HABER İNCELEME | YUSUF DERELİ
Tarım ve Orman Bakanı Bekir Pakdemirli, buğday, arpa, çavdar, yulaf ve tritikale için hali hazırda dekara 16 lira olan gübre desteğini, 2021 üretim yılı için 20 liraya çıkaracaklarını söyledi. Kuru tarımda çiftçinin gübre maliyeti 500 TL civarında. Sulu tarımda ise rakam 800 lirayı bile aşıyor. Dekara 800 TL gübre kullanan çiftçi, devletten sadece 20 TL destek alacak. Geçtiğimiz yıl verilen 16 TL destekle çiftçi 8,8 kg gübre alabiliyordu. Gübre fiyatları son 1 yılda katlandı. Bu yıl alacağı 20 TL destekle ise 2 kilo gübre alabiliyor.
Türkiye çiftçisi, zor günler geçiriyor. Son 1 yılda gübre, mazot ve tohum fiyatları katlandı. Artan girdi maliyetleri çiftçinin belini büktü. Özellikle gübre fiyatlarındaki artışlar yüzde 400’ü aştı. Gübresiz tarım seçenek olmaktan çıktı, zorunluluk haline geldi.
Tarım ve Orman Bakanı Bekir Pakdemirli, Orman Genel Müdürlüğünde tarımsal desteklere ilişkin açıklamalarda bulundu. Gübre ham maddeleri ve fiyatlarının artmasıyla beraber, buğday, arpa, çavdar, yulaf ve tritikale için gübre desteğini yüzde 25 oranında artırarak ödeyeceklerini söyledi. Pakdemirli, “Buğday, arpa, çavdar, yulaf ve tritikale için 16 lira olan gübre desteğini, 2021 üretim yılı için dekara 20 lira, 2022 üretim yılı için de dekara 32 lira olarak ödeyeceğiz.” dedi.
DEKAR BAŞINA 4 TL DESTEK ARTIŞI!
Bekir Pakdemirli’nin açıklamasına göre çiftçiye dekar başına verilen gübre desteği 16 liradan 20 liraya çıkarıldı. Pakdemirli 4 TL’lik artışı müjde gibi duyuruyor. Peki öyle mi? Bu 4 TL’lik artış çiftçiye nefes aldırmaya yetecek mi?
Gübre, tarımsal girdilerde en önemli gider kalemleri arasında yer alıyor. Ürüne göre gübre maliyeti toplam giderler içerisinde yüzde 30 ile yüzde 40 arasında bir orana sahip. Bu nedenle gübre desteği önemli.
GÜBR 16 AYDA 31 KEZ ZAMLANDI
Gübre son 16 ayda tam 31 kez zamlandı. DAP gübrenin tonu 2 bin 200 TL’den 8 bin TL’ye çıktı. 1.800 liradan satılan üre gübre ise bugün 9 bin 120 lira. Yine geçtiğimiz yıl tonu 1.000 lira olan can gübrenin satış fiyatı 5 bin 850 TL’ye fırladı. Geçtiğimiz yıl 100 dekar alan için 20 bin liralık gübre kullanan çiftçinin cebinden bu sezon 70-80 bin lira çıkacak!
DEVLET DESTEĞİ, DEVEDE KULAK BİLE DEĞİL!
Peki AKP iktidarının 20 TL gübre desteği verdiği çiftçi bir dekar alanda ne kadar gübre kullanıyor?
Dekar başına kullanılan gübre miktarı 50 kilo ile 70 kilo arasında değişiyor. Yine dekar başına gübre maliyeti güncel fiyatlarla 500-800 lira arasında değişiyor. Kuru tarımda 1 dekar buğday için ortalama gübre masrafı 500 lirayken, sulu tarımda rakam 800 liraya aştı. Yani çiftçinin cebinden gübre için 500 liranın üzerinde bir para çıkarken, devlet sadece 20 TL destek veriyor.
DESTEK ARTMADI, AZALDI!
Bekir Pakdemirli’nin açıklamasına göre çiftçiye verilen destek arttı. Ancak gerçekte artış olmadığı gibi aksine, azaldı. Ziraat mühendisi, çiftçi Faik Toy, gübre desteğiyle ilgili farklı bir noktaya dikkat çekiyor: “Geçen yıl 1 dekar buğday için gübre desteği 16 TL idi, ÜRE gübre kg fiyatı 1,8 TL idi. Çiftçi bu 16 TL ile 8,8 kg ÜRE gübresi alabiliyordu. Peki arttırılmış haliyle 20 TL’ye çıkan destekle şimdi kaç kg ÜRE alınıyor? 2 kg. Anlayacağınız gübre desteği artmadı; 8,8 kilogramdan 2 kilograma düştü.”
DEVLET DESTEĞİ YÜZDE 5 BİLE DEĞİL!
İktidar temsilcilerini dinlediğiniz zaman çiftçinin desteğe boğulduğunu düşünüyorsunuz. Ancak gerçekler hiç de öyle değil. 1 dekar buğday için devletin çiftçiye verdiği toplam destek miktarı güncel haliyle 76 TL. Velev ki 100 TL olsun! Sulu tarımda çiftçinin 1 dekar buğday için üretim maliyeti ise 1.900 lira civarında! Özetle, devletin çiftçiye verdiği destek toplam maliyetin yüzde 5’i bile değil.
ÇİFTÇİ ÇIKMAZA GİRDİ, BUĞDAY ALIM FİYATI NE OLACAK?
Girdi maliyetleri artışının ardından 1 kilogram buğdayın üretim maliyeti 4,5 TL’ye çıktı. Çiftçinin para kazanabilmesi için 4,5 TL’ye ürettiği buğdayı minimum 5,5 liraya satması gerekiyor.
TMO geçtiğimiz yıl alım fiyatlarını makarnalık buğday için ton başına 2 bin 450 TL, kırmızı/beyaz sert ekmeklik buğday için ton başına 2 bin 250 TL olarak açıklamıştı. Gelecek yıl için açıklanacak rakam merak konusu. TMO, buğday alım fiyatında yüzde 50 artış yapsa bile rakam 3 lira 75 kuruşa denk geliyor. Bu da çiftçinin külliyen zarar etmesi demek.
Çiftçiler ne yapacağını şaşırmış durumda…
