HABER-YORUM | SEMİH ARDIÇ
Türk Sanayici ve İş İnsanları Derneği (TÜSİAD) Yüksek İstişare Konseyi (YİK) Başkanı Tuncay Özilhan açtı ağzını yumdu gözünü.
Özilhan, TÜSİAD’ın Saray’ın hışmına uğramamak için çekildiği uzlet köşesinden seri atışlar yapar gibi iktisadî krizi bütün veçhesi ile ortaya koydu.
SARAY’IN HEMEN YAKININDA TELAFFUZ EDİLEN SERT SÖZLER
Tuncay Bey hakikaten dersine iyi hazırlanmış. Kendisinden ve silik bir tarz-ı hareket içinde bulunan patronlar kulübünden şu günlerde bu kadarını kimse beklemiyordu.
Üstelik kürsü bu sefer İstanbul’da değil Ankara’daydı.
Patronlar kulübünün senede iki defa yapılan Yüksek İstişare Konseyi’nde kat be kat makyajla krizi saklamaya çalışan iktidarın kulağına küpe yapması icap eden sözler sarfetti.
Özilhan’ın konuşmasından bazı cümleleri iktibas ettim:
“Bünyeyi kuvvetlendirici önlemleri almazsak, şimdilik bastırmış olduğumuz döviz krizinin yeniden hortlaması ve bu kez çok daha derin bir krize dönüşmesi kaçınılmaz olur.
Orta vadede muhtemelen bizi bugünkünden daha sıkıntılı günler bekliyor.
Şirketler son 10 senedir kıymetli TL ve bol uluslararası finansmana dayalı bir model içinde idi. Bu şirketler şimdi zor durumda. Geçmişteki bir takım yanlış kararların bedeli ödeniyor.
Konkordato ilan eden şirketlere her gün bir yenisi ekleniyor. Moraller bozuluyor. Reel sektör, yüksek enflasyon ve TL’deki dalgalanma nedeniyle önünü göremiyor.
Yüksek faiz oranları kredi kullanımını sınırlıyor.
Eğer iflaslar başlarsa, durum daha da kötüye gider. Dalga dalga KOBİ’lere, esnafa ve vatandaşa yayılır. İşsizlik bugünkü seviyelerinin üstüne çıkar.”
TÜSİAD’DA YİK BAŞKANI ESAS SÖZCÜDÜR
YİK Başkanı, TÜSİAD’da başkandan daha fazla söz sahibidir. Ak saçlılarla istişare etmeden tek kelime söylemez YİK başkanları.
Özilhan hem arka planda olmanın hem de tecrübesinin verdiği rahatlıkla Başkan Erol Bilecik’in konuşmasında boş bıraktığı kısımları kalın harflerle yazılacak doldurdu.
Yüksek işsizlik ve yüksek enflasyon sebebiyle halkın satın alma gücünü düştü. İktidarın oralı olmadığı bu tablo ekonomiyi stagflasyona (yüksek enflasyon ile durgunluğun bir arada görülmesi) sürükledi.
Düşen talep şirketleri dar boğaza soktu. Bankaların bilançolarında sorunlu alacaklar artıyor ve kredi kapasitesi daraldı. Bankalar son iki aydır geçen seneye göre eksi kredide.
HERKES DİYET YAPMAK MECBURİYETİNDE
TÜSİAD YİK Başkanı Özilhan, daha önce dikkat çektiğim gibi herkesin biraz diyet yapmasının şart olduğunu vurguladı. Küçüleceğiz, fakirleşeceğiz. Başka çıkar yol yok.
“Belli bir süre için büyüme hızında sert bir düşüş kaçınılmaz görünüyor.” diyen Özilhan, “Sağlıklı büyüme üretimden geçer. Üretimde katma değeri artırmadan istikrarlı bir büyüme sürecine giremeyiz. Sadece sanayide değil, tarımda da katma değeri artırmamız gerekiyor. Tarımı ihmal edemeyiz, yoksa gelecek nesilleri aç bırakmamak için ithalata mahkum oluruz.” ikazında bulundu.
BAŞKANLIK SİSTEMİNİN SANCILARI
Özilhan kimsenin cesaret edemediği noktaya da temas etti.
Başkanlık sistemi ile kriz arasındaki münasebete işaret eden Özilhan, “Şu anda bırakın yapısal reformların tasarlanıp hayata geçirilmesini, rutin işlerin yapılmasında bile bürokrasi zorlanıyor. Parlamenter sistemden başkanlık sistemine geçişin sancıları çekiliyor.” ifadelerini kullandı.
Tek adam rejiminin sakıncalarını şu sözlerle hülâsa etti: “Birçok yerde işler yürümüyor, her kademede kararlar bir üst merciye devrediliyor. Cumhurbaşkanımızın dediği gibi bakanlıklarımızda sistemin henüz tam oturmamış olmasından dolayı bazı sıkıntılar olduğunu ve bürokraside bundan kaynaklı rehavet olduğunu biliyoruz.”
ÇILGIN PROJELER İPTAL EDİLMELİ
Başkan Recep Tayyip Erdoğan’ın “Çılgın Projeleri” için şerh düştü.
“Tüm projelere aynı anda başlandığında, tasarruf açığı problemi baş gösterir. Kamusuyla, özel sektörüyle, hanehalkıyla herkes borca batar.” diyen Özilhan’a göre projeler gözden geçirilip verimsiz olanlar iptal edilmeli.
25-29 yaş grubundaki gençlerin yüzde 35’i ne eğitime devam ediyor ne de bir işte çalışıyor. Yani boşta geziyor.
Özilhan bu vahim tablonun altını çizdi: ‘Bugünün lokomotifi bilişim ve iletişim teknolojileri iken, eğer üniversitelerin bilişim ve iletişim teknolojileri bölümlerinden mezun olanların yüzde 19’u işsizse bu işte vahim bir yanlışlık olmalı.”
Özilhan’dan birkaç cümle daha…
“Görüş farklılıklarını cezalandırmak yerine teşvik edelim. Korku siyasetinden, ideolojik körlükten, kimlik siyasetinden, nefret siyasetinden kaçınalım. Ama ifade özgürlüğünden ve çoğulculuktan korkmayalım.
Türkiye’nin dış ilişkilerinde son dönemde görülen olumlu gelişmelerin, döviz krizinin atlatılmasında da katkısı olduğu ortada.
Dış politikada oyun alanımızın genişlemesi, hiç şüphesiz uzun vadeli ekonomik çıkarlarımızla da örtüşüyor. Türkiye’nin batı dünyası ile ilişkileri geliştikçe, sadece ekonomik istikrar değil, çoğulcu demokrasi, hukuk devleti, ifade özgürlüğü ve toplumsal kalkınma hedeflerine ulaşmak da kolaylaşmaktadır.”
PATRONLARDAN “ARTIK GEMİLERİ YAKTIK” MESAJI MI?
TÜSİAD sustukça sıranın kendisine geldiğini fark etmiş olmalı. Türkiye’de “Gözünün üstünde kaşın var.” demek için bile Nobel Barış Ödülü’nü hak edecek derecede cesaret lazım.
Gezi bahanesi ile Osman Kavala ve arkadaşlarını demir parmaklıların arkasına atan iktidarın bugünlerde TÜSİAD’ın kapısını çalmaya hazırlandığı konuşuluyordu.
Özilhan patronlar kulübünü temsilen “Gemileri yaktık” mesajı mı verdi? Hukuk devletinin tarumar edildiği esnada takındıkları tavır sebebiyle demokrasi namına TÜSİAD’a böyle bir hüsnü teveccühte bulunmak kolay değil.
MAHALLE BASKISINI HİSSEDİYORLAR
Türkiye’de aleni yahut zımni ittifakların tek adam rejiminde kendi menfaatlerinin de zarar gördüğünü görüp harekete geçmesi için vakit doldu dolacak.
Herkes için yol ayrımına gelindi. Artık hayat tarzları ile en fazla baskı altında kalacak içtimaî grupların başında “beyaz Türkler” var.
O cenah inşâ edilen yeni rejimin ideolojik baskısını iliklerine kadar hissediyor. Fırsatını bulan Türkiye’yi terk ediyor.
Özilhan biraz da buna dikkat çekmek istemiş olabilir…
