Ekonomi AVM enkazı altında

HABER-ANALİZ | HAKAN TANER

Alışveriş her zamankinden daha çok dikkat isteyen bir konu.

Muhtemeldir ki alışverişin püf noktaları, nelere dikkat edilmesi gerekir vb. gibi bazı yazıları daha önce okumuş olabilirsiniz. Ben size bunun bir adım daha ötesinden yeni eğilimler bahsetmek istiyorum. Ancak önce bu işin bir fotoğrafını sizlerle paylaşmak istiyorum.

RAKAMLAR NE ANLATIYOR?

Önce son yayınlanan araştırmalardaki bazı enteresan rakamları paylaşalım.

Türkiye’de tam bir alışveriş merkezi (AVM) patlaması var. 2020 yılında açılması planlanan 9 AVM ile toplam AVM sayısı 446’ya ulaşmış olacak. Bu sayının yaklaşık 126’sı İstanbul’da, akabinde Ankara ve İzmir geliyor. Türkiye’de AVM’si olmayan il kalmadı gibi.

Ne mutlu bize!

“Tüketim mabedi” olarak da adlandırılan bu inşaat kulelerine bugüne kadar toplam 58 milyar dolar para harcanmış.

Bu paranın yaklaşık 20 milyar doları yabancılara ait denilse de biliyoruz ki yerli sermaye olarak yapılıp yabancılara satılanlarla birlikte bu rakam çok daha     fazla.

En azından şu bilinen bir gerçek: Ödeme güçlüğü çeken elindeki bu AVM’leri yabancılara satıp sermaye yapıyor ya da parasını dışarı çıkarıyor.

Buna bir örnek vermek gerekirse Fransız Carrefour daha önce satın aldığı  arazi ve üzerine diktiği AVM’lerin hepsini bir İsrail şirketine sattı.

İşin bir de eski bir bakandan dinlediğim farklı bir boyutu var: Bu AVM’lerin çoğunun kâğıt üzerindeki sahipleri ile asıl sahipleri farklı. Bir kısmı parayı temizlemek maksadıyla inşâ ediliyor.

Asıl ilgilendiğimiz konu şu: Bunların çoğu birkaç yıl içinde ölü yatırım müzesinde yerlerini alacak.

Önceden “özel okul, hastane veya postane olur” diye takılıyordum, artık o da zor görünüyor. Zira ülkenin en büyük özel okul zinciri batırıldı ve şimdi yeni sahibini bekliyor.

Hastanelere gelince… “Şehir hastanelerinin zararı azalsın” diye önceliğin oraya verilmesi neticesinde onlar da ağlıyor, fakat gözyaşlarını silen yok.

Demem o ki öngörü vizyon ve gelecek tasarımı olmadan yapılan her şey, ama her şey, ister şahsi ister kamu farketmez kısa süre sonra işlevsiz hâle gelir ve zarar hanenize yazılır.

Konuyu fazla uzatmadan başka bir tahmin ve araştırma sonucuna göz atalım.

2026 yılına kadar en az 60 market zincirinin piyasadan el etek çekeceği, binlerce mağazanın da kapanacağı beyan ediliyor. Bu aslında bir öngörü değil gerçek!

Geçmişten gelen, bugün olanı gözlemleyerek bunu zaten görebilirsiniz.

Bunun birçok tehlike ve sıkıntıları olacak. Onların boşalttığı alan arkası sağlam firmalara pazar payı olarak aktarılırken, tedarikçi biraz daha ezilecek, piyasada müşteri daha fazla kazıklanır olacak.

Çünkü rekabet asgariye indiği için müşteri umduğu değil, bulduğu fiyattan alışveriş yapmak mecburiyetinde kalacak.

Bu arada her sokak aralarına açılmasına müsaade edilen, “indirim mağazaları” denilen kalitesiz ve niteliksiz ürün satıcıları bakkalları ortadan kaldırdı zaten.

Makaleyi kaleme alırken önüme bir not düştü: “Türkiye’de uyuz salgını var! Bu sebeple AVM’lerde kesinlikle denenmiş kıyafetleri sakın giymeyin, çevrenizde herkesi bu konuda bilgilendirin!”

Ben de o notu insanlık namına buraya iliştirdim.

Konuya dönersek demem o ki önümüzdeki dönem tedarik ve perakende anlayışları hızlı bir şekilde değişmeye devam edecek.

Bundan en çok zararı görenler de beton sahibi AVM’ciler olacak.

Ülkede konkordato ve iflas kuyruğu artmaya başladı.

Tekstilin önce ayakkabı departmanı beyaz bayrak sallamıştı, zincire kozmetikçiler de katıldı.

Bunun anlamı AVM’lerin içi boşalmaya devam edecek demek oluyor ki iktidar her AVM içerisinde yerel ve geleneksel üreticilere pay ayrılacak, o garibanların da gönlü alınacak deyip seçim sonrası bu sözünü unutmuştu.

Bu vesile ile bu sözü hatırlatır ve “işte size mega fırsat” demek isterim.

Ben size alışverişte dikkat etmeniz gereken yeni önemli noktalardan bahsedecektim. Konu nereden nereye geldi?

Sözümüz olsun. Nasip olursa bir sonraki makalede bu konuyu ayrıca anlatalım…

Türkiye'de bu haberi engelsiz paylaşmak için aşağıdaki linki kopyalayınız👇

YORUM YAZIN

Lütfen yorumunuzu yazın
Lütfen isminizi girin