HABER ANALİZ | HASAN CÜCÜK
Süper Lig’in yayın hakkını elinde bulunduran Katar merkezli beINSport’la kulüpler arasında uzun zamandır soğuk rüzgarlar esiyor. Bu hafta oynanan maçlar sıra dışı bir protestoya sahne oldu. Yayıncı kuruluştan parasını alamayan kulüpler, maçın ilk 60 saniyesinde mücadele etmedi. Orta sahada kendi arasında top çevirdiler. Kulüplerin protestosuna ise yayıncı kuruluş ilginç bir çözüm buldu. beINsport spikeri o esnada hiçbir şey olmamış gibi davranarak maçtan bahsetmeye devam etti, ekranda da protesto boyunca takım kadroları yer aldı. Şimdilerde parayı ödemediği için protesto edilen yayıncı kuruluş için 2011-12 sezonunda playoff sistemi bile getirilmişti. Hem de sadece bir sezonluğuna.
SIRF PARA KAZANSIN DİYE
Süper Lig 2011-12 sezonu, 10 Eylül’de başlamış ve 34 haftalık normal lig maratonunu Galatasaray 77 puanla lider tamamlamıştı. İkinci sıradaki Fenerbahçe’nin 68, onu takiben Beşiktaş’ın 56 ve Trabzonspor’un 55 puanı vardı. Bu dört takım, normal sezonda aldıkları puanlar ikiye bölünüp Şampiyonluk Grubu’nda yeniden karşı karşıya geleceklerdi. 6 maçlık playoff maratonu oldukça çekişmeli geçti. Final niteliğindeki Fenerbahçe-Galatasaray mücadelesi tarihi nitelikte oldu. Galip gelse sezonun şampiyonu ilân edilecek olan Fenerbahçe, 10 kişiyle maçı tamamladı. Takımlar gol bulamayınca 0-0 beraberlikle noktalandı. Böylece Galatasaray playoff’u da şampiyon tamamladı.
Sonraki yıl terk edilen bu uygulamanın tek amacı yayıncı kuruluşa para kazandırmaktı. Şike sürecinden dolayı abone kaybı yaşayan yayıncı kuruluşun gönlü playoff sistemiyle alınmıştı. Niyet hasıl olmuştu.
BELÇİKA’DA SİSTEM
Yayıncı kuruluşu ihya için bir sezonluk uygulanan playoff sistemi, ilhamını Belçika’dan aldı. Bugün, Avrupa’nın 2. sınıf kategorisinde değerlendirilen Belçika ligi futbolu, 1970’li ve 80’li yıllarda adından övgüyle söz ettiriyordu. Anderlecht ve KV Mechelen takımlarıyla Avrupa Kupaları’nı kaldıran Belçika, 1990’lı yılların ortasından sonra güç kaybına uğradı. Enzo Schifo’dan sonra yıldız çıkaramamanın sıkıntısını yaşarken, kulüp takımlarını Afrika’dan gelen ‘üçüncü sınıf oyuncular’ doldurdu. 2009-10 sezonunda Belçika Futbol Federasyonu radikal bir değişiklik yaparak playoff sistemini getirdi.
Lig on sekiz takımdan on altı takıma düşürülürken, otuz maçın sonunda ilk altıda ligi tamamlayan takımlara şampiyonluk için mücadele etme şansı doğdu. Ligi ilk altıda bitiren takımların otuz maç sonunda toplandığı puanlar yarıya bölünüyor, altı takım lig usulü on maç yaparken, en çok puanı toplayan takım sezonun şampiyonu oluyor. Şampiyon ve playoff’u ikinci sırada bitiren takım Şampiyonlar Ligi, üçüncü bitiren takım ise UEFA Avrupa Ligi’nde Belçika’yı temsil ediyor. Ligi yedinci ve on dördüncü sıra arasında tamamlayan sekiz takım ise dörderli iki ayrı grupta mücadele ediyor. Maçlar ligi usulüne göre (ikişer maç) oynanıyor. Grupları lider olarak bitirenler, Avrupa Ligi için playoff oynamaya hak kazanırken, bu gruplarda takımlar maçlara sıfır puanla başlıyor.
PLAYOFF ÜLKELERİ
Playoff sisteminin uygulandığı bir diğer ülke ise İskoçya. Adeta Celtic ve Glasgow Rangers’tan ibaret olan İskoçya liginde on iki takım bulunuyor. Takımlar sezon içinde üçer kez karşılaşıyor. 33 haftanın sonunda ligi ilk altıda bitiren takımlar şampiyonluk yarışına kaldıkları yerden devam ederken, son altı takım ligde tutunmak için playoff maçları oynuyor. Buna rağmen şampiyonun adresi uzun yıllar değişmedi. Bu yüzden yıllardır Celtic ve Rangers’ın İngiltere Premier Lig’e gitmesi gerektiği de konuşuluyor ancak henüz bu gerçekleşmedi.
On altı takımlı İsrail Ligi de şampiyonu playoff sonucunda belli eden liglerden. 30 maçın sonunda ligi ilk 8’de bitiren takımlar eleme usulü playoff maçları oynuyor. Playoff maçlarında rakiplerini geçen takım şampiyon olurken, playoff’un ikincisi ve üçüncüsü, Avrupa kupalarında ülkesini temsil hakkı kazanıyor.
Andorra ve San Marino gibi haritada yerini bulmakta zorlanacağımız Avrupa ülkeleri de playoff uygulayan ülkelerden. Andorra Ligi sekiz takımdan oluşuyor. On dört maçın sonunda ligi ilk dörtte bitiren takımlar şampiyonluk, son dörtte bitiren takımlar ise kümede kalmak için playoff maçları oynuyor. San Marino Ligi ise ‘Girone A’ ve ‘Girone B’ diye ikiye ayrılmış bulunuyor. Gruplar sekizer takımdan oluşuyor. Gruplarda ilk 3’e giren takımlar şampiyon olmak için playoff sisteminde karşı karşıya geliyor.
Komşumuz Yunanistan ise farklı bir playoff sistemine sahip. Şampiyonu ve küme düşecek takımları belirlemek amaç olmasa da, playoff sistemi etkin. Yunanistan Ligi’ni sezon sonunda ilk sırada bitiren takım şampiyon ilan edilirken; Şampiyonlar Ligi’ne katılmaya hak kazanıyor. Lig şampiyonunun ardından gelen dört takım ise aralarında playoff maçları oynuyor. Bu süreci ilk sırada tamamlayan takım Şampiyonlar Ligi Ön Eleme Turu’nun biletini alıyor. Benzeri uygulamayı 2005-06 sezonunda Hollanda da ele aldı. Ancak bu uygulamanın ömrü sadece 3 yıl sürdü. 2008-09 sezonundan itibarense sadece, UEFA Avrupa Ligi’ne katılacak son takımı belirlemek için ligi 5-8 arasında bitiren takımlar playoff’ta karşılaşır oldu.
