Tükeniş…

HABER-YORUM | SEMİH ARDIÇ

Adalet ve Kalkınma Partisi (AKP) iktidarının sözcüleri, “Kriz mriz yok kardeşim!” diye diye memleketi 2001 ve 2009 krizlerini mumla aratacak iktisadî bir felakete sürükledi.

Artık ekonominin seyrine dair her bir veri bir evvelkinin geride bırakacak kadar berbat! 15 Nisan’da iki veri açıklandı. İkisi de krizin artık tamamen kontrolden çıktığını gösteriyor.

Bunlardar ilki Türkiye İstastik Kurumu’nun (TÜİK) “işgücü istatistikleri” diye ilan ettiği rakamların içinde yer alan işsizlik verisiydi.

BİR YILDA 1,3 MİLYON KİŞİ İŞSİZ KALDI

2019 senesinin ilk ayında kriz şartları daha da ağırlaştı ve işsizlik patlaması yaşandı.

İşsizlik yüzde 14,7’ye yükseldi. Bir önceki senenin aynı dönemine kıyasla işsizlik yüzde 3,9 arttı. İşsiz sayısı 1 milyon 259 bin kişi artarak 4 milyon 688 bine yükseldi.

TÜİK, işsizliğin ocak ayında yüzde 14,7’ye yükseldiğini açıkladı. Genç işsizlik aynı dönemde yüzde 26,7’ye tırmandı.

Teferruatına inildiğinde Türkiye’de istihdamın resmen çöktüğü görülüyor. Tarım dışı işsizlik bir senede yüzde 4,1 puanlık artış ile yüzde 16,8 oldu.

GENÇ İŞSİZLERİN ORANI YÜZDE 26,7

Genç nüfusta işsizlik oranı 6,8 puanlık artış ile yüzde 26,7 olurken, 15-64 yaş grubunda işsizlik yüzde 15’i buldu. Ne işte ne de okulda olan 5,5 milyon genç var!

TÜİK’in rakamlarında geçen bu veri Türkiye’nin istikbalini nasıl feda ettiğini gösteriyor.

İşsizlik artarken kayıt dışı istihdam da artıyor haliyle. 2019 yılı ocak ayında herhangi bir sosyal güvenlik kuruluşuna bağlı olmadan çalışanların oranı yüzde 33,1’e yükseldi.

ÜÇ ÇALIŞANDAN BİRİNİN SİGORTASI YOK

Üç çalışandan birinin sigortasız istihdam edildiği bir emek piyasası… Krizde işverenler de fırsatçılık yapıyor. Nasıl olsa işsizlik patladı iş arayanların emeği sömürülüyor. Devlet de seyrediyor.

İşsizlik rakamı deyip geçilmemeli. TÜİK’in hükûmete şirin görünmek namına tasnif haricinde tuttuğu işsizler dahil olunduğunda işsiz sayısı 7 milyonu geçti.

Geriye doğru gidildiğinde işsizlik ne 2009 krizinde ne de 2001 krizinde bu kadar vahim bir mahiyete bürünmüştü.

1,2 milyon üniversite mezunu da işsizler ordusuna nefer olarak kaydedilmişse istikbalden ümitlenmek kolay  değil.

DAMAT BERAT’IN BÜTÇESİ

AKP lideri Recep Tayyip Erdoğan’ın damadı Berat Albayrak, Hazine ve Maliye Bakanlığı’nda tam manasıyla bir bütçe nasıl batırılır onun dersini veriyor.

Merkezi idare bütçesi martta 24,5 milyar lira, ocak-mart döneminde ise 36,2 milyar lira açık verdi. Merkez Bankası’nın 38 milyar TL temettü (kâr payı) yaması sayesinde 3 aylık bütçe açığını 65 milyar TL olmaktan kurtaran Damat Berat, Amerika seyahatinden de eli boş döndü.

VERGİ TAHSİLATI DURDU

TCMB takviyesine rağmen 80 milyar TL senelik bütçe açığı tahmininin yarısına yakını üç ayda tahakkuk etti. Daha vahimi vergi gelirleri kalemindeki çöküşte saklı.

Vergi gelirleri mart ayına 2018’in aynı ayına kıyasla yüzde 0,04 azalarak 41,1 milyar TL oldu. Enflasyon yüzde 20, vergi gelirleri artışı yüzde yüzde 0,04.

Bu ne demek? Krizde kimse vergi ödemiyor. Kamunun tahsilat sistemi çöktü.

KDV GELİRLERİ YÜZDE 51,1 AZALDI

Mart ayında Katma Değer Vergisi yüzde 51,1, Özel Tüketim Vergisi yüzde 9,8, harçlar yüzde 3,4 ve İthalde Alınan Katma Değer Vergisi yüzde 2,6 azaldı.

Diğer tarafta faiz hariç bütçe giderleri yüzde 14,6 artarak 67,5 milyar TL oldu.

Vergi gelirleri azalırken, hükûmet makam aracı saltanatı başta olmak üzere gider kalemlerinde tasarruf bir tarafa kantarın topuzunu kaçırdı.

Bütçede ilk üç ayın muhasebesi: Bu sene 120 milyar TL faiz ödenecek. Mamafih hükûmet gelir artırıcı bir adım atmadığı gibi bütçedeki kara deliği büyütmeye devam ediyor.

TÜKENİŞİN ÖTEKİ İSMİ

Ocak ayına dair işsizlik ve mart ayı bütçesi bir kere daha göstermiştir ki kriz 2019 senesinin tamamına yayılacak.

Dile kolay 7 milyondan fazla insan iş ve aştan mahrum.

“Yüzde 14,7 işsizlik” diye literatüre geçse de Türkiye namına ümitsizlikten başka bir karşılığı yok bu rakamların.

Ümitsizlik ve tükeniş… İkisi bir araya gelmişse hakikaten endişe etmek lazım.

Yerin altında biriken enerji gibidir ümitsizlik…

Ne vakit patlayacağı meçhul olsa da bazı emareleri vardır. Anlamak isteyene…

Türkiye'de bu haberi engelsiz paylaşmak için aşağıdaki linki kopyalayınız👇

1 YORUM

YORUM YAZIN

Lütfen yorumunuzu yazın
Lütfen isminizi girin