Yorum | Erhan Başyurt
İngiltere bir haftadır Rusya ve İngiltere arasında uzun süre çift taraflı casusluk yapan Sergei Skripal’e Salisbury’de yapılan suikast ile çalkalanıyor.
Suikast sıradan bir yöntemle değil, ‘sinir gazı’ ya da laboratuvarda üretilen çok güçlü bir ‘kimyasal silah’ ile gerçekleştirilmiş durumda.
Novichok olarak adlandırılan suikastta kullanılan kimyasal silahın, VX olarak bilinen kimyasal silahtan 8 kat daha güçlü olduğu belirtiliyor.
Novichok, Sovyetler Birliği döneminde Özbekistan’ın güneyinde kimyasal deneylerin yapıldığı ve kimyasal silahların üretildiği, bir yöneticisinin 1990’larda ABD’ye sığınmasıyla ortaya çıkan özel bir laboratuvarın adı aynı zamanda…
Skripal kendisini ziyarete gelen kızı ile birlikte bir parkın bankında şuursuz halde bulundu…
Ona yardım etmeye gidenler, son 45 içinde bulunduğu mekanlardaki insanlar da kimyasal silahın etkilerine maruz kalmış durumda… Şu ana kadar tespit edilenlerin sayısı 40’ı buldu.
***
Skripal, Rus Ordusu’nda yetişmiş, Afganistan’da savaşmış bir subayken, Rusya Dışişleri’ne bağlı istihbarata alınıyor.
İspanya’da görevde iken devşiriliyor…
300’ü aşkın Rus casusun onun verdiği bilgilerle deşifre edildiği ifade ediliyor.
2004’te Rusya tarafından casusluk yaptığı tespit ediliyor ve tutuklanıyor.
2010’da ünlü casus Anna Chapman’ın da aralarında bulunduğu Rusya’nın ABD ve Avrupa’da 300 kadar ‘uyuyan casusu’ deşifre olunca, Putin 10 casus karşılığında Skripal’ın da aralarında bulunduğu 3 ismi af ediyor.
Ajanlar, Viyana Havaalanı’nda casus romanlarındaki gibi değiş tokuş ediliyor.
Skripal, İngiltere’nin CIA’den talebi üzerine kendilerine teslim ediliyor.
İngiltere’deki eşi ile birlikte bir hayat sürmeye başlıyor.
Zaman zaman da İngiliz istihbaratına, Rusya’nın istihbarat taktikleri üzerine dersler vermeye devam ettiği ileri sürülüyor…
***
Soğuk Savaş döneminin bu kritik casusu, Soğuk Savaş taktiklerini sürdüren ‘çelik çekirdek’ten yetişme eski KGB ajanı Putin’in bilgisi haricinde olması imkansız bir şekilde öldürüldü…
Skripal suikastı, daha önce benzer şekilde şüpheli şekilde öldürülen 14 dosyanın daha açılmasını sağladı.
İddialar havada uçuşuyor. Rusya’nın uzun süredir muhalif işadamları ve eski Rus casuslarını İngiltere’de teker teker öldürdüğü iddia ediliyor.
Putin’in affettiği bir ismin, halen nasıl gerçekleştiği belirlenemeyen bir yöntemle öldürülmesi, 40 İngiliz vatandaşına da zarar verilmesi ülkede sinirleri germiş durumda…
***
İngiltere’de Rusya hakkındaki tartışmalar, Brexit döneminde Rus trollerin sosyal medya kampanyaları ve Rusya destekli işadamlarının Brexit kampanyası yürütenlere maddi desteği nedeniyle zaten yoğun yaşanıyordu.
Putin’in, İngiltere’deki muhalif işadamlarına yönelik ‘tehditleri’ ve son krizden sonra ‘tepeden bakan’ açıklamaları işin tuzu biberi oldu…
İngiltere Başbakanı May, ‘bıçak kemiğe dayandı’ misali, Rusya’ya yaptırımlar uygulamaya karar verdi.
İlk hamlede ülkedeki Rus diplomatların yarısı, 23’ü, sınır dışı edildi. Krizin bu şartlarda düşmesi değil tırmanması şaşırtıcı olmaz…
Rusya’ya yönelik ekonomik yaptırımlar da söz konusu olacaktır.
İngiltere’ye batılı dostlarında yoğun destek var.
ABD’nin ardından İngiltere’nin de Rusya ile köprüleri atmaya başlaması, Putin’in Soğuk Savaş taktiklerinin ters tepmesinden başka bir şey değil.
Rusya ve Batı arasında gerilimin ‘siber güvenlik’ dahil artması şaşırtıcı olmayacaktır…
***
Gelinen aşamada, Rusya’ya yanaşan ve Batı ile ilişkilerini gerginlik üzerine kuran Türkiye’yi de çetin bir diplomatik imtihan bekliyor.
Türkiye’nin safını netleştirmesi beklenecektir…
***
Bir casus, bir suikast ve ardından etkileri yerel kalmayacak büyük bir kriz yaşanıyor.
Yazı her yönüyle tarafsız, profesyonel bir yazı. Ama şu cümlede “Soğuk Savaş döneminin bu kritik casusu, Soğuk Savaş taktiklerini sürdüren ‘çelik çekirdek’ten yetişme eski KGB ajanı Putin’in bilgisi haricinde olması imkansız bir şekilde öldürüldü…” sanki ya kendi talimatıyla yahut bilgisi dahilinde öldürüldü gibi mana çıkıyor. Sanki başka güçler Putin’in izni ve bilgisi dışında casusu öldüremez miş gibi! Sanki soruşturma başlatılmış, bitmiş, deliller ortada filan… Hemen ertesinde gün suçlu, hemde kesin ve tartışmasız biçimde, bulunuyor ve İngiltere ver yansın ediyor. Bu size birşeyler andırıyor mu? Hani 15 Temmuz filan?