Yeni dönem

YORUM | ORHAN ÖZCAN

Dünya ekonomisi, geride bıraktığımız yıldan itibaren kovid pandemisinin de etkisiyle yeni bir döneme girmiş gibi görünüyor. Pandemi kaynaklı tedarik zinciri sorunu ve bu sorunun geride bıraktığımız yılda yarattığı problemler, dünyada globalleşmenin tam tersine ülkesel, bölgesel ekonomik gelişmeleri de beraberinde getiriyor. 

Uzun bir süredir globalleşen dünyadan bahsederken, yeni dönemde tam bunun tersi bir trendden bahsediyor olabiliriz. Uzun bir süre çözülemeyen ve üretim aksamalarına neden olan chip krizi ABD’yi kendi chipini üretmeye itti. Enerjide tam olarak Rusya’ya bağlı Avrupa Birliği savaş ile birlikte bu bağımlılıktan kurtulmaya çalışırken, üretim ayağında da Çin’den uzaklaşıyor ve yön değiştiriyor.

Bu arada tüm dünyada yükselen enflasyon Merkez Bankalarının 2008 sonrası devam eden genişlemeci, bol para basan politikalarını bitirdi. Bol para dönemi geçtiğimiz yıldan başlayarak bitti. Tüm dünyadaki faiz artışları, sıkı para politikalarının etkisini tüm dünyada göstermeye başladı. Bol para döneminin bitmesi beraberinde piyasalarda risk iştahını da  oldukça azalttı. Nakitin giderek kral olduğu bir evreye girilecek gibi görünüyor. Bol para döneminin bitmesi, herkesin daha temkinli olmasını, harcamalarını gözden geçirmesini, daha dikkatli olunmasını beraberinde getirecek.

Geçtiğimiz hafta IMF başkanı Georgieva’nın yapmış olduğu açıklamalar oldukça pesimist bir tablo çiziyor. Georgieva, dünya ekonomisinin büyük bir kısmı için bu yılın daha da zorlu geçeceği uyarısında bulunuyor. Georgieva, Avrupa Birliği’nin yarısının savaşın da etkisiyle resesyona gireceği öngörüsünde bulunuyor. Bu yılın Çin ekonomisi için de zor olacağını kaydeden Georgieva, Çin’in bu yıl daha da yavaşlayacağı değerlendirmesini yapıyor. Gelişmekte olan ülkelerin ise yüksek faiz oranları ve doların değer kazanması ile daha da zorlanacağını tahmin ediyor.

Türkiye ise çok yüksek seyreden enflasyonunu, belki seçime kadar değilse bile, seçimden sonra çözmeye doğru adım atmak zorunda. Burada özellikle belirtilmesi gereken nokta, Türkiye’den çok daha düşük enflasyonu olan ve resesyon tehlikesi ile karşı karşıya olan ülkeler varken, Türkiye’nin  bu çok yüksek enflasyonu,  ülkeyi resesyona sokmadan  nasıl çözeceği tam bir muamma.