Analiz | Erhan Başyurt
Türkiye’den muhalif gazeteci Cemal Kaşıkçı’nın, Suudi Arabistan istihbaratı tarafından İstanbul Başkonsolosluk’undan ‘kaçırıldığı’ veya ‘öldürüldüğü’, ‘15 parçaya bölünüp valizlerle çıkarıldığı’ gibi korkunç iddialar var.
Henüz Kaşıkçı’nın nerede olduğu veya akıbeti aydınlatılabilmiş değil.
***
İngiltere ve Rusya arasında da Mart 2018’den bu yana yaşanan ve giderek daha çetrefilli bir hale gelen ‘‘casus ve suikast krizi’’ yaşanıyor.
tr724.com sitesinde 15 Mart 2018 tarihli ‘Bir casus, bir suikast ve büyük kriz’ başlığıyla köşemde bu konunun detaylarını ele almaya çalışmıştım.
Rusya ve Batılı istihbarat örgütleri arasında çift taraflı çalıştığı tespit edildiği için 2004’te tutuklanan ve 2010’da İngiltere’ye 10 Rus casus karşılığı iade edilen Sergei Skripal’a özel geliştirilmiş Novichock adlı ‘kimyasal silah’ ile suikast gerçekleştirildi.
Eski Rus askeri istihbaratı (GRU) mensubu Skripal ve kızı koma halinde Salisbury’de bir parkın bankında bulundu. 40 kadar İngiliz vatandaşı da bu saldırıdan etkilendi.
İngiltere saldırının Rus istihbaratı tarafından gerçekleştirildiğini açıklayıp, diplomatik yaptırımlar başlattı. ABD ve AB’nin de aralarında bulunduğu 20 kadar ülke diplomatik boykota katıldı.
Rusya, iddiaların bir dayanağı olmadığını, İngiltere’nin kendilerine ‘’iftira ve karalama kampanyası başlattığını’’ ileri sürdü.
***
Suikastın kimler tarafından yapıldığı ve Novichock isimli Sarin Gazı’ndan 70 kat güçlü zehirin nasıl ülkeye sokulduğu ve saldırının nasıl gerçekleştiği muammaydı.
Skripal, kızı ve kimyasal silahtan etkilenen diğer İngiliz vatandaşları tedavi edildi.
Ancak suikast girişiminden 4 ay sonra, 7 Temmuz’da, Dawn Sturgess isimli 44 yaşında bir İngiliz kadın Salisbury’de Novichock’tan ölünce, ‘pandoranın kutusu’ yeniden açıldı.
Sturgess, erkek arkadaşının bir yardım kuruluşunun kutusunda bulduğu ve kendisine hediye ettiği Nina Ricci isimli parfümü kullanmış ve ölmüştü.
250 dedektif, 11 bin saatlik güvenlik kamerası (CCTV) görüntülerini inceledi. Nina Ricci parfüm paketinin bulunduğu güzergah ve Skripal’in evine yakın bölgede suikast günü iki Rus vatandaşı tespit edildi.
Lonra’ya suikasttan önce, Alexander Petrov ve Ruslan Boshirov adına kayıtlı iki pasaport ile geldikleri, olay günü Salisbury’ye geldikleri ve suikast sonrası da döndükleri ortaya çıkarıldı.
İngiltere, saldırının bu iki Rus tarafından gerçekleştirildiğini ve GRU yani Rus askeri istihbaratı mensubu olduklarını ileri sürdü.
***
Rusya, büyük bir hızla bu iddiayı yalanladı. Petrov ve Boshirov isimli iki ismi, Rus televizyonuna çıkarttı. İkili, olay günü Salisbury’deki katedrali ziyaret etmek gittiklerini, hava yağmurlu olduğu için de geri döndüklerini iddia etti.
Ancak CCTV görüntüleri iki şahsı yalanlıyordu. Salisbury’de, katedral ile ters yöndeki Skripal’in evine doğru yürüdükleri, katedral yönüne ise hiç girmedikleri belirlendi.
Ancak yeterli değildi. Ölümcül bilgiler, Putin muhalifi İngilizce yayın yapan, Bellingcat ve Insider isimli iki araştırmacı gazeteci sitesi tarafından ortaya çıkarıldı.
Önce pasaportların sahte olduğunu, serilerinin uymadığını ve üzerlerinde Rusça ‘güvenlik incelemesi’ yapılmaması için not bulunduğunu fotoğraflarıyla ispat ettiler.
’’Alexander Petrov’’ sahte pasaportunu kullanan kişinin gerçek adının Anatoliy Chepiga olduğunu ve Rus askeri istihbaratında albay rütbesi ile görev yaptığını, Kırım’ın Rusya’ya katılmasından gösterdiği başarı nedeniyle 2014’te Putin tarafından ‘Rusya Kahramanı’ olarak en yüksek ödüllendirildiğini belirlediler. Putin’in ödül verirken fotoğraflarını yayınladılar.
‘’Ruslan Boshirov’’ sahte pasaportunu kullanan kişinin gerçek kimliğinin de Alexander Mishkin olduğunu ve Rus askeri istihbaratı GRU’da subay olarak görev yaptığını yine belgeler ve fotoğraflarla bu hafta başı yayınladılar. Mishkin de, 2014’te Kırım’da görev yapmış ve Putin tarafından ‘Rusya Kahramanı’ ödülü ile taltif edilmiş.
***
Uzmanlar, Chepiga’nın suikastı organize ettiğini, Mishkin’in de aşırı derecede etkili olan Novichock kimyasal maddesini Skripal’in evinin kapısı ve kapı koluna, özel dizayn edilmiş parfüm şişesinden yeter miktarla ve zarar görmeden sıktığını tahmin ediyorlar.
Rusya, ‘’İngiliz hükümetinin elindeki resmi belgeleri kendileri ile paylaşması halinde inceleme yapabileceklerini’’ açıkladı.
İki Rus askeri istihbaratı mensubunun, Putin’in onayıyla 2010’da değiş tokuş edilen eski Rus istihbaratı üyesine 8 yıl sonra suikast düzenlemesi, ‘çift taraflı çalışan tüm ajanlara’ bir mesaj olduğu ve ihaneti affetmeyecekleri mesajı olduğu görüşündeler.
Rus askeri istihbaratının başındaki generalin de, Skripal Afganistan’da Rusya adına savaştığı dönemdeki komutanı olması, bu ihtimali güçlendiriyor.
***
Sonuçta, dünya hukuk tanımayan yönetimler eliyle, yeniden Soğuk Savaş döneminin casus savaşlarına sahne oluyor.
Türkiye, Skripal suikastı nedeniyle İngiltere’nin diplomatik boykotuna katılmamıştı.
Kaşıkçı olayı nedeniyle, İngiltere detayların netleşmesini bekliyor.
Kaşıkçı, Suudi istihbaratında uzun dönem etkin görev yapan Prens Faysal el Türki’nin, Londra ve Washington büyükelçilikleri döneminde yanında görev yapmıştı.
İngiltere ve İngiliz basını yakından bildikleri Kaşıkçı olayını bu nedenle yakından takip ediyor…
