HABER ANALİZ | YUSUF DERELİ
“700 dönüm tarlam var. Gübre, ilaç, mazot ve tohum maliyetleri bir yılda neredeyse 3’e katlandı. Bu yıl 500 dönüm tarlayı boş bıraktım. Kalanına arpa ve buğday ektim. Gübrenin tonu 12-13 bin lira olmuş, atmadım. Allah ne verirse artık!”
Yukarıdaki sözler Karataşlı bir çiftçiye ait. Ancak onunla aynı sorunu yaşayan binlerce çiftçi var. Artan girdi maliyetleri Türkiye çiftçisini tam anlamıyla çıkmaza soktu. Son 1 yılda çiftçinin üretim maliyetinde yüzde 100’ün altında zam gören bir kalem kalmadı. Gübre fiyatları yüzde 400’ün üzerinde arttı. Zirai ilaç fiyatları ise ortalama yüzde 200 arttı. Mazot 14 lirayı aştı. 1 kg buğdayın üretim maliyeti 6 liraya dayandı.
Çiftçinin hasat zamanı para kazanması için buğdayını (güncel rakamlarla) 8 liradan satması lazım. Ancak geçtiğimiz yıl 2 lira 25 kuruş fiyat açıklanmıştı. Bu yıl TMO rakamı yüzde 100 artırsa bile çiftçinin zarar etmeme olasılığı yok. Sözün özü; Türkiye çiftçisi ‘zarar garantili’ üretim yapıyor.
SANAYİCİYE VAR, ÇİFTÇİYE YOK
AKP hükümetinin ‘ithalata’ dayalı tarım politikasının sürdürülebilir bir yanı yok. Ekmek fiyatları artmasın, vatandaşlar tepki göstermesin diye tonu 4 bin 650 TL’ye ithal edilen buğday sanayiciye 2 bin 650 TL’ye satılıyor. Çiftçiye destek konusunda son derece ‘cimri’ davranan Hazine ton başına sanayiciye 2.000 TL destek veriyor.
Ancak buna rağmen ekmek fiyatı son 3 ayda yüzde 50 zamlanarak 2 liradan 3 TL’ye çıktı. Un fiyatlarında da artış sürüyor. 6 ay önce fiyatı 19,90 TL olan 5 kg’lık un bugün 37,80 TL’den satılıyor.
MAZOT DESTEĞİ HİKAYE!
Adana Çiftçiler Birliği Başkanı Mutlu Doğru’nun geçtiğimiz yıl ekim ayında, yani bundan yaklaşık 4 ay önceki girdi fiyatlarıyla yaptığı hesabı göre 1 kg buğdayın üretim maliyeti 4 lira 25 kuruştu. Söz konusu tarihte mazotun litre fiyatı 7,30 civarındaydı. Bugün 14 TL’ye dayandı.
Ziraat Mühendisi ve aynı zamanda çiftçi olan Faik Toy’un hesaplamasına göre son gelen zamlarla birlikte çiftçinin buğday için dekar başına mazot maliyeti 105 liraya çıktı. Devletin dekar başına verdiği mazot desteği ise 22 lira.
Yani devlet çiftçinin mazot giderinin ancak 5’te biri kadar destek veriyor. Rejim temsilcilerine göre çiftçinin mazot giderinin yarısı devlet tarafından karşılanıyor.
1 dekar alanda toplam üretim maliyeti ise ortalama 1600-1700 civarı. Sulu tarımda rakam 2 bin lirayı aşıyor. Peki devletin verdiği toplam destek ne kadar; 80 TL!
2 BİN LİRALIK GÜBRE 13 BİN LİRA OLDU
Yine o tarihten sonra gübreye defalarca zam geldi. Geçtiğimiz yıl tonu 2 bin lira olan gübre, bugün 13 bin liradan satılıyor. Aynı gübre AKP iktidara geldiğinde sadece 265 TL’ydi. Yine geçtiğimiz yıl gübrenin buğday maliyetindeki payı yüzde 30’lardayken, bugün itibariyle bu oran yüzde 50’ye yaklaştı. Nihayet 1 kg buğdayın üretim maliyeti 6 liraya dayandı. Söz konusu rakamın 3 lirası gübre maliyeti.
ZARAR ‘GARANTİ’
Türkiye’de resmi verilere göre dekar başına üretim ortalama 270 kg. Sulu tarımda bu rakam 500-600 kiloya kadar çıkabiliyor. Kuru tarımda ise 150-200 kilogram. Velev ki ortalama verimliliği 300 kg olarak alalım. TMO’nun da söz konusu buğdayı geçtiğimiz yılki alış fiyatına yüzde 100 artış yaparak 4 lira 50 kuruştan aldığını varsayalım. 100 dekar alan için çiftçi toplam 180 bin TL masraf yaptığı buğdayı, 135 bin TL’ye satmış olacak. 100 dekarda 45 bin lira zarar.
BUĞDAYIN FİYATI 8 TL’YE ÇIKMALI
Çiftçinin zarar etmemesi için buğdayın tonunun 8 bin-8 bin 500 liradan alınması gerekiyor. Bu durumda çiftçinin 100 dekar alandan (bugünkü rakamlarla) kazancı 60-70 bin TL oluyor. Tabi buğdayın kilosunun 8 liraya çıkması, unun kilosunun da 17-18 lirayı aşması anlamına geliyor.
