Anayasa Mahkemesi (AYM), CHP’nin başvurusu üzerine; bazı limanların işletme hakkı verilmesi veya devredilmesi yöntemiyle özelleştirilmeleri ile imzalanan 49 yıldan az süreli sözleşme sürelerini ihalesiz olarak 49 yıla kadar uzatan kanun düzenlemesini iptal etti.
Mersin, İskenderun, Antalya, Galataport, Çeşme, Marmaris gibi limanların; LİMAK, AKFEN, Ciner, Albayrak ve Doğuş holding ile Katarlı QTerminals gibi şirketler tarafından alınan işletme haklarının uzatılmasını sağlayan düzenleme için AYM, “Özelleştirmede hakim olması gereken serbest rekabet ve eşitlik ilkeleriyle bağdaşmamakta olup kurala konu limanların gerçek özelleştirme değerlerine ulaşılmasını engelleyebilecek niteliktedir” değerlendirmesini yaptı.
Ocak 2022’de TBMM’de kabul edilen torba kanun ile Özelleştirme Uygulamaları Hakkındaki Kanun’a geçici madde eklenmişti. Geçici madde ile; Türkiye Denizcilik İşletmeleri Anonim Şirketi ve Devlet Demiryolları’na ait bazı limanların işletme hakkı verilmesi/devri yöntemiyle özelleştirilmeleri neticesinde imzalanan 49 yıldan az süreli sözleşme sürelerinin 49 yıla kadar uzatılabilmesi sağlanmıştı.
Herhangi bir yeni özelleştirme ihalesi şartına bağlanmayan uzatma işlemenin yapılabilmesi için; eski sözleşmeden doğan mali yükümlüklerin tamamının ek sözleşme imzalanmadan yerine getirilmesi ve varsa açılmış davalardan feragat edilmesi gerekiyordu.
CHP, İPTAL TALEBİYLE AYM’YE BAŞVURDU
CHP, düzenlemenin iptali talebiyle Anayasa Mahkemesi’ne başvurdu. CHP’nin başvuru dilekçesinde, 49 yıldan az süreli sözleşmelerin “ihalesiz” olarak uzatılmasının önünün açıldığı belirtilmişti.
‘DOLAYLI ÖZELLEŞTİRME’
ANKA’da yer alan habere göre, Anayasa Mahkemesi, 20 Temmuz 2022 tarihinde verdiği kararla, düzenlemeyi iptal etti. Oybirliği ile alınan iptal kararında, şu değerlendirmeler yapıldı:
“Kural, özelleştirme sözleşmelerindeki süreler sonunda, özelleştirme öncesindeki hukuki statülerini tekrar kazanacak olmaları sebebiyle yeniden özelleştirme uygulamalarının konusu olabilecek limanların, özelleştirme sözleşmelerinin sürelerinin uzatılmasını öngörmek suretiyle mevcut özelleştirme süresi sonrasında da işletme hakkının devamının sağlanmasına, başka bir ifadeyle dolaylı olarak özelleştirilmelerine imkân tanımaktadır. Söz konusu dolaylı özelleştirmeye taraf olabilecekler ise mevcut özelleştirme sözleşmelerinin tarafları ile sınırlandırılmaktadır.
‘SERBEST REKABET VE EŞİTLİK İLKELERİYLE BAĞDAŞMAMAKTA’
İstekli olan başkaca kişilerin bu sürece dâhil olamaması ise özelleştirmede hakim olması gereken serbest rekabet ve eşitlik ilkeleriyle bağdaşmamakta olup kurala konu limanların gerçek özelleştirme değerlerine ulaşılmasını engelleyebilecek niteliktedir. Nitekim özelleştirme sürelerinin sonunda limanların yeniden özelleştirme uygulamasına konu olması hâlinde 4046 sayılı Kanun’daki şartları taşıyan herkesin rekabet koşulları çerçevesinde özelleştirme sözleşmesine taraf olma imkânı olacakken kuralla bu imkân ortadan kaldırılmaktadır.”
