Duygu durumunuzda, enerjinizde ve sosyal aktiviteleri tamamlama yetisinde bozulmalar var ise ‘Bipolar’ diğer adıyla manik-depresif durumdasınız demektir.
Günlük hayatın akışında gerçekleşen iniş-çıkışlara bağlı olarak iki uçlu duygudurum bozukluğunun (bipolar) ortaya çıkabileceğini belirten Uzman Klinik Psikolog Gizem Mine Çölümlü, ”Maniye girmiş kişi (yani ‘manik’ hasta) son derece neşelidir. Güler şarkı söyler, herkesle sohbet eder ancak hasta neşeli olmakla birlikte kolaylıkla da sinirlenebilir. Bipolar hastalığı (duygudurum bozukluğu) olan kişilerin fikirlerini eleştirmeye, taşkın davranışlarını engellemeye çalıştığınızda da büyük bir öfkeye kapılabilirler. Mani ‘anormal’ bir durumdur ve kişi neşeli, mutlu, espirili ve enerjik olmasına rağmen kişinin tüm sosyal uyumu bozulmuştur.’’ diyor.
Bipolar bozukluk (manik dönem) belirtileri nelerdir?
- Uyku problemleri (uyku ihtiyacında azalma)
- Oldukça yükselmiş (öforik) duygudurum
- Artmış enerji, etkinlikler ve yerinde duramama hali
- Konsantrasyonda azalma
- Cinsel istek artışı
- Çok para harcama
- Kişinin kendi kabiliyeti konusunda gerçek olmayan inanışlara sahip olması
- Yargılama kapasitesinde azalma
- Düşünme ve konuşma içeriğinde artış
- Tahrik edici, uygun olmayan davranışlarda artış
- Alkol ve madde kullanımında artış
Mani döneminin ani başladığına işaret eden Çölümlü, tedavi edilmezse bu durumun haftalarca sürebildiğini söylüyor. Kişinin genelde mani dönemi yaşarken hasta olduğunu fark etmeğini ya da tedaviyi reddetme eğiliminde olduğunu vurguluyor.
Bipolar Depresif atağa (döneme) ait belirtiler;
- Umutsuz ve karamsar olma
- Üzgün endişeli ve mutsuz hissetme
- Yaşamdan zevk alamama
- Enerji azlığı
- Unutkanlık
- Konsantrasyon güçlüğü
- Değersizlik hissi
- İştah değişikliği; kilo kaybı ya da kilo alımı
- Fazla uyuma, uykuya dalmakta güçlük çekme, geceleri sık uyanma
- Çaresizlik ve değersizlik hisleri
- Ölüm ya da intihar düşünceleri
Psikolog Gizem Mine Çölümlü, teşhis konulması için bu dönemlerde en az beş belirtinin iki hafta ya da daha fazla sürmesi gerektiğine işaret ediyor. Peki, bipolar bozukluk gelişiminde rol alan risk faktörleri nelerdir?
- Sigara kullanımı
- Yeterli bedensel aktiviteler yapmama
- Kötü beslenme alışkanlıkları
- İlaçların yan etkileri
- İş sorunları
- Stresli yaşam
- Adrenalin, insülin, stres hormonu ve kortizol sisteminde değişiklikler olması
- Suç oranı yüksek bölgede yaşama
- Mali sorunlar
Bipolar bozukluğu önlemek için neler yapılabilir?
- Düzenli ve yeterli uyunmalıdır.
- Yaşa ve vücut tipine uygun sağlıklı ve dengeli beslenme alışkanlığı kazanmak çok önemlidir. Doktor kontrolünde doğru bir beslenme planı oluşturulmalıdır.
- Mümkün olduğu kadar egzersiz yapılmalıdır
- Stresli ortamlardan mümkün olduğu kadar uzak durulmalıdır
- Alkol mümkün olduğu kadar azaltılmalı veya hiç tüketilmemelidir
- Nefes egzersizleri yapılmalıdır
- Öfke kontrolü yapılmalıdır.
