HABER ANALİZ | YUSUF DERELİ
Merkez Bankası Başkanı Naci Ağbal’ın bir gece yarısı kararnamesiyle görevden alınması, piyasaları allak bullak etti. Güvenin sıfırlanması ve yeni başkan Şahap Kavcıoğlu’nun ‘faiz’ indirimine gideceği beklentisiyle dolar haftaya sert hareketlerle başladı. Gece hacimsiz piyasada 8,45’leri gören dolar, bankalararası işlemlerin başlamasıyla bir ara 7,75’in altına kadar geriledi. Gün boyu dalgalı bir seyir izleyen dolar akşam saatlerinde 7,95 seviyelerine geldi. Türk Lirası, 2 günde yüzde 10 civarında değer kaybetti. Sabah saatlerinde 9,60’larda seyreden Euro ise gün içerisinde 9,20’ye geriledi. Ancak akşam saatlerinde 9,50’lere geldi.
ULUSLARARASI PİYASALAR DA TEDİRGİN
Merkez Bankası başkanlığındaki beklenmedik değişiklik uluslararası piyasalarda da ‘şok’ etkisi yarattı. İsveç Bankası Nordea’nın küresel strateji şefi Andreas Steno Larsen, Twitter’da yaptığı paylaşımda, “Erdoğan Merkez Bankası’nı yönettiği sürece Türk Lirası’nda hiçbir zaman boğa pozisyonu (iyimser pozisyon) almayacağız.” ifadelerini kullandı.
Çok uluslu bir bankacılık ve finansal hizmet şirketi olan Rabobank, Türk lirası için oluşturduğu ihtiyatlı iyimser görüşü terk ettiğini açıkladı. Rabobank’ın döviz piyasası stratejisti Piotr Maty, “Artan yurtiçi reel faizlerin talebi canlandıracağı görünümü varsayımı temelinde lira için oluşturduğumuz ihtiyatlı iyimser görüşü terk ettik.” dedi.
ULUSLARARASI KREDİ DERECELENDİRME KURULUŞLARI: BELİRSİZLİK ARTTI
JP Morgan, Morgan Stanley, Moody’s gibi dev yatırım şirketleri MB’de yaşanan değişikliği değerlendirdi. Yapılan açıklamalarda kısa vadede belirsizliğe vurgu yapılırken, şeffaflık ve öngörülebilirliğin önemine değildi. JP Morgan’dan yapılan açıklamada, belirsizliğe vurgu yapılarak, Türk yerel varlıkların potansiyel kırılganlıklarının arttığı kaydedildi. Morgan Stanley tarafından yapılan değerlendirmede, değişikliğin kısa vadede belirsizliği artırdığı belirtildi. Moody’s’in açıklamasında ise görev değişiminin politika belirsizliğini artıracağına vurgu yapıldı.
LÜTFİ ELVAN AÇIKLAMA YAPTI
Hazine ve Maliye Bakanı Lütfi Elvan, döviz kurlarındaki şok artış üzerine dün bir açıklama yaptı. “Serbest piyasa mekanizmasından herhangi bir taviz kesinlikle söz konusu olmayacak, liberal kambiyo rejiminin uygulanmasına kararlılıkla devam edilecek.” dedi. Ancak söz konusu açıklamanın hiçbir etkisi olmadı.
FAİZLER NE ZAMAN VE NASIL İNDİRİLECEK?
Yeni Merkez Bankası Başkanı Şahap Kavcıoğlu’nun negatif reel faizi savunduğunu biliyoruz. Faiz oranı yüzde 17’yken Yeni Şafak’ta kaleme aldığı yazıda, “… Yatırım ve üretim maliyetini doğrudan etkileyen kredi maliyetlerinin makul seviyede olması için faiz artışından vazgeçmemiz gerekir…” diyor. Dolayısıyla politika faiz oranının yüzde 19’da kalması mümkün değil. Ancak bu faiz indirimini, dolar kurunun fırladığı bugünlerde yapması zor. O nedenle 15 Nisan’a kadar bekleyecek.
ŞAHAP KAVCILOĞU’NUN İŞİ ZOR
Şahap Kavcıoğlu, muhtemelen politika faizini her ay 100 baz puan indirecek. 300 baz puan birden indirebilir mi? Döviz kurunun yüzde 3-4 değer kazanmasını sorun olarak görmüyorsa, yapabilir…
Selefi Naci Ağbal’ın sahip olduğu risklerden fazlasına sahip. Ağbal, faiz artışları ve aktif rasyosu uygulamasının kaldırılması gibi yaptığı doğru işlerle piyasalarda güvenin yeniden tesis edilmesini sağlamıştı. Dolar 7,20’ye kadar gerilemişti. Ancak Erdoğan’ın bir geceyarısı kararnamesiyle Ağbal’ı ‘harcaması’ güven, itibar ve istikrarı yerle bir etti. Dolayısıyla Şahap Kavcıoğlu’nun işi Ağbal’dan çok daha zor.
MERKEZ’İN SWAP HARİÇ NET REZERVİ -60 MİLYAR DOLAR
Erdoğan’ın faiz takıntısı nedeniyle MB rezervleri heba edildi. İktisatçı Mahfi Eğilmez’e göre ‘Şubat 2021 sonu itibarıyla TCMB’deki brüt resmi rezervler 95,3 milyar Dolar, net rezervler – 2,2 milyar Dolar, swaplar 58,1 milyar Dolar ve sonuç olarak swaplar hariç net rezervler – 60,3 milyar Dolar olarak hesaplanıyor.’ Rezerv eksideyken faizi de indireceksiniz. Bu arada piyasalarda güven diplerdeyken kurun da alıp başını gitmesini engelleyeceksiniz! Kavcıoğlu bunu başarırsa ekonomi tarihine geçer!
DEVASA SORUNLAR ÇÖZÜM BEKLİYOR
Türkiye’nin devasa ekonomik sorunları var; dış borç 435 milyar dolara çıktı. 2002 yılında söz konusu rakam 129 milyar dolar civarındaydı. 1 yıldan kısa vadeli borç stoğu 190,3 milyar dolar. Türkiye Cumhuriyeti tarihinin rekoru! Her ay 3 milyar dolar cari açık veriliyor. Yıl sonu itibariyle 30 milyar dolar cari açık olduğunu varsayalım; Türkiye’nin 1 yıldan kısa vadede çevirmesi gereken borç miktarı 220 milyar dolar civarında. Peki kasada ne kadar para var? Eksi 60 milyar dolar!
CDS RİSK PRİMİ 474’E YÜKSELDİ
Dün merakla takip edilen verilerden biri de CDS risk primiydi. Naci Ağbal kasım ayının başında MB başkanı olduğunda Türkiye’nin risk primi düşüş eğilimine girmişti. Cuma günü 309 puan olan CDS risk primi dün 474 puana yükseldi. Aylık ortalama olarak en düşük seviyesi 119 puan ile Haziran 2013’te, en yüksek seviyesi 616 puan ile Mayıs 2020’de görüldü. Gerekli adımlar atılmazsa risk priminin 500’ün üzerine çıkması an meselesi…
Şahap Kavacıoğlu’nun işi gerçekten zor. Kasım ayında dolar kuru 8,40’ları gördüğünde faiz oranı 10,25’di. Bugün faiz yüzde 19 olmasına rağmen dolar kuru 8 liraya dayandı. Kavcıoğlu, faizi indirirken kurun yükselmesini de engellemek zorunda. Bu arada CDS primiyle uğraşırken, MB’nın heba edilen 128 milyar dolarlık rezervini yerine koyacak!
