Elektrik üretim şirketleri piyasa faaliyetleri ile elde ettikleri gelirlerin dışında kamu bütçesinden verilen piyasa dışı destekler ve teşviklerle sürekli zenginleşiyor. Birgün’den Nurcan Gökdemir’in haberine göre elektrik üretim şirketlerine 116 milyar TL’si son üç yılda olmak üzere on yılda toplam 133 milyar lira aktarıldı.
Elektrik enerjisi üretiminin piyasalaşması/özelleştirilmesi, AKP iktidarları döneminde iktidara yakın bazı çevrelere sermaye transferi araçlarından biri olarak kullanıldı. Bu süreçte şirketlerin Yap-İşlet, Yap-İşlet-Devret, İşletme Hakkı Devri, Varlık Satışı gibi modellerle serbest üretici olarak yeni elektrik santralları yapmaları teşvik edildi.
DESTEK ÜRETİMİN YÜZDE 35’İ
TMMOB Makina Mühendisleri Odası Enerji Komisyonu Üyesi Orhan Aytaç, elektrik üretim şirketlerine piyasa fiyatının üzerinde ve piyasa haricindeki ödemelerin ulaştığı büyüklüğü hesapladı.
Buna göre, 2018-2021 döneminde üretilen elektrik enerjisinin Piyasa Takas Fiyatı (PTF) ile hesaplanan ederi 338,65 milyar TL oldu. 2012-2021 arasındaki dokuz yıllık dönemde, 16 milyar lirası ilk altı yılda olmak üzere toplam 133,28 milyar TL piyasa dışı destek ödemesi yapıldı. Son üç yılda PTF üzeri ödemelerin, Kapasite Mekanizması ödemelerinin ve doğalgaz santrallarına yakıt maliyeti desteğinin karşılığı ise 117,28 milyar TL oldu. Bu tutar üretilen elektrik enerjisinin toplam piyasa büyüklüğünün yüzde 35’ine ulaştı.