HABER | İLKER DOĞAN
Geçtiğimiz hafta 2 liradan satılan soğanın kilosu bu hafta rekor bir artışla 5 TL’ye kadar çıktı. Hasadın ardından depolara kaldırılan soğandaki ‘küf’ hastalığının önünün alınamaması durumunda, fiyatın yılbaşından önce 8 TL’yi görmesi bekleniyor. Geçtiğimiz yıl 2,1 milyon ton olan rekoltenin, bu yıl yaşanan hastalıktan dolayı ciddi oranda düştüğü belirtiliyor.
Türkiye’de fiyatında, yıldan yıla hatta son dönemde haftadan haftaya en fazla dalgalanma görülen iki ürün patates ve soğan. Soğan, 2015 yılında market ve pazarlarda 70 ile 90 kuruş arasında değişen fiyatlarla satılıyordu. Şubat 2016’da 3-3,5 lirayı gördü, en büyük atılımı bu yılın haziran ayında yaptı ve yüzde 200’den fazla bir oranlık artışla bir anda 7 liraya kadar fırladı. Dönemin Ekonomi Bakanı Nihat Zeybekci, fiyatları düşürmek için patates soğan ithal edeceklerini açıkladı. Zeybekci, “Soğan-patates fiyatlarıyla ilgili aşırı oynaklık görüyoruz. Konuyla ilgili müdahalemiz başladı.” diye konuştu. Ardından tekrar 2-2,5 lira bandına gerileyen soğan, bugün ise 4-5 TL’ye alıcısını bekliyor.
‘KÜF’ HASTALIĞI FİYATLARI KATLADI
Soğan hasadı eylül-ekim aylarında tamamlandı. Toplanan soğanlar depolara istiflendi. Ancak ürünlerin yüzde 40’ında küf hastalığı belirlendi. Depolardaki soğanda ortaya çıkan hastalık doğal olarak fiyatlara da yansıdı. Çürüyen soğanlar sebebiyle rekoltenin düşmesi fiyatın da katlanmasına sebep oldu. Daha bir hafta önce markette 2 liradan satılan kuru soğanın fiyatı, 15 Kasım 2018 itibariyle 5 TL’ye kadar yükseldi. Gerekli tedbirler alınmazsa, çok yakın bir zamanda fiyatın 8 TL’ye çıkması öngörülüyor.
YILBAŞINDAN ÖNCE 7 LİRAYI GÖRÜR
Türkiye Halciler Federasyonu Başkanı Yüksel Tavşan, “Patates v soğan halkın temel tüketim maddeleri arasında. İnşallah spekülatiftir ve bir an önce geçer ama öyle gözüküyor ki kolay geçeceğe benzemiyor. Tedbir alınması lazım. Gerekirse tabi ithalat da yapılabilir veya ihracat bazı ürünlerde kısıtlamaya gidebilir. Başka çare yok. Çünkü tüketiciyi korumak zorundayız.ֲ” dedi. Antalya Toptancı Hal Yaş, Sebze ve Meyve Komisyoncuları Dernek Başkanı Nevzat Akcan ise soğanın çürüdüğü için ihtiyacı karşılamadığını belirtti. Soğanın yılbaşından önce 7-8 TL’yi göreceğini savundu.
2017 üretimi 2,1 milyon ton
Birleşmiş Milletler Gıda Tarım Örgütü’nün (FAO) verilerine göre 2016 yılında dünyada 144 ülkede kuru soğan üretim yapılıyor. Kuru soğan üretimi bir önceki yıla göre yüzde 2,2 artarak 93 milyon ton olarak kayıtlara geçmiş. Dünya kuru soğan üretiminde Çin ve Hindistan başlıca ülkeler. Çin’de önceki yıl 23,9 milyon ton, Hindistan’da ise 19,4 milyon tonluk kuru soğan üretimi yapıldı. Türkiye’de ise 2017 yılında 2,13 milyon ton kuru soğan üretimi gerçekleştirildi. Ankara 523 bin ton kuru soğan üretimi ile ekim alanında olduğu gibi üretimde de ilk sırada yer alıyor. Ankara’yı, 272 bin tonluk üretimle Amasya, 198 bin tonluk üretimle Hatay takip ediyor. FAO’nun verilerin gör Türkiye, dünyada 6. sırada yer alıyor.
