Kahramanlık öyküleri ve kadın pilotlar

HABER İNCELEME | YÜKSEL DURGUT

26 yıllık gazeteci dostum İsmail Kavak, geçtiğimiz günlerde bana bölgedeki gazetecilik geçmişimden dolayı, Hindistan tarihindeki ilk kadın pilotun hikâyesini anlatan bir filmden bahsetti. Hemen internette filmle ilgili bilgi almak için dolaşmaya çıktım.

Karşıma haliyle Hindistan’ın ilk kadın pilotuyla ilgili bir film çıktı. Böylece bana, bu araştırmacı gazetecilik haberini masa başından yazmak kaldı. Alanın duayeni M. Nedim Hazar’ın affına sığınarak size bu hikâyeyi anlatmak istedim.

BU YAZIYI YOUTUBE’TA İZLEYEBİLİRSİNİZ ⤵️

Hollywood filmlerinde işlenen vatanperverlik öyküleri üzerinden hemen bütün Amerikan başkanlarının dünyaya çeşitli mesajları olmuştur. Bir Hollywood filminin bütün dünyada etki uyandırdığını, Hollywood yıldızlarının dünya genelinde takipçi kitleleri olduğunu düşünürsek, bu filmlerin arkasındaki mesajları da göz ardı etmemek gerekir. Bu konuda ABD yalnız değil. Dünyadaki çeşitli devletler de kendi kahramanlarını, halklarının vatanseverlik duygularını pekiştirmek ve bu duygudan biraz da para kazanmak için beyaz perdenin gücünü kullanmışlar.

Kadınlar 1908 yılından bu yana motorlu uçaklara pilotluk yapıyor. Birçoğu, genç kadınlara da yol göstererek öncülük etti. 20. yüzyılın daha ilk çeyreğinde, dünyanın dört bir yanında kadınlar uçakları uçurmaya, hava şovlarında boy göstermeye, paraşütle atlamaya ve savaşlara havacı olarak katılmaya başlamıştı. II. Dünya Savaşı yıllarında ciddi roller üstlendiler. Ancak her zaman operasyonlara gönderilmediler. Birçok ülke kadınları ofis işlerinde kullandı. Uçuş simülasyon eğitimi, hava trafik kontrolü ve uçuş görevlisi olarak destek alanlarına kısıtlandılar. Ancak 1970’lerden itibaren bombardıman uçaklarında da sıklıkla kadın pilota rastlayacaktık.

İLK UÇAN KADIN

Hava taşıtlarına binen ilk kadının, 1784 yılında Fransa’nın Lyon kentinin üzerinden uçan bir hava balonunda yolcu olan Élisabeth Thible olduğu düşünülüyor. Dört yıl sonra Jeanne Labrosse, bir balonla tek başına uçan ve aynı zamanda paraşütle atlayan ilk kadın olacaktı. Sophie Blanchard, 1811’de Fransız İmparatoru Napolyon’un hava hizmetleri şefiydi. Blanchard, 1819’da bir kazada hayatını kaybetmişti.

Amerika’da 1930’a gelindiğinde yaklaşık 200 kadın pilot vardı. Women of Aviation dergisindeki verilere göre bugün Hindistan’da ticari hava araçlarında uçan kadınlar, bütün pilotların yüzde 20’sini oluşturuyor. Dünya genelinde kadın pilotların oranı ise yüzde 10’a yakın.

Wings (1966 film) - Alchetron, The Free Social Encyclopedia
1966 yapımı Wings/Krylya filmi

Rusya’yı bu alanda es geçmemek lazım. II. Dünya Savaşı’nda bir savaş pilotu olarak görev alan Valeria Khomyakova, ülkenin ilk savaş pilotuydu. 1966 yapımı “Kanatlar” (Wings, Krylya) isimli film, savaşa katılan 41 yaşındaki kadın pilot Nadezhda Petrukhina’nun hayatına odaklanıyordu.

GÖKLERİN EFSANEVİ KIZI

1910 yılında Raymonde de Laroche dünyanın ilk kadın pilotu olarak uçuş lisansına sahip olurken, “Göklerin Efsanevi Kızı” belgeseline konu olan Sabiha Gökçen, tarihte bilinen ilk kadın savaş pilotu olarak kayda geçti. Mustafa Kemal’in manevi kızlarından Gökçen, 1937’de Dersim’e düzenlenen hava harekatına katılan ve “isyancıların” üzerine bomba atan pilotlardan biriydi.

Gökçen’in adına çekilmiş bir film yok ama beyaz perdede çok sayıda “kahraman kadın pilot” hikâyesi seyrettik bugüne kadar. Bazıları gişede pek bekleneni veremese de, sinema tarihinde yer edindiler.

2009’da bir Kanada-Amerikan ortak yapımı olan “Amelia” filmi, Atlantik Okyanusu’nu uçakla ilk kez geçen kadın pilot Amelia Earhart’ın hayat hikâyesini anlatıyordu. Başrollerinde Richard Gere’in rol almasının filme olan ilgiyi arttırması da tarihin ironilerinden birisiydi. 

KARGİL’İN KIZI MI YOKSA MARİUM MU?

Haberin çıkış noktasında dönecek olursak, Hindistan ve Pakistan arasındaki büyük rekabet beyaz perdede de hissediliyor. Bollywood’u pek hafife almamalı. Hollywood’a kafa tutacak kadar büyük bir izleyici kitlesi var. Ancak Pakistan’da henüz bu seviyede bir film endüstrisi yok.

Sarla Thukral ilk Hindistanlı kadın pilot. 1914 doğumlu. 21 yaşındayken havacılık lisansı alarak tek başına uçuşlar yapmaya başlıyor.

Gunjan Saxena: The Kargil Girl Movie Review: A deeply moving tale of a feminist father and his feisty daughter

Onu bugün gündeme getiren şey, Ağustos ayında Netflix’te yayınlanmaya başlayan Kargil’in Kızı: Gunjan Saxena isimli film. Hindistan ordusunun ağır eleştirisine maruz kalan film, Hindistan Hava Kuvvetlerinde (IAF) görev alan ilk kadın pilotlardan Gunjan Saxena’nın biyografisini ele almış. Ordu, filmde Hindistan silahlı kuvvetlerinin “cinsiyetçi” gösterildiğini iddia ediyor. Film, genç kadınlara ilham olsun diye çekilmiş belli ki ama ilk günden beridir tartışmaların odağında. 

Pakistan bu konuda elini daha çabuk tutmuştu oysa. 2016’da Ek Thi Marium (Bir Zamanlar Marium) isimli film gösterime girdi. Vatanseverliği ön plana koyan bu film büyük de beğeni topladı. Film, Pakistanlı kadın savaş pilotu Marium Mukhtiar’ın hayatını konu ediniyor.

Ek Thi Marium

Kadın pilotlar, sinemada tabiri caizse “şık” duran bir konu. Hem vatanseverliği “yumuşak” bir şekilde topluma aktarabiliyor, hem de hemcinslerine örnek olacak bir rol model inşa edebiliyorsunuz. Bu sebeple pek çok ülkede “ilk kadın pilot” hikâyesinin filme alındığını söylersem, şaşırmayın.

Tarihteki ilk kadın savaş pilotuna sahip Türkiye’de hâlen beyaz perdede bu hikâyeyi seyredememek daha şaşırtıcı aslına bakarsanız. 7 ayda 6 kez havalanan Cumhurbaşkanlığı uçak filosunun harcadığı 13 milyon dolarlık bütçeden, birkaç film çıkar bana kalırsa.

Bu arada NASA’nın 28 milyar dolarlık Artemis programı ile 1972’den sonra ilk kez Ay’a astronot göndermeyi planladığını hatırlatalım. Bu kez gidecek astronot bir kadın.

Türkiye'de bu haberi engelsiz paylaşmak için aşağıdaki linki kopyalayınız👇

YORUM YAZIN

Lütfen yorumunuzu yazın
Lütfen isminizi girin