En az 49 kişinin öldüğü Yeni Zelanda’daki cami saldırılarının baş faili Brenton Tarrant canlı yayınladığı videoda duyulan müziğin sırrı ortaya çıktı. Saldırıyı gerçekleştirmeye giden kişinin otomobilinde arka planında duyulan müziğin, 1990’lardaki Bosna savaşı sırasında Sırp milliyetçi milisleri Çetniklere ait bir marş olduğu belirlendi.
28 yaşındaki Tarrant Cumartesi günü mahkemeye çıkacak. Nur camiindeki saldırıyı an be an canlı gösteren video Facebook’da da kısa bir süre paylaşıldı.
Yeni Zelanda Başbakanı Jacinda Ardern gözaltındaki kişilerin hiç birinin daha önce güvenlik örgütlerinin izlediği kişiler olmadığını söyledi. Ardern, zanlıların sorgusunun devam ettiğini o nedenle başka bilgi veremeyeceğini söyledi.
BBC’i yeni Zelanda’daki cami saldırılarının zanlıları hakkında şu ana kadar bilinen bilgileri derledi. O işte o bilgiler;
Yeni Zelanda cami saldırıları, Brenton Tarrant ismiyle, ve saldırganın bakış açısından filmedilen canlı bir video akışı olarak internete aktarıldı.
Bir video oyununa benzetilerek çekilen tüyler ürpertici görüntülerde, bu kişinin Nur camii içinde, önüne gelen kadın, erkek, çocuk herkese yakın mesafeden nasıl ateş ettiği görülüyor.
Aynı kişinin daha önce şiddete teşvik edici aşırı sağ propaganda içeren uzun bir metni de internete yüklediği belirlendi.
Cumartesi günü mahkemeye çıkacak
Yeni Zelanda polisi üç kişinin gözaltına alındığını ve kimliğini belirtmeden, 28 yaşındaki bir zanlının adam öldürme suçlamasıyla Cumartesi günü mahkemeye çıkarılacağını bildirdi.
Avustralya Başbakanı Scott Morrison zanlılardan birinin Avustralya vatandaşı olduğunu doğruluyor. Morrison bu kişinin “aşırı sağcı, şiddet yanlısı bir terörist” olduğunu söyledi ve Yeni Zelanda’daki soruşturmaya Avustralya makamlarının da destek vereceğini bildirdi.
Saldırının canlı video akışı
İnternete konulan canlı video akışında, filmi çeken kişinin saldırıyı doğrudan aktarmak üzere başına bir kamera yerleştirdiği anlaşılıyor. Nur camiindeki saldırıyı an be an canlı gösteren video Facebook’da da kısa bir süre paylaşıldı.
Müzik Sırp milliyetçilerin marşı çıktı
Saldırıyı gerçekleştirmeye giden kişinin otomobilinde arka planında duyulan müziğin, 1990’lardaki Bosna savaşı sırasında Sırp milliyetçi milisleri Çetniklere ait bir marş olduğu belirlendi. Marşta 1990’lı yıllardaki eylemlerinden dolayı uluslararası mahkeme tarafından soykırım ve savaş suçlarından mahkum edilen Bosnalı Sırpların eski lideri Radovan Karaciç’den övgüyle söz ediliyor.
"I just heard the news and I couldn't put into words how I'm feeling right now": New Zealand Rugby Star Sonny Bill Williams fought back tears in a Twitter video reacting to the #NZMosqueShooting in Christchurch. #NewZealandShooting https://t.co/3dw86CPHrS pic.twitter.com/GjmiFZzvbw
— Newsweek (@Newsweek) March 15, 2019
Yeni Zelanda’lı ünlü Rugby oyuncusu Sonny Bill Williams saldırılardan sonra twitter hesabında bir mesaj paylaştı. Williams gözyaşlarını tutmakta zorlandı.
Zanlının elindeki silahın üzerinde de Müslümanları ve göçmenleri öldürmekten mahkum olmuş kişilerin isimlerinin yazılı olduğu görülüyor.
Beyaz ırkın üstünlüğü fikrine dayalı bir ‘Manifesto’
Avustralya medyası, adının Brenton Tarrant olduğunu kaydettiği bu zanlının Avustralyalı olup, Sidney’in 600 km kuzeyindeki Grafton kasabasından geldiğini ve daha önce bir spor merkezinde çalışmış olduğunu yazdı. Zanlının çalıştığı spor merkezini işleten Tracey Gray, yerel medyaya verdiği mülakatta Tarrant hakkında, “Aşırı görüşlü ya da dengesiz olduğunu belli edecek hiç bir şey yapmadı” diyor.
İnternete koyduğu ‘Büyük Yer Değiştirme’ (The Great Replacement) başlıklı 74 sayfalık bir belgede zanlı, 2017 yılında Avrupa’yı ziyaret ettiğinde gördüğü şeylere öfkelendiğini ve döndüğünde saldırıyı planlamaya başladığını anlatıyor. Metinden, zanlının Nur camiini üç ay önce hedef olarak seçtiği, saldırıda ölmemeyi hedeflediği ve eyleminin hedefinin de korku salmak olduğu anlaşılıyor.
Onlarca sayfalık bu metinde uzun uzun Avrupa’nın çeşitli ülkelerinden örneklerle, Avrupa halklarının yok olmakta olup onların yerini “farklı, daha aşağı ve tehlikeli kültürlerden gelen göçmenlerin” aldığı yolunda bir komplo teorisi işleniyor. Metin esasen Müslümanlardan korkmak ve nefret etmek gerektiğini anlatan uluslararası bir ırkçı manifesto niteliğinde.
‘Yüksek profilli düşmanlar’ arasında Erdoğan da var
Devletlerin ve kurumların, “küresel kapitalizmin devamını sağlayabilmek için” göçmen akışını hızlandırmak suretiyle “beyaz soykırımını” teşvik ettiği inancı da bu teorinin önemli bir parçasını oluşturuyor.
Metinde, bu kapsamda “yüksek profil sahibi düşmanlar” olarak sayılan Almanya Başbakanı Angela Merkel, Türkiye Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan ve Londra Belediye Başkanı Sadiq Khan hakkında tehditler de yer alıyor.
Metinde ara ara Yahudi düşmanlığı da su yüzüne çıkıyor ve dünya ekonomisine egemen olan bu sistemden Yahudilerin sorumlu olduğuna ilişkin neo Nazi iddiaları dile getiriliyor.
Uluslararası bir hareketin parçası mı?
Fakat daha önemlisi, bu komplo teorisi içinde ifade edilen düşüncelerin, bir kişinin yayınladığı bir metinden ibaret olmaması. Büyük Yer Değiştirme terimi ilk olarak Fransa’da kullanılmıştı, ama bu artık dünya çapında bir çok ırkçı grup tarafından benimsenen bir teori.
İslam karşıtı kuşak Facebok’daki kapalı gruplardan büyüyor
Bu grupları ve faaliyetlerini irdeleyen BBC muhabiri Dominic Casciani, bu teorinin önde gelen savunucuları arasında Avrupa’daki İslam karşıtı Kuşak Kimliği (Generation Identity) adlı hareketin üyelerinin bulunduğunu söylüyor.
Bunun da ötesinde bu komplo teorisi, Facebook’daki kapalı gruplar ve diğer sosyal medya platformları başta olmak üzere geniş ve giderek de büyüyen bir akımın ana hattını oluşturuyor.
Bu gruplarda paylaşılan her türlü sahte haber linki ve içeriği, gerçeklerle ve güvenilir kaynaklarla bağını tamamen koparmış kişilerin korkularını ve öfkelerini iyice artırıyor.
Gözaltındaki diğer kişiler kim?
Yeni Zelanda Başbakanı Jacinda Ardern gözaltındaki kişilerin hiç birinin daha önce güvenlik örgütlerinin izlediği kişiler olmadığını söyledi.
Ardern, zanlıların sorgusunun devam ettiğini o nedenle başka bilgi veremeyeceğini söyledi.
