Türkiye’deki seçmenler Cumhurbaşkanlığı ve 28. Dönem Milletvekili Genel Seçimi’nde oy kullanmak için 14 Mayıs tarihini beklerken, yurt dışında oy kullanma işlemi 27 Nisan’da başladı. Yurt dışındaki seçmenler 73 farklı ülkede 156 temsilcilikte kurulan sandıklarda 9 Mayıs’a kadar oy kullanabilecek. Gümrük kapılarında ise oy verme işlemi14 Mayıs Pazar günü saat 17.00’de bitecek.
Yüksek Seçim Kurulu (YSK) yurt içinde 60 milyon 697 bin 843 ve yurt dışında 3 milyon 416 bin 98 olmak üzere toplam 64 milyon 113 bin 941 seçmenin bu seçimlerde oy kullanacağını açıkladı. İlk kez oy kullanacakların sayısı yurt içinde 4 milyon 904 bin 672 iken, yurt dışında bu sayı 277 bin. Seçimin ikinci tura kalması halinde 28 Mayıs tarihine kadar 18 yaşını dolduran yaklaşık 50 bin yeni seçmen de Cumhurbaşkanı seçiminde oy kullanabilecek.
73 ülkede 3,5 milyon oy
YSK 3,5 milyon oy için 73 ülkede sandık kurulacağını açıklasa da bu oyların 3 milyondan fazlasını sadece on ülkedeki seçmenler oluşturuyor.
YSK verilerine göre, yurt dışındaki seçmenlerin 3 milyondan fazlası (3.011.453) Almanya, Fransa, Hollanda, Belçika, KKTC, ABD, UK, Avusturya, İsviçre ve Avustralya’da yaşıyor. Bu rakamın yarıya yakını yalnızca Almanya’da ikamet ediyor. Almanya’daki seçmen sayısı yurt içindeki 73 ilin seçmen sayısından daha fazla.
Yurt dışındaki seçmen sayısı toplam seçmen sayısının yirmide birine tekabül ediyor (Yüzde 5,33). Sandık kurulan 73 ülke arasında en az seçmenin ikamet ettiği ülkeler ise Brezilya (581 kişi), Nijerya (584 kişi), Türkmenistan (635 kişi).
Yurt dışı oyları 2018 seçim sonuçlarını nasıl etkiledi?
2018 seçimlerinde yurt dışı kayıtlı seçmen sayısı 3 milyon 44 bin 837 idi. (2023 Seçimlerinde yurtdışı seçmen sayısı yaklaşık 370 bin kişi arttı.) 1 milyon 358 bin 584 seçmen oy kullanırken seçime katılım oranı yüzde 44,6’da kaldı. Bu seçimde şimdiye kadar ki izlenimler yurt dışındaki seçime katılımın oranının ciddi anlamda artacağı yönünde.
Yurt dışı seçmen daha dikkatli!
Yurt içi seçmen için bu oran yüzde 88,2 oldu. Yurt içi seçmenin kullandığı olduğu oyların 1 milyon 109 bin 260’ı geçersiz sayılırken yurtdışında kullanılan oylarda geçersiz sayılan oy 17.366 olarak gerçekleşti. Geçersiz oyların toplam oylara oranı yurt içinde yüzde 2,23 iken yurtdışında yüzde 1,28.
Erdoğan 2018 seçimlerini yüzde 52,6 oy oranıyla kazanırken kullanılan 50 milyon 68 bin 627 toplam oyun 26 milyon 330 bin 823’ünü almıştı. Erdoğan bu oyların yaklaşık 808 binini yurtdışındaki seçmenden aldı ve yurtdışı seçmen arasında yüzde 60’dan fazla destek gördü.
Erdoğan 2018’de yurtdışında almış olduğu oyların yarısından fazlasını Almanya’dan almıştı (422.558). Almanya’daki seçmenin yüzde 64,78’inin desteğini alan Erdoğan’ın oy oranı Belçika’da yüzde 74,85, Hollanda’da yüzde 73,03, Fransa’da yüzde 63,68’di.
Erdoğan ABD’deki seçmenin sadece yüzde 17’sinin oyunu alırken, Birleşik Krallık’taki oy oranı da yüzde 21’di.
Erdoğan 2018 seçimlerinde kullanılan yurt içi-yurt dışı geçerli 50 milyon 68 bin 627 oyun 26 milyon 330 bin 823’ünü (yüzde 52,6’sını) almıştı. Cumhurbaşkanlığı seçilmek için gerekli olan oy sayısından (yüzde elli artı bir) yaklaşık 1 milyon 300 bin fazla oy almayı başarmıştı. 2018 seçimlerinde Erdoğan yurtdışı ve gümrük kapıları da dahil olmak üzere yurtiçi seçmen haricinde almış olduğu oy sayısı yaklaşık 900 bin oldu.
Aradan geçen 5 yılda yurt dışındaki seçmen sayısı 371 bin 261 artarak 3 milyon 44 bin 837’den 3 milyon 416 bin 98’e ulaştı. Yurt dışı seçmenin seçime katılımın oranının da ilk beş gün göz önüne alındığında 2018 seçimlerinin neredeyse iki katı olduğu düşünülürse, 2023 seçimlerinde yurt dışı oylarının seçim sonuçlarında 2018’e kıyasla çok daha fazla etkisi olabilir.
Seçmenin tercihi sonuçlara yansıyacak mı?
Seçim yaklaştıkça seçim güvenliği problemi ve Erdoğan’ın kaybettiği takdirde Beştepe’deki Sarayı terk edip etmeyeceği sorusu muhalif seçmenin endişelerini her geçen gün artırıyor. Millet İttifakı Cumhurbaşkanı adayı Kemal Kılıçdaroğlu, gerekli çalışmaları uzun süredir yapmakta olduklarını ve yapmaya da devam ettiklerini ifade edip seçmene güven verse de 1994-98 arası İstanbul’un, 2002’den sonra da yirmi yıldan uzun süredir Türkiye’nin iktidar koltuğunda oturan Erdoğan ve çevresindeki isimlerin son günlerde yapmış olduğu açıklamalar kaygı uyandırıcı.
Türkiye’deki muhalefet, geçtiğimiz yıllarda edinilen tecrübelerden dolayı seçim öncesi ve sandık başında yaşanan provokasyonlara yabancı değil ve gerekli önlemlerin alınmadığı takdirde hangi sonuçlarla karşılaşılabileceğinin farkında.
Fakat yurtdışında oy kullanma sürecinin başlamasının ardından birçok Avrupa ülkesinde yaşananlar hem geçmiş seçimlerde yaşananları hatırlattı hem de 14 Mayıs günü Türkiye’de yaşanabilecek olası problemlerin provası gibiydi.
Bugün Frankfurt Türk Konsolosluğunda AKP-MHP’ye yakın bazı seçmenler iki kez üst üste oy kulanırken yakalandılar. Yeşil Sol Parti müşahitleri bu kişiler hakında tutnak tutarak duruma ittiraz ettiler. Uslanmayan bir aile tekrardan bu yöntemi deneyince bizler Medya Haber Tv ekibi… pic.twitter.com/QWO2uhrSVE
— Deniz Babir (@DenizBabir_) April 27, 2023
Medya Haber muhabiri Deniz Babir, sosyal medya hesabından Frankfurt Başkonsolosluğu’nda oy verme işlemleri devam ederken bazı Cumhur İttifakı seçmenlerinin mükerrer oy kullanma girişimlerinin Yeşil Sol Parti müşahitlerince ortaya çıkarıldığını iddia etti.
Bugün AKP’li Emirdağ Belediye B. Serkan Koyuncu Antwerp’te oy verme alanına geliyor, propaganda yapıp seçmeni etkilemeye çalışıyor. Muhalif müşahitler uyarınca korumaları saldırıyor. Bir YSP’li ciddi şekilde darp ediliyor. Sonra Brüksel’e de gidiyor. Lütfen yayın. @tipgenelmerkez pic.twitter.com/bCUC6zpocT
— Elif Durmuş (@_Elif_Durmus) April 30, 2023
Belçika’nın Antwerp şehrinde Afyon Emirdağ’ın AKP’li Belediye Başkanı Serkan Koyuncu’nun oy verme alanında parti propagandası yaparak seçmeni provoke ettiği ve kendisini uyaran müşahitlerin başkanın korumalarınca darp edildiği iddia edildi.
Hollanda’nın Amsterdam şehrinde kurulan seçim sandıklarında taraflar arasında yumruklu kavga yaşandı.#amsterdam #seçim2023 #kavga #hollanda #avrupa #amsterdamseçim #türkiye pic.twitter.com/ggirGkyMq7
— Hollanda Medya | Hollanda Haberleri (@HollandaMedya) April 30, 2023
Hollanda’nın Amsterdam şehrinde seçim sandıklarının kurulduğu alanda karşıt görüşlü kişiler arasında kavga çıktı, Hollanda polisi müdahalede bulundu. Kavgaya A Haber muhabirinin, vatandaşları ve seçim görevlilerini kışkırtmasının sebep olduğu iddia edildi.
Seçim gerginliği: Marsilya’da gözaltı ve yaralılar var https://t.co/qlVFeTJmWQ
— BOLD (@BOLDmedya) May 2, 2023
Fransa’nın Marsilya şehrinde oyların kullanılması için kurulan sandık merkezinde Erdoğan yanlısı seçmenler ile Yeşil Sol Parti seçmenleri arasında kavga çıktı.
