HABER İNCELEME | YUSUF DERELİ
Merkez Bankası, yılın son enflasyon raporunu açıkladı. Yıl sonu enflasyon tahmini yüzde 14,1’den 18.4’e çıkarıldı. Merkez Bankası Başkanı Şahap Kavcıoğlu, yapılan 200 baz puanlık indirimin sebebini de açıkladı; enflasyon geçici! Geçtiğimiz yıl ocak ayında açıklanan enflasyon raporunda 2021 yıl sonu enflasyon oranı yüzde 5,4 olarak tahmin edilmişti! Yılbaşında ise 2021 sonu enflasyon tahmini 9.4 olarak açıklanmıştı. Neredeyse iki katı bir sapma var ki bu da ülkenin enflasyon çıpasının bile kalmadığını gösteriyor.
Şahap Kavcıoğlu, açıkladığı enflasyon raporuna göre 2022 yıl sonu enflasyonu yüzde 11,8 ve bir sonraki yıl içinse yüzde 7 olarak tahmin ediliyor. Şahap Kavcıoğlu, gıda enflasyonu varsayımını 2021 için yüzde 15’ten yüzde 23,4’e çıkardıklarını bildirdi.
Merkez Bankası Başkanı’nın açıklamalarının ve ekonomi gazetecilerinin sorularına verdiği cevapların ardından dolar yeniden yükselişe geçti! Güne 9,50 civarında başlayan dolar 9,62’nin üzerine çıktı! Akşam saatlerinde ise 9,54’e çekildi.
TEMEL GEREKÇE: ENFLASYON GEÇİCİ
Şahap Kavcıoğlu, tüm toplantı boyunca neredeyse 4-5 cümleyi tekrar edip durdu. Dolar kurundaki son 1 ayda yaşanan artışa hiç değinmedi. Politika faizinin indirilmesinin temel sebebinin ‘enflasyonun geçici’ olmasına bağladı. Ancak bu kanıya hangi verilerle ulaştıklarını açıklamadı. Bütün major merkez bankaları enflasyonun ‘geçici’ olmadığını söylediği bir ortamda Kavcıoğlu ve ekibinin bu sonuca nasıl ulaştığını hiç kimse bilmiyor.
ENFLASYON SÜRECEK İDİYSE, FAİZ NEDEN İNDİRİLDİ?
İktisatçılar ve ekonomistler Merkez Bankası’nın politika ve kararlarıyla ilgili yorum yapmayı bıraktı. Zira alınan kararları ‘ekonomi’ bilimiyle açıklama imkanınız yok. MB, geçtiğimiz hafta politika faizini yüzde 18’den yüzde 16’ya indirmişti. Ancak son enflasyon raporunda yıl sonu enflasyonunun yüzde 18,4’e çıkacağı belirtiliyor. Madem enflasyon artışı devam edecekti, politika faizi neden indirildi sorusu cevapsız.
BUNLARA TAKILMAYIN!
Şahap Kavcıoğlu’na ‘çekirdek enflasyon’ açıklaması hatırlatıldı. Bir gazeteci, “Daha önce politika faizinin enflasyonun bir tık üzerinde olacağını söylemiştiniz. Sonra çekirdek enflasyonun üzerinde olacağını söylediniz. Ancak şu anda çekirdek enflasyon da politika faizinin üzerinde. Bundan sonraki kararlarınızı hangi enflasyon çeşidine göre alacaksınız?” sorusu yöneltti. Kavcıoğlu, “Bu noktada bir yere takılıp kalmak çok doğru değil. Merkez Bankasını yıpratma anlamında ona baktın, buna baktın… Bu geçici unsurlar devam ettiği sürece ona göre davranacağız. Dolayısıyla bir yere takılıp kalmayı, Merkez Bankasını eleştirmeyi çok doğru bulmuyorum.” dedi.
NE DEDİĞİNİN FARKINDA BİLE DEĞİL
Şahap Kavcıoğlu, piyasaların Merkez Bankası’nın sözlü ve para politikalarıyla pozisyon aldığını bilmiyor olabilir mi? Merkez Bankası olarak ‘çekirdek enflasyonu’ dikkate alacağınız söylüyorsunuz ve piyasalar da buna göre pozisyon alıyor. Ancak ardından bir ‘emirle’ faizleri radikal bir şekilde düşürüyorsunuz. Sonra da piyasaların sizin açıklamalarınıza güvenmesini istiyorsunuz!
CARİ DENGEYLE ENFLASYON DÜŞER Mİ?
Şahap Kavcıoğlu’nun ‘cari dengenin hedeflenmesiyle’ enflasyonun düşeceğini söylemesi de dikkat çekiciydi. Kavcıoğlu, “Cari fazla verdiğimizde çok daha sağlıklı fiyat istikrarına kavuşmuş olacağız.” dedi. Bunu ilk kez söyledi. Bu konunu tartışılması gerektiğini anlattı. Ancak, Merkez Bankası’nın enflasyon raporunda bu politikanın teorik dayanakları konusunda hiçbir açıklama yer almıyor.
İHRACATIN ARTMASI İÇİN İTHALATIN DA ARTMASI ŞART
Kaldı ki bu nasıl olacak? Türkiye’yi ucuz işgücü cenneti haline getirerek fiyat istikrarı sağlanabilir mi? Öncelikle MB’nın cari açığı azaltarak enflasyonu kontrol altına almak gibi bir görevi yok. MB temel görevi fiyat istikrarını elindeki araçları kullanarak sağlamak. Ayrıca Türkiye, ihracat yapabilmek için ithalat yapmak zorunda. İthalatın yüzde 75’i hammadde, sermaye malı, ara mal! Kur arttığı zaman bunların fiyatları da artıyor.
İNDİRİM İÇİN SINIRLI BİR ALANIMIZ VAR
Şahap Kavcıoğlu’nun önemsediğim iki cümlesi daha oldu toplantıda. “Türkiye’de faizlerin düşmesi için elimizden geleni yapmaya çalışıyoruz, yapacağız da!” dedi. Ardından, “Arz yönlü arızi unsurlardan kaynaklı olarak politika faizinde yapılan aşağı yönlü düzeltme için yıl sonuna kadar sınırlı bir alan kaldığını değerlendiriyoruz.” ifadelerini kullandı. Kavcıoğlu’nun açıklamalarından politika faizinde indirimin devam edeceği anlaşılıyor.
