HABER-YORUM | HASAN CÜCÜK
Engin Fırat, Fuat Usta, Ümit Özat ve Cenk Özcan… Bu isimler yurt dışında takım çalıştıran Türk teknik adamlar. Engin Fırat Moldova Milli Takımı’nı, Fuat Usta Hollanda 2. Lig takımlarından MVV Maastricht’i, Ümit Özat Bosna- Hersek Ligi’nden NK Çelik Zenica’yı ve Cenk Özcan Estonya Premier Lig takımlarından JK Trans Narva’yı çalıştırıyor. Bu isimlere Gana’nın Ashanti Gold takımını çalıştıran Kasım Gökyıldız ve Nijerya’nın FC Heartland takımının teknik patronluğunu yapan Mehmet Tayfun Türkmen’i eklemek mümkün. İsterseniz tarihi bir yolculuğa çıkıp Türk teknik adamların yurt dışı serüvenine yakından bakalım.
Yurtdışında takım çalıştıran Türk teknik direktör deyince akla ilk gelen isimlerden biri hiç kuşkusuz Mustafa Denizli. Tecrübeli teknik adam Almanya ve Azerbaycan’da birer, İran’da ise üç takım çalıştırdı. 1988-89 sezonunda G.Saray’a Avrupa’da yarı final oynatan Denizli’nin bir sonraki takımı Alman 2. Ligi’ndeki Alemannia Aachen’dı. Ligde 10 haftadır galip gelemeyen Aachen’ın başında ilk maçına 30 Eylül 1989’da çıkan Denizli, ilk dört maçını kazandı. Ancak daha sonra büyük bir düşüşe geçti, taraftarın protestosuna maruz kalan Denizli, Aachen ile sezonu tamamlayamadan yollarını ayırdı. Mustafa Denizli, Aachen’dayken 7 galibiyet, 2 beraberlik ve 8 mağlubiyet gördü.
Denizli’nin ikinci ülkesi İran oldu. 2004-05 sezonunun ikinci yarısında Pas ile sözleşme imzalayan Denizli, ligde 11. sırada yer alan takımını sezon sonunda 6. sıraya kadar taşıdı. 2005-06 sezonunun tamamlanmasına 5 hafta kala yönetimle anlaşamadığını belirtip görevi bıraktığını açıkladı. Ancak daha sonra tekrar aynı takıma geri döndü. Ligin son haftasına liderin bir puan gerisinde giren Pas, şampiyonluk yarışındaki rakibi İstiklal’in son maçını kazanmasıyla ligi ikinci bitirdi. Denizli, Ağustos 2006’da bir başka İran takımı Persepolis’le anlaştı. Tecrübeli teknik adam, Persepolis’i lig üçüncüsü yaptıktan sonra tekrar Türkiye’ye döndü. Denizli, 2011’de 3. İran seferine çıktı. Persepolis’le 24 Aralık 2011’de 1,5 yıllık sözleşme imzaladı. Takımı ligi 12. bitirdi. Persepolis, Asya Şampiyonlar Ligi’nden de elenince Denizli, 21 Haziran 2012’de görevinden istifa etti.
Almanya ve İran’dan sonra Azerbaycan’a açılan Mustafa Denizli, 2 Aralık 2013’te Hazar Lenkeran takımını çakıştırmaya başladı. 18 maç görevde kalan Denizli sezonla birlikte görevinden ayrıldı. Son görev yaptığı yer ise İran’ın Tractor takımı oldu. Temmuz 2019’da başlayan bu macerası sadece 6 ay sürdü. Görevi bırakma gerekçesi ülkede çıkan iç huzursuzluklar oldu. Mustafa Denizli’den önce Tractor takımını çalıştıran bir başka Türk teknik adam Ertuğrul Sağlam oldu. Bursaspor’u şampiyon yaparak dikkatleri üzerine çeken Sağlam, Ocak 2018 – Nisan 2018 arasında görev yaptığı Tractor’un başında 16 karşılaşmaya çıktı. Sadece 3 galibiyet alan Sağlam, 6 beraberlik ve 7 yenilgi gördü.
Azerbaycan’da sadece Mustafa Denizli takım çalıştırmadı. Rasim Kara, Azerbaycan’da 2005’te Hazar Lenkeran’ı çalıştırdı. Takımı ligde ikinci oldu. 2006’da Karabağ’ın başına geçti. Ardından tekrar Lenkeran’a döndü. Kara’nın ilk yurtdışı deneyimi ise Kanada’nın Ottowa Wizards takımıydı. 2001’de bu takıma Kanada şampiyonluğu yaşatmıştı. G.Saray’ın efsane oyuncularından Bülent Korkmaz ise 2009-2010 sezonunda Azerbaycan’ın FK Bakü takımını çalıştırdı. Korkmaz, Bakü’nün başında 21 maça çıktıktan sonra görevinden ayrıldı. Güvenç Kurtar, Revan Bakü’yi bir yıl görev yaptı. . Kurtar’ın bu takımın başına geçmesi de oldukça ilginç olmuş. TRT 3’te yayımlanan bir programda söyledikleri Azeri yetkililerin ilgisini çekmiş. Ve sonrasında da hocayla temasa geçilerek anlaşma imzalanmıştı.
Yurtdışında en fazla çalışan hocalardan biri de hiç kuşkusuz Muhsin Ertuğral. Onun tercih ettiği kıta Afrika oldu. Futbolu bıraktıktan sonra Almanya’da yaşayan Ertuğral, burada teknik direktörlük kursuna gitti. Marcello Lippi’nin gözlemciliğini yaptı. 1995’te o zamanki adıyla Zaire olan Demokratik Kongo’nun başına getirildi. 1999’da Güney Afrika takımlarından Kaizer Chiefs’in başına geçti. Özellikle 2000-01 sezonu Kaiser Chiefs tarihinin en başarılı sezonu oldu. 4 ay içinde 4 büyük kupa kazandı. Bu kupalardan biri Afrika Kupa Galipleri Kupası’ydı. Bu performansı ile 2001’de “En İyi Afrika Takımı” seçildi. 2003’te Güney Afrika’da Santos Football Club’a geçti. 2003-04 sezonunda ise Tunus’a geçip Club Africain’i çalıştırdı, ancak başarılı olamadı. 2005’te ise Mısır takımı Ismaily’nin başındaydı. 2006-07 sezonunda Ajax Cape Town’un hocasıydı. Sonraki sezon ise Kaiser Chiefs’in. 2009’da yeniden Ajax Cape Town’a döndü. 2009-10 sezonunda Türkiye’ye dönüp Sivasspor’u çalıştıran Muhsin Ertuğrul yeniden Afrika’ya açılıp 2011-19 arasında Güney Afrika takımlarından Golden Arrows, Ajax Cape Town, Black Aces, Orlando Pirates, Ajax Cape Town ve Maritzburg United takımlarını çalıştırdı. Ertuğral, yurt dışında en fazla kulüp çalıştıran Türk teknik adam oldu.
Şüphesiz yabancı diyarlara açılan Türk teknik direktörler içerisinde en dikkat çeken isim Fatih Terim. 2000 yılında G.Saray ile UEFA Kupası’nı kazanan Terim, sezon biter bitmez İtalya’nın yolunu tuttu. İtalya’da ilk Türk teknik direktör olmayı başaran Terim’in takımı Fiorentina’ydı. Terim bu takımı İtalya Kupası’nda finale çıkarttı. Milan’ı 4-0 mağlup etti. Bir ara takımı ligde 3. sıraya kadar çıkarttı. 23 maçta 10 galibiyet 9 beraberliği vardı. Sezon sonuna doğru yönetimle anlaşamadığı için kendi isteği ile istifa etti. Ama onun bu başarısı İtalya’da büyük yankı uyandırdı. Sezon sonu Milan’ın teklifini kabul ederek bu takımın başına geçti. Milan ile ligde 9 maça çıktı. 4 galibiyet, 3 beraberlik, 2 yenilgi sonrasında kulüp 4 Kasım 2001’de görevine son verdi. Milan tarihinde görevine en erken son verilen teknik direktör oldu.
Yurtdışı deneyimi yaşayan başarılı teknik direktörlerimizden biri de Şenol Güneş. Türkiye’ye 2002’de dünya üçüncülüğü yaşatan Güneş, şampiyonanın düzenlendiği Güney Kore’nin kendisine gösterdiği sevgiyi karşılıksız bırakmadı. 2007’de bu ülkenin FC Seul takımıyla anlaştı. Güneş, Seul’e ligde final oynattı. Finalde Suwon’a 2-1 ve 1-1’lik skorlarla kaybetti. Takımının başında toplam 110 maça çıkan Güneş, FC Seul’u 2009’da ise Asya Şampiyonlar Ligi’nde çeyrek finale çıkartma başarısı gösterdi.
Bir zamanlar Galatasaray ve Fenerbahçe’de top koşturan Semih Yuvakuran, 2012-13 sezonunda Türkmenistan Ligi takımlarından Balkan’ı çalıştırdı ve takımı şampiyonluğa taşıdı. Yuvakuran bu ülkede takım çalıştıran ilk yabancıydı. Şimdilerde Denizlispor’u çalıştıran Bülent Uygun’un yurt dışı tercihi ise Katar oldu. Uygun, Aralık 2013’te başladığı Katar seferinde ilk takımı Umm Salal oldu. 3 yıl görevde kalan Uygun, aynı ülkeden Al Gharafa’yı 2017’de ve Al Rayyan’ı 2018’de çalıştırdı.
En fazla Türk’ün yaşadığı Almanya’da ilk Türk teknik adam ise Özcan Alkoç oldu. Alkoç, 8 sezon Hamburg forması giydi. 1977-78 sezonunda Hamburg teknik direktörlüğüne getirilen Arkoç; Beşiktaş, Fenerbahçe, Austria Wien ve Hamburg’da kalecilik yaptı. Futbolu bıraktıktan sonra yine Hamburg’da antrenör yardımcılığına başladı. 1977’de Avrupa Kupa Galipleri Kupası şampiyonu oldular. 1978’de Hamburg’un hocasıydı. Burada 10 ay görevde kalan 38 yaşındaki Arkoç’un talebeleri arasında Kevin Keegan, Manfred Kaltz, Felix Magath gibi oyuncular vardı. Alkoç’tan sonra Bundesliga’da görev yapan ikinci isim ise Tayfun Korkut oldu. Şimdilerde adı Fenerbahçe ile anılan Korkut’un Bundesliga teknik adamlık serüveni Hannover 96 ile Ocak 2014’te başladı. Nisan 2015’te görevinden ayrılan Korkut, FC Kaiserslautern, Bayer Leverkusen (geçici) ve Stuttgart’ta teknik adamlık yaptı.
