ni (TBMM) noterlik derekesine indiren OHAL rejiminde yayımlanan KHK’lar hukukî mesnetten mahrumdur. Her bir KHK, içtimaî huzur ve barışı daha derinden yaralıyor.
KHK’lara şu zaviyeden bakıyorum: Milletin iradesi Reis-i Cumhur, başbakan ve 26 bakana ihale ediliyor. Onların vekaleti ve imzası kâfi. KHK kolaycılığında iktidar mebuslarının dahi bir hükmü kalmıyor. TBMM, muhalefet ve içtimaî taraflar devre dışı bırakılıyor.
Taşerona kırpa kırpa verilen kadro bile KHK marifeti ile tahsis edildi. AKP’nin eseri ucube istihdam modeli taşeron sistemi lağvedilirken hükûmetin KHK’yı taşeron olarak kullanması dikkatten kaçmadı. KHK taşeronluğu Erdoğan rejiminin mütemmim cüzü haline geliyor.
Ezcümle mevcut şartlar altında kadroya geçecek taşeron işçiler ne hisseder bilmiyorum. Amma velakin birini sevindirmek için ötekinin mağdur edildiğini gördükçe benim içimden ‘hayırlı olsun’ demek gelmiyor.
TAŞERON İŞÇİYE KADRO HAKKI TANINAN İDARELER:
GENEL BÜTÇEYE DAHİL OLANLAR
TBMM
Cumhurbaşkanlığı
Başbakanlık
Anayasa Mahkemesi
Yargıtay
Danıştay
Hakimler Savcılar Yüksek Kurulu
Sayıştay
Bakanlıklar
Milli Güvenlik Kurulu Genel Sekreterliği
Jandarma Genel Komutanlığı
Sahil Güvenlik Komutanlığı
Emniyet Genel Müdürlüğü
Diyanet İşleri Başkanlığı
Hazine Müsteşarlığı
Kamu Düzeni ve Güvenliği Müsteşarlığı
Devlet Personel Başkanlığı
Türkiye İstatistik Kurumu
AFAD
Gelir İdaresi Başkanlığı
Tapu ve Kadastro Genel Müdürlüğü
Meteoroloji Genel Müdürlüğü
Basın-Yayın ve Enformasyon Genel Müdürlüğü
Göç İdaresi Genel Müdürlüğü
ÖZEL BÜTÇELİ KURUMLAR
Yükseköğretim Kurulu (YÖK)
Üniversiteler
ÖSYM
İzmir Yüksek Teknoloji Enstitüsü
Savunma Sanayi Müsteşarlığı
Atatürk Dil ve Tarih Yüksek Kurumu
Atatürk Araştırma Merkezi
Türk Dil Kurumu
Türk Tarih Kurumu
TODAİE
TÜBİTAK
Türkiye Bilimler Akademisi
Türkiye Adalet Akademisi
Yüksek Öğrenim Kredi ve Yurtlar Kurumu
Karayolları Genel Müdürlüğü
Spor Genel Müdürlüğü
Devlet Tiyatroları Genel Müdürlüğü
Devlet Opera ve Balesi Genel Müdürlüğü
Orman Genel Müdürlüğü
Vakıflar Genel Müdürlüğü
Türkiye Hudut ve Sahiller Sağlık Genel Müdürlüğü
Maden Teknik ve Arama Genel Müdürlüğü
Sivil Havacılık Genel Müdürlüğü
Türk Akreditasyon Kurumu
Türk Standartları Enstitüsü
Türk Patent Ve Marka Kurumu
Ulusal Bor Araştırma Enstitüsü
Türkiye Atom Enerjisi Kurumu
KOSGEB
Türk İşbirliği ve Koordinasyon Ajansı Başkanlığı (TİKA)
GAP Bölge Kalkınma İdaresi
Özelleştirme İdaresi Başkanlığı
Kamu Denetçiliği Kurumu
Ceza İnfaz Kurumları İle Tutukevleri İşyurtları Kurumu
Mesleki Yeterlilik Kurumu
Yurtdışı Türkler ve Akraba Topluluklar Başkanlığı
Türkiye Yazma Eserler Kurumu Başkanlığı
Anadolu Projesi Bölge Kalkınma İdaresi Başkanlığı
Konya Ovası Projesi Bölge Kalkınma İdaresi Başkanlığı
Doğu Karadeniz Projesi Bölge Kalkınma İdaresi Başkanlığı
Devlet Su İşleri Genel Müdürlüğü, Türkiye Su Enstitüsü
Türkiye İlaç ve Tıbbi Cihaz Kurumu
Türkiye İnsan Hakları ve Eşitlik Kurumu
Türkiye Sağlık Enstitüleri Başkanlığı
Helal Akreditasyon Kurumu
DÜZENLEYİCİ KURUMLAR
Radyo ve Televizyon Üst Kurulu
Bilgi Teknolojileri ve İletişim Kurumu
Sermaye Piyasası Kurulu
Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu
Enerji Piyasası Düzenleme Kurumu
Kamu İhale Kurumu
Rekabet Kurumu
Tütün ve Alkol Piyasası Düzenleme Kurumu
Kamu Gözetimi Muhasebe ve Denetim Standartları Kurumu ile Kişisel Verileri Koruma Kurumu
Sosyal Güvenlik Kurumu
Türkiye İş Kurumu Genel Müdürlüğü
Atatürk Orman Çiftliği Müdürlüğü
Avrupa Birliği Eğitim ve Gençlik Programları Merkezi Başkanlığı
Çanakkale Savaşları Gelibolu Tarihi Alan Başkanlığı
Sosyal Güvenlik Kurumu
Türkiye İş Kurumu Genel Müdürlüğü
Atatürk Orman Çiftliği Müdürlüğü
Avrupa Birliği Eğitim ve Gençlik Programları Merkezi Başkanlığı
Çanakkale Savaşları Gelibolu Tarihi Alan Başkanlığı
Kalkınma Ajansları
Milli Savunma Bakanlığı Akaryakıt İkmal ve Nato Pol Tesisleri İşletme Başkanlığı
Tarım ve Kırsal Kalkınmayı Destekleme Kurumu Başkanlığı
Yatırım İzleme ve Koordinasyon Başkanlıkları
Ereğli Kömür Havzası Amele Birliği ve Biriktirme Yardımlaşma Sandığı
Spor Genel Müdürlüğü Gençlik Hizmetleri ve Spor İl Müdürlükleri
Kanunla kurulan fonlar ve kefalet sandıkları
Millî İdaresi Genel Müdürlüğü
Spor Toto Teşkilatı Başkanlığı
