HABER ANALİZ | YUSUF DERELİ
AKP’li Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın bir gece yarısı kararnamesiyle Merkez Bankası Başkanı Naci Ağbal’ı görevden alması piyasaları alt üst etti. Döviz kurlarındaki aşırı oynaklık dün de devam etti. Londra swap piyasasında gecelik TL faizi yüzde 1.400’e fırladı. Cumhurbaşkanı Başdanışmanı Yiğit Bulut, 3 saat içinde 6 televizyon kanalına canlı bağlandı. Ancak söz konusu hamleler de döviz kurundaki oynaklığı azaltmaya yetmedi.
Uluslararası kredi derecelendirme kuruluşları ve bankalar Türkiye’ye dair ardı ardına açıklama yayınladı. Fitch tarafından hazırlanan rapora göre, TCMB Başkanı değişimi Türkiye’nin enflasyon ve dış finansman risklerini artırdı. Standard & Poor’s Global, Türkiye’nin sermaye kontrolü uygulaması ihtimalinin ‘yükseldiğini’ belirtti.
Alman bankası Commerzbank, 2021 sonu dolar tahminini 8’den 10’a çıkararak ‘bir sonraki lira krizinin yaklaştığını’ öngördü. Fransız bankası Societe Generale ise Türkiye’nin ‘geri dönüşü olmayan bir noktaya’ geldiğini belirttiği raporunda, yıl sonu dolar tahminini 9.70 olarak revize etti. Borsadaki kayıplar da sürdü. Açılışla birlikte yüzde 5 ve yüzde 7’lik kayıpların ardından 2 kez devre kesici çalıştı. Kapanışa doğru artan alımlarla birlikte BİST 100 Endeksi, artıya geçti.
Yaklaşık 4 ay önce Merkez Bankası’nın başına getirilen Naci Ağbal’ın bir gece yarısı kararnamesiyle görevden alınmasının etkileri katlanarak artıyor. Muhtemelen hiç bir açıklama yapmadan Ağbal’ı görevden alan AKP rejiminin lideri Erdoğan da işin bu noktaya geleceğini tahmin etmemişti.
CUMHURBAŞKANIMIZ ARZU EDERSE AÇIKLAR!
Cumhurbaşkanlığı Finans Ofisi Başkanı Göksel Aşan’a göre söz konusu ‘görev’ değişikliği tamamen Erdoğan’ın tasarrufu. Aşan’ın ifadeleri çok önemli: “Cumhurbaşkanımızın ne sebeple yaptığı sadece Cumhurbaşkanımızın bilgisi dahilindedir. Eğer Cumhurbaşkanımız ihtiyaç görürse nedenini paylaşır.”
Hesap verilebilirlik, şeffaflık gibi demokrasinin olmazsa olmaz kavramları AKP iktidarı ve onun temsilcilerini için hiçbir şey ifade etmiyor. Aşan’ın açıklamasına göre Erdoğan’dan ‘açıklama yapması’ bile istenemez. O arzu ederse açıklama yapar!
AŞIRI OYNAKLIK DEVAM EDİYOR
Sorun sadece doların 7,20’den 7,90’a fırlaması, TL’nin yüzde 10 civarında değer kaybetmesi değil. Kurlardaki aşırı oynaklık, piyasalar açısından belirsizliği de beraberinde getiriyor. Sabah saatlerinde 7,80’lerde seyreden dolar, bir kaç saat sonra 7,70’i görüyor. Ancak akşam saatlerinde 7,90’a dayanıyor.
GECELİK SWAP FAİZİ YÜZDE 1400’Ü AŞTI
Yabancı yatırımcının TL verip dolar almasını engellemek için Türk Lirası’na karşı pozisyon almanın maliyeti yükseltildi. Kur artışını durdurmak gerekçesiyle swap piyasasına TL verilmemesi talimatı sonrası TL’nin Londra swap piyasalarında gecelik faizi yüzde 1.400’e kadar çıktı. Swap faizlerinin artması, TL’yi satarak dolar almak isteyen spekülatif yatırımların önünü kısa vadede kesiyor ancak uzun vadede ciddi sorunlara kapı aralayan bir uygulama. Londra swap piyasası 2019 yılında da gündeme gelmişti. Türk bankalarının Londra piyasalarına TL akışını kesmesiyle Nisan 2019’da TL swap faizleri yüzde 1200’e kadar çıkmıştı.
YİĞİT BULUT, AÇIK AÇIK YALAN SÖYLEDİ
Kurdaki aşırı oynaklık, borsada yaşanan kayıplar ve swap piyasasında faizlerin astronomik oranlara ulaşması sonrası Cumhurbaşkanı Başdanışmanı Yiğit Bulut sahneye çıktı. Üç saat içerisinde 6 televizyon programına canlı bağlandı. Ciddi bir spekülasyon olduğunu, olağanüstü bir adım atılmayacağını savundu, faizin 5-10 puan düşürüleceği iddiasını yalanladı. Bulut ayrıca, MB’nın rezervleriyle ilgili de konuştu. TCMB verilerinde eksi rezerv görülmesine rağmen, “Rezervler kesinlikle ekside değil.” dedi. MB’nın verilerine göre rezervler eksi 60 milyara yakın!
SERMAYE KONTROLÜ RİSKİ ARTTI
Uluslararası derecelendirme kuruluşlarının gündemi de Türkiye’ydi. Raporlar artı ardına yayınladı. Standard & Poor’s Global, Türkiye’nin sermaye kontrolü uygulaması ihtimalinin ‘yükseldiğini’ ancak bunun dışındaki seçeneklerin daha olası olduğunu belirtti. Son yaşanan değişikliklerin MB’nın operasyonel bağımsızlığının sınırlı olduğunu ve ekonomi politikasının genel olarak düşük tahmin edilebilirliğini gözler önüne serdiği aktarıldı. Uluslararası kredi derecelendirme kuruluşu Fitch tarafından hazırlanan rapora göre, TCMB Başkanı değişimi Türkiye’nin enflasyon ve dış finansman risklerini artırdı.
ECONOMİST: YENİ BİR DÖVİZ KRİZİ KAPIDA
İngiltere’de haftalık yayımlanan Economist dergisi, Merkez Bankası Başkanı Naci Ağbal’ın görevden alınmasının ardından Türk Lirası’ndaki değer kaybını yorumladı. Lira’nın yüzde 10’dan fazla değer kaybettiği dünü ‘Kara Pazartesi’ olarak nitelendiren dergi, Türkiye’nin döviz kriziyle karşı karşıya olduğunu yazdı: “Ağbal’ın enflasyonu dizginlemek için sıkı tedbirler uygulama gayreti umutları yeşertmişti. Erdoğan tek bir imzasıyla bu umutları ve para biriminin değerini yeniden zora soktu.”
