HABER ANALİZ | İLKER DOĞAN
İzmir’de yaşanan ve en az 76 vatandaşın hayatını kaybettiği deprem tartışmaları da beraberinde getirdi. Aynı büyüklükte bir deprem İstanbul’da yaşansaydı sonuç nasıl olurdu? Uzmanlara göre İstanbul’da 6,6 büyüklüğünde bir deprem felaketle eşdeğer. Zira İstanbul’da yıkım eşiği 6,4!
İstanbul’daki konut stoku 1999 depreminde 1 milyon 650 bir civarındaydı. Bugün ise bu rakamın 2 milyona yakın olduğu tahmin ediliyor. Yapılan araştırmalara göre söz konusu konutlardan 700 bini riskli sınıfta ve yıkılmalı. İstanbul’da 7,0 ve üzeri büyüklükte 25-30 saniye süren bir depremde binlerce bina yerle bir olacak.
Çevre ve Şehircilik Bakanı Murat Kurum, geçtiğimiz aylarda 2012 yılında başlatılan Kentsel Dönüşüm Seferberliği kapsamında Şubat 2019’a kadar 590 bin konutun dönüştürüldüğünü açıklamıştı. 7 yılda sadece 590 bin konut dönüştürülmüş! Dönüştürülmesi gereken konut sayısı ise yine Kurum’un açıklamasına göre 7 milyona yakın!
İZMİR’E 24 MİLYON ÖDENEK!
Tartışmaların bir de maddi boyutu var. AKP’li Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan’ın İzmir için 24 milyon TL ödenek ayrıldığını açıklaması tepkiyle karşılandı. Zira söz konusu para Sayıştay raporlarına göre Saray’ın 3 günlük masrafı bile değil! 24 milyon TL, İzmir’in 2018 yılında ödediği günlük verginin de yaklaşık yüzde 9’una denk geliyor.
İzmir’de 30 Ekim’de yaşanan 6,6 büyüklüğündeki depremde bilanço ağırlaşıyor. Can kaybı dün 19.00 itibariyle 76’ya yükseldi. Enkazdan yaralı olarak kurtarılanların sayısı 104. Toplam 940 yaralı çevre hastanelerde tedavi altına alındı. 17 enkazın 9’unda arama kurtarma çalışmaları tamamlandı. 8 binada çalışmalar dün akşam itibariyle sürüyordu. Ağır hasarlı ve acilen yıkılması gereken bina sayısı 41 olarak açıklandı. 2 bin 234 binada yapılan inceleme sonrası 35 binanın ise orta hasarlı olduğu kaydedildi. Çevre ve Şehircilik Bakanı Murat Kurum’un verdiği bilgiye göre hasar tespit çalışmalarına da başlandı. Kurum, yıkılmış evlerde eşyası kalan vatandaşlara 30 bin TL hane başına eşya, bir sefere mahsus olmak üzere 5 bin TL kira yardımı yapılacağını yardımı yapılacağını söyledi.
İZMİR SALLANDI, İSTANBUL’UN YÜREĞİ AĞZINA GELDİ
İzmir depremi korkutan senaryoları da yeniden gündeme getirdi. Herkesin cevabını merakla beklediği sor şu; aynı şiddette bir deprem İstanbul’da yaşansaydı ne olurdu? Uzmanlara göre böyle bir senaryo felaketle sonuçlanır. Zira Yüksek Jeofizik Mühendisi Prof. Dr. Ahmet Ercan, İstanbul için yıkım eşiğinin 6.4 olduğunu açıklamıştı geçtiğimiz günlerde. Ercan, “Silivri önlerinde 7-7.2 büyüklüğünde deprem bekliyoruz. Avcılar, Küçükçekmece ve Bakırköy’ü etkileyecek depremin 6.4 olmasını bekliyoruz. 6.4 bir atom bombası gücüne eşit. 6.7 olursa 5 atom bombası gücünde oluyor.” ifadelerini kullanmıştı. Boğaziçi Üniversitesi Kandili Rasathanesi ve Deprem Araştırma Enstitüsü Müdürü Prof. Dr. Haluk Özener’e göre de 7’lik bir deprem Marmara için çok ciddi yıkımlara sebep olacak.
700 BİN BİNA ACİLEN YIKILMALI
İstanbul’daki konut stoğu 1999 depreminde 1 milyon 650 bir civarındaydı. Bugün ise bu rakamın 2 milyona yakın olduğu tahmin ediliyor. Ve yapılan araştırmalara göre söz konusu konutlardan 700 bini riskli sınıfta ve yıkılmalı. Ancak AKP iktidarının ‘kentsel dönüşüm’ karnesi kırıklarla dolu. Çevre ve Şehircilik Bakanı Murat Kurum’un açıklamasına göre Türkiye genelinde 2012 yılında başlatılan Kentsel Dönüşüm Seferberliği kapsamında Şubat 2019’a kadar 590 bin konut dönüştürüldü. Yılda yaklaşık 84 bin konut! AKP iktidarı bu hızla giderse sadece İstanbul’daki 700 bin konutun dönüştürülmesi 8 yıldan fazla sürecek! Peki İstanbul’un o kadar vakti var mı? Uzmanlara göre yok!
Çevre ve Şehircilik Bakanlığı tarafından 2014 yılında hazırlanan rapora göre ise İstanbul’da acilen yıkılması gereken bina sayısı 116 bin 173. Şu an için İstanbul’daki hasarlı bina sayısı vatandaşların taleplerine göre yapılan incelemelerle belirleniyor. Bu nedenle İstanbul’daki hasarlı bina sayıları hakkında güncellenmiş net bir bilgi yok.
DEPREM TOPLANMA ALANLARI İMARA AÇILDI
17 Ağustos 1999’da yaşanan 7.4 büyüklüğündeki depremde 18 binden fazla insan hayatını kaybetti. Ancak aradan geçen bunca zamana rağmen İstanbul’da depreme hazırlık konusunda hiçbir şey yapılmadı ve yapılmıyor. Tam aksine daha fazla rant için daha fazla betona, daha çarpık kentleşmeye göz yumuldu.
İstanbul Valiliği’ne göre kentte 2 bin 850 deprem toplanma alanı var. İnşaat Mühendisleri Odası, bu rakama 8-10 metrekarelik çocuk bahçeleri ve apartmanların dış avlularının da katıldığını anlatıyor. 1999-2003 yılları arasında Afet Acil Eylem Planı çerçevesinde kentte 496 afet toplanma alanı belirlemişti. Ancak bu toplanma alanlarının sayısının bugün 77’ye düştüğü belirtiliyor. Kimi AVM oldu, kimi otele dönüştü, kiminin üzerinden köprü, yol geçti.
