HABER İNCELEME | İLKER DOĞAN
Koronavirüs salgını ile mücadele kapsamında alınan önlemler en fazla restoran, pastane, lokanta ve kafeleri vurdu. Zaten zor günler geçiren restoran, lokanta, pastane, kafe, kafeteryalarda hizmet verilmesi yeniden yasaklandı. Söz konusu işletmeler 10.00- 20.00 saatlerinde sadece paket servis veya ‘gel-al’ hizmeti verecek şekilde açık olacak.
İngiltere, Almanya ve Fransa gibi Avrupa ülkelerinde de benzer yasaklar var. Söz konusu ülkelerde esnaf iktidar tarafından doğrudan ve hibe şeklinde destekleniyor. Almanya’da küçük esnafa 10 bin ila 30 bin Euro arasında değişen miktarlarda yardım yapıldı. İngiltere’de de aynı şekilde geri ödemesiz destekler verildi. Ancak Türkiye’de esnaf tek kuruş karşılıksız destek alamadı. CHP’li Veli Ağbaba, söz konusu yasakla yüzbinlerce çalışanın açlığa mahkum edildiğini söylüyor.
İstanbul’da 55 kişinin çalıştığı bir restoranın sahibi şunları söylüyor: “Marttan bu yana bir kuruş karşılıksız destek almadık. Borçlarımız katlanarak arttı. Şimdi yeniden yasak geldi. 55 kişi çalıştırıyordum. Şimdi bu sayı 15’e düştü. Sadece aylık kira giderim 75 bin TL! Ne yapalım biz, kilit mi vuralım!”
Türkiye’de salgın tamamen kontrolden çıkmış durumda. Hastanelerde normal servisler doldu. Yoğun bakımlar da kırmızı alarm veriyor. Sağlık Bakanlığı günlük yeni hasta sayısını 5 binlerde açıklarken, gerçek rakamların bunun kat kat fazlası olduğu belirtiliyor. Zaten bizzat Sağlık Bakanı Fahrettin Koca, ‘pozitif’ çıkan ancak semptom göstermeyen ‘vakaları’ hasta olarak görmediklerini ve dolayısıyla tabloya eklemediklerini geçtiğimiz ay itiraf etmişti. Günlük hasta sayısı konusunda farklı iddialar var. Ancak en iyi ihtimalle günlük vaka sayısı 55 bin civarında.
AĞIR HASTA SAYISI 8 KAT ARTTI
Sağlık Bakanı Fahrettin Koca, önceki gün ağır hasta sayısının 4 ayda 8 kat arttığını söyledi. Artan sadece ağır hasta sayısı değil. Sağlık Bakanlığı’nın tartışmalı verilerine göre bile 31 Temmuz’da 230 bin 873 olan toplam hasta sayısı 22 Kasım itibariyle 446 bin 822’ye çıktı. Aynı tarihlerde ağır hasta sayısı ise 582’den 4 bin 217’ye fırlamış görünüyor.
ZATÜRRE ORANI NASIL DÜŞTÜ?
Ancak ilginç bir şekilde hastalarda görülen zatürre oranı düşmüş. 31 Temmuz’da yüzde 8,8 olan zatürre oranının her ay düzenli olarak düştüğü ve 22 Kasım itibariyle yüzde 3,8’e gerilediği görülüyor. Sahada çalışanların gözlemleri bakanlığın verilerinden farklı. Buna göre zatürre oranında düşüş olmadığı gibi artış var.
MÜCADELE YÖNTEMİ; TAVSİYELER!
Salgının başından bu yana AKP’nin virüsle en büyük mücadele yöntemi ‘tavsiyeler’. Sağlık Bakanı Koca başta olmak üzere bütün iktidar temsilcileri hemen her gün vatandaşlara ‘maske takın, sosyal mesafe kuralına uyun, hijyene dikkat edin’ uyarıları yapıyor. Ancak gelinen noktada bu yöntemin başarısız olduğu açık. Konunun uzmanlarına göre iktidar, virüsle mücadelede inisiyatifi tamamen vatandaşlara bırakmış durumda. Zaten yetkililer her açıklamalarında ‘vatandaşlar dikkat etmediği için virüsün yayıldığını’ söyleyerek faturayı da millete kesiyor.
FATURAYI LOKANTACILAR ÖDEYECEK
Salgının tırmanması ve yayılma hızının artması üzerine geçtiğimiz hafta sonu yeni kısıtlamalara gidildi. İktidar yine taşın altına elini koymak yerine, ‘yasak’lar getirdi. Salgının başlangıcında yaklaşık 3 ay kapalı kalan lokanta, pastane, kafe, kafeteryalarda hizmet verilmesi yeniden yasaklandı. Söz konusu işletmeler 10.00- 20.00 saatlerinde sadece paket servis veya ‘gel-al’ hizmeti verecek şekilde açık olacak.
AVRUPA’DA ESNAFA KARŞILIKSIZ DESTEK VERİLİYOR
Almanya, Fransa, İngiltere gibi bir çok ülkede de benzer yasaklar var. Ancak sorun şu ki, söz konusu ülkelerde kepenk kapatmaya, sadece evlere servis yapmaya zorlanan esnaflara doğrudan hibe destekler veriliyor. Almanya’da ilk dalgada binlerce esnafa 3 ay boyunca 10 bin ila 30 bin Euro arasında geri ödemesiz destek verildi. İngiltere’de ilk dalgada esnafın giderinin yüzde 100’ü karşılandı. Bunları bizzat ‘gurbetçi’ esnaf söylüyor. Şu anda ise İngiltere hükümeti, esnafın giderlerinin yüzde 80’inin karşılayacağını açıkladı. Aynı şekilde Fransa’da da esnafa binlerce Euro hibe verildi.
FATURAYI LOKANTACILAR ÖDEYECEK
Türkiye’de ise restoran, kafe ve lokanta sahipleri tek kuruş hibe almadı. Salgına ‘hazırlıklı’ yakalandıklarını iddia eden iktidar, bugüne kadar hiç bir esnafa karşılıksız bir kuruş destek vermedi. Peki ne yaptı iktidar; sadece faizli kredi vererek esnafı daha da borçlandırdı. Yeni yasaklarda da esnafa herhangi bir hibe verilmesi düşünülmüyor. Peki salgının başında 3 ay kapalı kalan lokantacı esnafı şimdi ne yapacak?
ÇALIŞAN SAYISI 55’TEN 15’E DÜŞTÜ
İstanbul’da orta büyüklükte bir restoran işleten Mehmet T. zor durumda olduklarını şu cümlelerle anlatıyor: “Aylık giderim kira dahil 270 bin lira! Üç ay kadar kapalı kaldık, devletten karşılıksız bir kuruş yardım alamadık. O süreçte borcum katlandı. Şimdi yeniden yasak geldi. 55 kişi çalıştırıyorum. 40 çalışanımı gönderdim. Aylık sadece kira giderim 75 bin lira. Günlük 20-30 paket servisiyle kiramı mı ödeyeyim, elektriğimi mi, işçi maaşlarını mı? Madem yasak getiriyorsunuz, neden esnafa destek vermiyorsunuz?”
AĞBABA: YÜZBİNLERCE İNSAN AÇLIĞA TERK EDİLDİ
CHP Milletvekili Veli Ağbaba, önceki gün memleketi Malatya’daydı. Yaptığı esnaf ziyaretlerini sosyal medya hesabında paylaştı. “Yaklaşık 200 bin restoran, lokanta ve kafeteryanın anlık tedbirlerle faaliyetleri kısıtlandı. Buralarda çalışan yüz binlerce insan aileleriyle birlikte açlığa terk edildi.” diyen Ağbaba’nın ziyaret ettiği bir lokanta esnafı şunları söylüyor: “17 elemanımız vardı, şimdi 4 kişi kaldık. Ne yapacağımızı şaşırdık. Biz bu çalışanlara nasıl bakacağız. Adam geliyor, yemek veremiyoruz. Adam, ‘ben parkta mı yiyeceğim’ diyor. Hiç bir yardım almadık. Yemeklerin yarısını da yapmadık. En azından her masaya bir kişi almamıza müsade etsinler. Başka birşey istemiyoruz.”
