Borç yükü arttı: Gündem açlık!

HABER İNCELEME | YUSUF DERELİ

AKP iktidarının suni ‘başörtüsü’ gündeminin aksine, Türkiye’nin önünde devasa ekonomik problemler var. İktidar temsilcileri görmek istemese de pazar yerlerinde ‘çıkma, çürük’ ürünleri toplayanların sayısı her geçen gün artıyor. Milyonlarca insan, temel ihtiyaçlarını karşılayabilecek gelirden bile mahrum. İşsiz sayısı 10 milyona dayanmış durumda. Zamların ardı arkası kesilmiyor. Asgari ücrete yapılan 500 TL’lik zam 1 haftada buhar oldu!

Türkiye, pandemi krizini ‘kredi hacmini genişletip’ insanları borçlandırarak çözeceğini düşündü ancak olmadı! Zira pandemi beklenenden uzun sürdü ve şiddeti daha da arttı. Bankaların takibe düşmüş alacakları sene başında 142 milyar civarındaydı. Ancak bu rakam gerçekçi değil çünkü BDDK, batık kredilerin gerçek boyutunun öğrenilmesi engellemek için elinden geleni yapıyor. Ekonomist ve bankacılara göre gerçek batık kredi miktarı 600 milyar civarında. Sadece bir örnek: Sayıştay raporuna göre Türkiye Varlık Fonu’na devredilen Türkiye Halk Bankası’nın takipteki alacakları bir yılda yüzde 86,7 oranında arttı. İcra dairelerindeki dosya sayısı 23 milyona dayandı.

Türkiye’de yaşayanlar, 2021’e de yeni zamlarla uyandı. Köprü ve otoyollar yüzde 25 zamlandı. Ehliyet ve pasaport harçları yükseldi, elektrik ve doğalgaz fiyatları da güncellendi! İktidar temsilcileri görmek istemiyor ancak Türkiye’de insanlar açlıkla imtihan oluyor. Milyonlarca insan temel gıda ürünlerini bile alabilecek gelirden mahrum. Pazar yerlerinde ‘çıkma/çürük’ ürünler gelenlerin sayısı her geçen gün daha da artıyor. Bir pazarcı, “Kadın geliyor, bana çürük elma, patates ver’ diyor. İçim parçalanıyor. İnsanlar aç.” diyor.

İŞSİZ SAYISI DAHA DA ARTACAK

AKP’li Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın ‘faiz’ inadının faturasını yine millet ödeyecek. Dolar 4,5-5 lira seviyelerindeyken faizi artırıp yapısal reformlar yapmak yerine Merkez Bankası’nın rezervlerini eriterek döviz kurunu tutabileceğini düşündü. Ancak olmadı. Dolar 8,55’e tırmandı, MB rezervleri ise Swap hariç eksi 50 milyara kadar geriledi. İş İşten geçtikten sonra faiz artışına gidildi. Yüzde 8,25 olan politika faizi üç kez artırılarak yüzde 17’ye çıkarıldı. Ancak dolar kuru 7,50 seviyelerinde kaldı. Faiz artışının en önemli etkisini yatırımlarda ve işsizlik oranlarında görülecek. Bugün TÜİK’in rakamlarına göre bile 10 milyon civarında olan işsiz sayısının önümüzdeki dönemde daha da artması bekleniyor.

BATIK KREDİ DEVASA BOYUTLARDA

Rejim, pandemi sürecinde de sınıfta kaldı. Temel stratejisini ‘milleti borçlandırma’ üzerine kurdu. Kredi genişlemesinin önünü açtı. Faiz oranlarını düşürdü, millet kredi için bankalara koştu. IMF’nin verilerine göre Türkiye pandemi sürecinde gelişen ülkeler arasında milli gelirine oranla vatandaşına en çok kredi kullandıran ülke. Doğrudan yardımlarda ise Meksika ile beraber vatandaşına en az yardım yapan ülke.

KREDİLERİN VADESİ GELDİ

Pandemi döneminde millet daha da borçlandı. Ancak salgın beklenenden uzun sürdü. AKP’nin öngörüsü yine tutmadı. AKP’nin yeni umudu aşı ancak bir çok ülke aşılamaya başlamasına rağmen Türkiye henüz ‘araştırma’ safhasında. Dolayısıyla önümüzdeki 3 ay içerisinde ekonomide normalleşme mümkün gözükmüyor. Ancak kredilerin vadesi geldi. Şimdi borçlular devasa kredilerle baş başa kaldı.

KREDİ HACMİ 1 TRİLYON LİRA GENİŞLEDİ

Kredilere erişim özendirildi. 2019 biterken 2,6 trilyon TL olan kredi hacmi, geçtiğimiz hafta yaklaşık 3,6 trilyon TL’ye çıktı. Artan 1 trilyon liranın üstündeki kredi, son bir yılın cari fiyatlarıyla 4,7 trilyon liralık GSYH’nın yüzde 21’i anlamına geliyor.

BATIK KREDİ MİKTARI 600 MİLYARIN ÜZERİNDE

Bankaların takibe düşmüş alacakları sene başında 142 milyar lira olarak açıklanmıştı. Türkiye Bankalar Birliği Risk Merkezi verilerine göre geçtiğimiz yıl ekim sonunda rakam 166 milyar TL’ye yaklaştı. Henüz takibe alınmamış yani ‘batık’ olarak değerlendirilmeyen 2. grupta sınıflandırılan ‘yakın izlemedeki’ kredi tutarı sene başından bu yana yaklaşık 100 milyar lira artarak, 382 milyar liraya ulaştı.

GERÇEK BİLGİYE BDDK ENGELİ

Ancak iki grubun da dışında kalan ‘riskli’ kredi tutarının ne kadar olduğu bilinmiyor. Zira BDDK bunun öğrenilmesini engellemek için her şeyi yapıyor! Daha önce salgının başlamasının ardından yürürlüğe konulan bir kararla bankaların tahsili geciken, geri alamadıkları kredilerle ilgili yasal işlem başlatma süresi 90 günden 180 güne çıkarılmış ve bu uygulamanın 31 Aralık 2020’ye kadar yürürlükte olacağı açıklanmıştı. Geçtiğimiz haftalarda söz konusu uygulama 30 Haziran 2020’e kadar uzatıldı! Ancak bankacılara göre batık kredi miktarı 600 milyarı bile üzerinde.

BANKALARIN BİLANÇOLARI BOZULDU

Vatandaşların kredilerle desteklemesi banka bilançolarını da bozdu. Ayrıca krediler doğru kişilere ve amacına ulaşmadı. Bankadan düşük faizli kredi çekip dolar alanlar bile oldu. Dolayısıyla pandemi krizinin yükü dar gelirli vatandaşın ve bankaların üzerine kaldı. Ekonomist ve bankacılara göre önümüzdeki iki yıl içerisinde çok sayıda iflas yaşanacak. Ödenmeyen krediler ekonominin, bankaların en büyük sorunu olacak. TMMOB Makina Mühendisleri Odası’nın hazırladığı raporda batık krediler nedeniyle 2021’de çok sayıda şirketin iflas edeceğine işaret ediliyor. Aynı raporda, icra dairelerindeki dosyaların 23 milyona ulaştığı aktarılıyor.

Türkiye'de bu haberi engelsiz paylaşmak için aşağıdaki linki kopyalayınız👇

YORUM YAZIN

Lütfen yorumunuzu yazın
Lütfen isminizi girin