Film müzikleri 5 yıldır öksüz

SİNEMA | M. NEDİM HAZAR

Tıpkı müziğini yaptığı filmlerdeki gibi, “çekilse izlenilecek bir hikâye” James Horner’ın hayatı da…

Öykü, set amiri Avusturyalı bir baba olan Harry Horner’ın (aynı zamanda 1949’da The Heiress ve 1961’de The Hustler ile iki kez akademi ödülüne layık görülmüş bir sanat yönetmenidir) Yahudi tarihini anlatan bir tiyatro oyununu sahnelemek üzere gittiği ABD’deyken Avusturya’nın Nazi işgali altına girmesi ve onun geri dönemeyişiyle başlamış olur bir anlamda.

Harry Horner, Kanadalı bir ailenin kızı Joan Ruth Frankel’le evlenir ve bu izdivaçtan 1953’te Los Angeles’ta dünyaya gelen James, 5 yaşında piyano çalmaya başlayarak ileride kendisine güzel manzaralı, büyük bir köşe ayırtacağı bu sanatın bahçesine girmiş olur. Güney Kaliforniya Üniversitesi müzik bölümünden mezun olmadan önce büyüdüğü Londra’da Royal College of Music’te eğitim görmüş olan James Horner, müzik teorisi ve kompozisyonu üzerine doktora yaparak akademik eğitimini tamamlar.

Üniversite yıllarında arkadaşlarının isteği üzerine kısa filmlere müzik yaparak meslekî kariyerine başlayan sanatçı, film müziğindeki ilk ciddi işini Lewis Teague’nin The Lady in Red filminde yapar. Yeteneğini ilk keşfeden isimler, yönetmen Don Howard ve yorumcu Celine Dion olur. Bu ikiliyle sonraki yıllarda sık sık beraber çalışan Horner, Hans Zimmer ile beraber Hollywood filmlerinin aranan bestecisi hâline gelir.

Yıllarca eşi ve iki kızı ile Kaliforniya’da sakin bir hayat süren müzisyen, beslendiği kaynak konusunda da sıra dışı bir noktayı işaret eder. Horner, diğer sanatçılar gibi, büyük müzisyenler Tchaikovsky veya Wagner hayranı olmadığını ancak müziğin tarihi içinde parlayan bu isimlerin hepsinden aldığı farklı tatlarla beslendiğini dile getirir

James Horner: Composer who won two Oscars for Titanic, and also wrote for  Avatar, Braveheart and A Beautiful Mind | The Independent | The Independent

İsmi “Titanic’in sesi” olarak anılsa da, bu film onun tüm zamanların en yüksek hasılatlı 100 film içindeki 10 bestesinden yalnızca biri olmuştur. Jim Harrison’ın romanından uyarlanan, oyuncuları Brad Pitt ve Anthony Hopkins ile hafızalara kazınan İhtiras Rüzgârları, Almanya ve ülkemizde de kemik bir hayran kitlesine sahip olan efsane seri Star Trek serisinin ikinci ve üçüncü bölümleri, Titanic haricinde yine James Cameron’ın yönetmenliğindeki Aliens ve Avatar, seyircinin kulaklarını doyurma sorumluluğu taşıdığı bu listedeki filmlerden bazıları.

Captain EO Might Be Coming To Disney Infinity
Captain EO

Ayrıca Micheal Jackson’ın başrol oyuncusu olduğu, yapımcılığı George Lucas, yönetmenliği Francis Ford Coppola tarafından yapılan 3D efektleriyle çekilmiş, dakikası 1 milyon 760 bin dolarla maliyeti en yüksek müzikal kısa filmlerin (17 dk. uzunluğundadır) yer aldığı Captain EO filminin müziği ve Katie Couric’in sunduğu akşam haberlerinin giriş müziği de karşılığını çeşitli ödüllerle aldığı farklı türdeki işleri arasında.

Horner, The Lady in Red (1979) filmiyle başlayan film müziği kariyerini, Star Trek’in ikinci filminde müzisyenin değişimiyle bulduğu tanınma fırsatı ve ardından Aliens’le aldığı Akademi Ödülü adaylığıyla pekiştirir ve bir anlamda haklı şöhreti erken yakalamış olur.

Bu açıdan bakıldığında, sinemanın sessiz döneminde ona gerek piyanoyla gerekse büyük orkestralarla eşlik etmiş olan bu kadim disiplin, gelişen teknoloji ve farklılaşan anlatım anlayışlarıyla zaman içinde kullanım değişikliğine uğramış ve hak ettiği yere Kuzey Avrupa esintili müzikleriyle özdeşlemiş olan James Horner’la gelmiş olur.

Seyircinin filmdeki müziğe kendisini kaptırarak bir sonraki sahneyi merak etmeyi unutması gibi bir motivasyonla çalıştığını söyler. Yaptığı müzikle her zaman insanların kalbine dokunmak zorunda olduğunu, bununla birlikte aslında hiçbir zaman tam olarak izleyicinin film ve müzik hakkında ne düşündüğünü anlayamadığını vurgulayan sanatçı, bir sonraki işini şimdikinden daha iyi olması hevesiyle ürettiğini belirtir.

Read the James Cameron James Horner Tribute - /Film

İşine duyduğu saygı nedeniyle sessiz mekânlarda, kendini dış uyarıcılardan soyutlayarak çalışmayı tercih eder Horner. Disiplinli bir müzik öğrencisi olarak Hollywood’un beklentilerini işinin kalitesinden ödün vermeyerek karşılar her zaman. Bu yönüyle her müzisyenin hayali olabilecek, geniş kitlelere kendini dinleterek ve bunların karşılığını ödüllerle alarak özel bir isim olur.

İskoçya’nın özgürlük isteyen oğullarını, aklın güzelliğinin güzel bir kalp kadar dünyayı yaşanılır kılamadığını, insanlık tarihinin başarılı hatalara da ev sahipliği yaptığını izlerken; kulağımız onun, gördüğümüz hüzünlü zaferlerin, duygu dünyamıza eşlik eden seslerindedir.

Batan Titanic’teki en büyük fedakârlığı unutamayışımızdaki emeğini, henüz ilk halini dinlediğinde ağlayan yönetmen Cameron’dan yola çıkarak düşündüğümüzde de, Horner’ın iki akademi ödülüyle taçlandırılışından da (En İyi Orijinal Şarkı ödülünün sözlerini Will Jennings ile paylaşır), Celine Dion’ı tüm dünyanın tanıdığı ve Grammy ödüllü bir ses haline getirişinden yola çıkarak da görmek mümkün.

Paula Parisi, Titanic and the Making of James Cameron isimli kitabında filmin müziği için “85 yıllık bir köprü” ifadesini kullanır. Film müziği dalında 7 kez Oscar’a aday olan usta müzisyen, Titanic ile heykelciğe uzanır. Bu filmin müziğiyle “tüm zamanların en çok satan orkestra soundtracki” payesini elde eder Horner.

Akıl Oyunları, Cesur Yürek, Apollo 13 gibi kült filmlerin yanı sıra; Day of the Falcon, Troy, The Karete Kid, Zorro, Amazing Spiderman, Enemy at the Gates gibi 2000’li yılların başarılı yapımlarının künyesinde de ismi bulunan sanatçı; kısa filmler ve TV programları için de besteler yapmıştır.

James Horner, who composed music for Titanic and Avatar, dies in plane crash

Genel olarak zor yönetmenlerle çalıştığını ve fantastik filmlerde zorlandığını ancak en zor işinin konusu 22. yüzyılda geçen, yine James Cameron’ın bir diğer filmi olan Titanic’in elinde tuttuğu gişe rekorunu 12 yıl sonra kıran, bilim-kurgu filmi Avatar olduğunu söyler. Hatta James Cameron’dan Avatar öncesi, “Bu Titanic değil!” şeklinde bir uyarı aldığını, üzerine çalışırken başka hiçbir işle ilgilenmediğini de az sayıda verdiği röportajlardan birinde dile getirir.

George Lucas, Steven Spielberg ve kadim dostu Ron Howard gibi usta isimlerin filmleri için besteler yapmış olan sanatçı, 2000 yılında konuştuğu The New York Times’a, kalem ve kâğıt kullanarak bir masada çalıştığını, bilgisayar kullanmak konusunda biraz modası geçmiş bir tavra sahip olduğunu söyler.

Eleştirmenler tarafından kendi müziğinden alıntılar yaparak üretimde bulunması bir kusur olarak görülse de, müziğini sevenler tarafından kendi nota dünyasını belirgin hatlarla çizen ve tanıdık ezgiler oluşturan bir sanatçı olarak sevilmesini sağlamıştır.

İşe ancak duyguyu içinde hissederek başladığında çalışmaya devam edebildiğini söyler yine röportajlarının birinde. Kalabalıklardan ve modern “marketing” yöntemlerinden de hazzetmez. Davetlerden ve tanıtımlardan hoşlanmadığı için magazin medyasında çok yer almaz sinema ve müziğin bu usta ismi.

The 10 Best James Horner Scores

Kaydı yeni tamamlanmış ve henüz gösterime girmemiş biri belgesel üç film onun son işleridir. Popüler müziğin insanlara anlık enerji veriyor oluşuna karşın, hatırlanabilecek bir değere sahip olmadığını düşünen Horner, yapımcı olarak aldığı da dahil olmak üzere 30’dan fazla ödülle başarısını taçlandırır.

Öte yandan iyi bir uçuş meraklısıdır dahi müzisyen. Kendine ait pervaneli iki kişilik, tek motorlu uçağıyla eşiyle beraber Santa Barbara semalarında süzülürken arızalanır uçağı ve karı-koca beraber sonsuzluğa yürürler. Enkazdan yükselen duman değil, bir bestekârın geride bıraktığı 100’e yakın film müziğinin tınılarıdır adeta.

2015 Haziran’ında, daha çok erken denebilecek bir yaşta, 61’inde aramızdan ayrılan bu usta müzisyen geride irili ufaklı (film, dizi, müzik, kısa film, albüm) 150 eser bıraktı. Sinema dünyası, unutulmaz sahneler ve repliklerin belleğimize yerleşmesine sebep olan unutulmaz melodilerin sahibinin, belleğimizdeki filmlerin sesinin, James Horner’ın bıraktığı derin boşluğu hala ilk günkü sıcaklığıyla hissediyor.

Türkiye'de bu haberi engelsiz paylaşmak için aşağıdaki linki kopyalayınız👇

YORUM YAZIN

Lütfen yorumunuzu yazın
Lütfen isminizi girin