HABER İNCELEME | İLKER DOĞAN
AKP’li Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, önceki gün yaptığı “Emekli maaşlarını insani düzeyde hayat sürülebilecek seviyeye çıkardık.” sözleri kamuoyunun gündemine oturdu. Zira rakamlar Erdoğan’ı yalanlıyor. 2003 yılında 1,5 milyon olan çalışan ve iş arayan emekli sayısının bugün 4,5 milyonu aştığı tahmin ediliyor. Zira emekli aylıkları ‘insanca’ bir hayat sürmelerine yetmiyor. 9 yıl önce maaşıyla 6 çeyrek altın alabilen emekli, bugün 2,6 çeyrek altın alabiliyor. 2010 yılında maaşının tamamıyla 455 dolar alabiliyorken, bugün bu rakam 195 dolara kadar düştü. Türkiye’de 847 bin 643 kişinin emekli aylığı 1.000 TL veya altında. Yaklaşık 13 milyon emekliden 8.3 milyonu TÜRK İŞ’in Ekim ayı araştırmasına göre belirlediği 2 bin 58 liralık açlık sınırının altındaki aylıklarla ayakta kalmaya çalışıyor. Emekli maaşlarına yüzde 10,1 zam yapıldı. Ancak TÜİK’e göre bile(!) yıllık enflasyon yüzde 21’den fazla. Yani emeklinin maaşı eridikçe eriyor… Emekli çalışmazsa, açlığa mahkum edilmiş durumda.
AKP’li Cumhurbaşkanı Erdoğan, önceki gün yaptığı konuşmada EYT’lilere rest çekti, kapıları kapattı. Bunu yaparken kullandığı ifadeler kamuoyunda gündem oldu. Zira Erdoğan’a göre ‘sosyal güvenlik sistemimizi yeniden inşa etmişler ve emeklilerin maaşlarını ‘insani düzeyde yaşayabilecek seviyeye’ getirmişlerdi. Ancak resmi rakamlar Erdoğan’ın yalanlıyor. Buna göre, AKP iktidarı döneminde emeklilerin ekonomik sıkıntıları her geçen yıl daha da arttı. Bugün Türkiye’deki yaklaşık 13 milyon emeklinin neredeyse yüzde 80’i açlık sınırının altında bir aylıkla geçinmeye çalışıyor.
RESMİ İŞSİZ SAYISI 5 MİLYONA DAYANDI
Türkiye’deki emeklilerin durumuna geçmeden önce ekonominin genel durumuna ilişkin bir kaç resmi rakam verelim; Cumhurbaşkanlığı 2020 Yıllık Programı’na göre, 16 milyon 831 bin 210 kişi, aldığı sosyal yardımlarla ayakta durabiliyor. TÜİK’in Ağustos verilerine göre işsiz sayısı 1 yılda 980 bin kişi artarak 4 milyon 650 bin kişi oldu. Genç işsiz sayısı ise 2 milyon 801 bine çıkarak Cumhuriyet tarihinin rekorunu kırdı. Genç nüfusta (15-24 yaş) işsizlik oranı 6.6 puanlık artış ile yüzde 27.4’e fırladı. Neredeyse üç gençten 1’i işsiz!
İŞ GÜÇÜ ARTIYOR, İSTİHDAM AZALIYOR!
Aynı dönemde istihdam edilenlerin sayısı 789 bin kişi azalarak 28 milyon 529 bin kişi, istihdam oranı ise 2 puanlık azalış ile yüzde 46.3 düzeyine geriledi. İşgücü 191 bin kişi artarak 33 milyon 180 bin kişiye çıkarken, işgücüne katılma oranı 0.4 puanlık azalış ile yüzde 53.9’a geriledi.
Türkiye’deki yaklaşık 13 milyon emeklinin yüzde 80’i açlık sınırının altında yaşıyor. Erdoğan ise “Emekli maaşlarını insani düzeyde hayat sürülebilecek seviyeye çıkardık.” diyor. Rakamlar çık çarpıcı: 9 yıl önce maaşıyla 6 çeyrek altın alabilen emekli, bugün 2,6 çeyrek altın alabiliyor. 847 bin 643 kişinin emekli aylığı 1.000 TL veya altında.
DİSK-AR: İŞSİZ SAYISI 7.3 MİLYON
TÜİK, dar tanımlı işsizlik rakamlarını açıklıyor; dolayısıyla gerçeklikten uzak! DİSK-AR tarafından hesaplanan geniş tanımlı işsiz sayısı ise Ağustos 2018’de 6 milyon 352 bin iken Ağustos 2019’da 7 milyon 305 bine yükseldi. Ağustos 2019’da geniş tanımlı işsizlik oranı yüzde 20,6 olarak hesaplandı.
SEFALET ENDEKSİNDE ZİRVEYİ ZORLUYOR!
Enflasyon ve işsizlik oranlarının toplanmasıyla hesaplanan ‘Dünya Sefalet Endeksi’ verilerine göre oluşturulan listede Türkiye, 5’inci sırada yer alıyor. Listede, 1’inci sırada Venezuela var. Onu Arjantin, İran, Brezilya ve Türkiye takip ediyor.
EMEKLİLER AÇLIK SINIRININ ALTINDA YAŞIYOR
Türkiye’de ortalama her yıl 300 bin kişi emekli oluyor. Sosyal Güvenlik Kurumu (SGK) verilerine göre emekli sayısı 12 milyon 876 bine ulaşmış durumda. Yaklaşık 13 milyon emekliden 8.3 milyonu TÜRK İŞ’in Ekim ayı araştırmasına göre belirlediği 2 bin 58 liralık açlık sınırının altındaki aylıklarla ayakta kalmaya çalışıyor.
EMEKLİ MAAŞLARI 9 YILDA ERİDİ
Tayyip Erdoğan, emekli maaşlarını 4 kat artırdıklarını anlatıyor konuşmasında. Ancak enflasyonla birlikte TL’nin kaybettiği değerden hiç bahsetmiyor. 9 yıl önce en düşük emekli maaşıyla (683 TL) 6 çeyrek altına alabilen emekli, bugünkü en düşük emekli maaşıyla (1.125 TL) 2,6 çeyrek altın alabiliyor. Yarısı kadar bile değil! 2010 yılında en düşük emekli maaşının tamamıyla 455 Dolar alabiliyordu emekli. Bugün bu rakam sadece 192 dolar.
4,5 MİLYON EMEKLİ İŞ ARIYOR!
DİSK’in geçtiğimiz yıl açıkladığı ‘Türkiye’de Emeklilerin Durumu’ araştırmasına göre çalışan ve iş arayan emekli sayısı hızla tırmanıyor. 2003 yılında 1,5 milyon olan çalışan ve iş arayan emekli sayısı 2017 itibariyle 4 milyonu aştı. 2018’den bugüne emekli sayısına 500 bin civarında kişi eklemlendi. Bugün iş arayan emekli sayısının 4,5 milyonu aştığı tahmin ediliyor. Raporda, ‘çalışan ve iş arayan emeklilerin sayısının giderek artmasının temel nedeni, emekli aylıklarının insanca yaşamaya yetecek seviyede olmaması’ şeklinde açıklanıyor.
Alt sınır asgari ücretle eşitlenmeli
DİSK’in geçtiğimiz yıl yayınladığı ‘Türkiye’de Emeklilerin Durumu’ raporunda yapılması gerekenler de maddeler halinde sıralanmış. Buna göre öncelikle emekli aylıklarının yaşam koşullarına uygun hale getirilmesi gerektiği aktarılıyor. İşte söz konusu çalışmadan derlediğimiz önerilerden bazıları: “Emekli aylıklarının alt sınırı asgari ücretle eşitlenerek asgari ücrete uyumlu bir biçimde zam oranları belirlenmelidir. Aynı koşullarda emekli olanların aynı emekli aylığı alması sağlanmalıdır. Emekli aylıklarının artışında sadece enflasyon değil, milli gelir artışı da hesaba katılmalıdır. Emekli aylıkları iyileştirilmeli, aylık bağlama oranları eski düzeye çekilmeli, güncelleme katsayısında milli gelir artışının tümü dikkate alınmalıdır. Emekli aylıklarının belirlenmesine hükümet emekli sendikalarıyla müzakere etmeli, emeklilere toplu pazarlık hakkı tanınmalıdır.”
