ÖZEL HABER | HASAN CÜCÜK
Danimarka, Finlandiya, Norveç ve İzlanda’nın başbakanlık koltuğunda kadınlar oturuyor. İskandinavya coğrafyası olarak tanımlanan bu bölgede sadece İsveç’in başbakanı erkek. Tüm dünyayı etkisi altına alan koronavirüs salgınında İskandinavya’nın kadın başbakanları iyi bir sınav verdi. Erkek meslektaşlarına adeta fark attılar.
Kadın-erkek eşitliğinin lider ülkeleri arasında bulunan Danimarka’nın ilk kadın başbakana sahip olması fazla uzak bir geçmişe dayanmıyor. Ülkenin en eski partisi Sosyal Demokratlar’ın ilk kadın genel başkanı olan Helle Thorning-Schmidt, Ekim 2011’de yapılan seçimlerde sol blok partilerinin çoğunluğu sağlamasıyla ülkenin ilk kadın başbakanı oldu. 4 yıl sonra yapılan seçimlerde iktidar el değiştirince koltuğunu bırakan Thorning-Schmidt’in yerine yine bir kadın olan Mette Frederiksen geçti. Sosyal Demokrat Parti’nin en genç genel başkanı olan Mette Frederiksen, Haziran 2019’da yapılan genel seçimlerden ülkenin başbakanı olarak çıktı. Ülke tarihinin en genç başbakanı olan Mette Frederiksen, korona salgını sırasında gösterdiği liderlikle öne çıktı.
Salgının ayak seslerinin Avrupa’da duyulmaya başladığı günlerde Frederiksen, radikal bir karar alarak ülkeyi dış dünyaya kapattı. Okulları tatil eden Frederiksen, kamu çalışanlarını evine gönderdi. İlerleyen günlerde restoranlar, kafeler, kuaförler ve AVM’leri kapatma kararı alırken, açık ve kapalı alanda 10 kişiden fazla bir araya gelmek yasaklandı. Tabi ülkenin kara, deniz ve hava hudut kapıları tüm dünyaya kademeli olarak kapatıldı. Tüm bu kararları alırken, para musluklarını sonuna kadar açtı. Üst üste ekonomik yardım paketleri açıkladı. 300 milyar kron (40 milyar Euro) olarak açıklanan paket sayesinde hem işverenler hem de çalışanlar ‘yarın ne olacak’ endişesine kapılmadı.
Mette Frederiksen bu kararları alırken, ‘Başbakan benim, ben ne dersem o olur’ demedi. Öncelikle Sağlık İdaresi’nin tavsiye ve önerilerini doğrultusunda hareket etti. Sonra parlamentoda temsil edilen tüm partilerle görüşerek geniş bir mutabakatla kararların çıkmasını sağladı. Salgın sırasında Meclis’ten geçen acil önlemler yasasına tüm partiler destek verdi. İlgili bakanlar ve yetkililer günlük basın toplantısı düzenledi. Mette Frederiksen, basının önüne bu süreçte 5 kez çıktı. Alınan önlemlerle salgın kontrol altına alınınca ülkede hayat yeniden kademeli olarak başladı. Eğitime ilk olarak ilkokullarda başlandı. Ancak belirli şartlar getirildi. Sağ blok partilerinin ekonomiyi önceliğe alan baskılarına karşı durup, ‘önce insan ve sağlık’ dedi. Koltuğuna oturalı henüz bir yıl olmadan yaşanan krizden başarıyla çıktı.
İskandinavya’nın bir diğer ülkesi Norveç’in başbakanlık koltuğunda 2013’ten bu yana Erna Solberg oturuyor. Liberal Partili Solberg, ilginç bir taktik uygulayarak koronavirüs salgınını kısa sürede ülke gündemi çekti. 59 yaşındaki Erna Solberg, sadece 3 dakika süren bir basın toplantısı düzenledi. Ancak toplantıyı farklı kılan; bu konferansa yetişkinlerin girmesini yasaklayarak sadece çocukları davet etmesi oldu. Çocukların salgınla ilgili sorularını tek tek yanıtladı. Bu hareketiyle Solberg bir anda salgını ülke gündemine çekmeyi başardı. Solberg, salgından oldukça korktuğunu dile getirerek halkı salgın konusunda bilinçlendirmeyi başardı. Başbakanlık koltuğunda 7 yılı geride bırakan Erna Solberg, yılların tecrübesiyle salgın sırasında başarılı bir imtihan verdi.
1944 yılına kadar Danimarka Krallığı’nın bir parçası olan İzlanda adını tüm dünyaya 2008 global mali krizi ve Euro 2016 şampiyonasında duyurdu. Özellikle Euro 2016’da çeyrek finale kadar gelen İzlanda, tüm dünyanın sempatisini kazandı. 360 bin nüfuslu İzlanda’nın başbakanlık koltuğunda Kasım 2017’den bu yana Katrin Jakobsdottir oturuyor. Ülkede test sonuçları pozitif çıkan kişi sayısı 1800 civarında olurken, hayatını sadece 8 kişi kaybetti. Salgının ülkede yayılmasını engelleyen en önemli etken, İzlanda yurt dışından gelen tüm vatandaşlarına test yapıp, karantinaya alması oldu. Başbakan Katrin Jakobsdottir, ülkeye acil bir şekilde Kovid 19 test kitleri getirileceğini açıklayarak, bu testlerin tüm vatandaşlara ücretsiz olacağını duyurdu. Ülkenin nüfusu oranlandığı zaman rakamlar İzlanda’nın, Güney Kore’nin 5 katı oranda koronavirüs testi yaptığını ortaya koyuyor. Kamu kurumları ve okullar kapatılmadığı İzlanda’da, akıllı telefon uygulaması üzerinden yapılan izleme sistemi sayesinde, semptom gösteren bir kişi yaşı ne olursa olsun hemen karantina altına alındı. Böylece hastalığın yayılmasının önüne geçildi.
Dünyanın en genç başbakanı unvanlı Finlandiya’nın 34 yaşındaki kadın başbakanı Sanna Marin, salgına karşı halkı bilinçlendirmek için sosyal medya fenomenlerini kullanarak, farkındalık kampanyası başlattı. Ülkede vaka sayısı 3300 civarında olurken, can kaybı sadece 75 oldu. Bunda Başbabakan Marin’in kampanyası etkili oldu. Finlandiya’da influencer denilen internet ünlülerinin, salgın sebebiyle başlattığı kampanya kısa sürede 7’den 77’ye tüm ülkede yayıldı. Kampanya salgının yayılma hızını bir anda düşürdü. Daha önceden evlerinden dışarı çıkan ve sosyal mesafe kurallarına uymayan halk, kendini evlerinde karantinaya aldı. Ülkede sadece başkent Helsinki’ye giriş-çıkışlar kısıtlandı. Bu uygulamada geçtiğimiz günlerde kaldırıldı. Finlandiya’nın tarihi geçmişinden dolayı stoklarında çok sayıda maske ve tıbbi cihaz bulunması, ülkenin bu konuda sıkıntı yaşamadan salgına karşı başarılı mücadele vermesini sağladı. Çiçeği burnundaki başbakan Sanna Marin, genç yaşından beklenmeyen tecrübeli bir yönetim gösterdi.
