Yeni yılda enflasyon oranları ne olacak?

YORUM | Dr. CEM ÜNAL

Dikkatinizi çekmiştir…  RTE ve Maliye Bakanı hemen hemen her konuşmalarında 2023’te enflasyon oranının ciddi bir şekilde düşeceğini kendilerinden çok emin bir şekilde ifade etmektedirler. 

Ekonomi yönetimi acaba çok mu başarılı ki, vatandaşı  inim inim inleten enflasyon canavarı seçimlere kadar kademeli olarak düşecek? Ya da bu adamlar kahin mi ki kendilerinden bu kadar emin konuşuyorlar.

Evet Enflasyon Düşecek…

Öncelikle kamuoyunun ve muhalefetin bu gerçeği kabullenmesi gerekiyor.Her ne kadar pratik hayatta vatandaşın cebini yaksa da, alım gücünü eritse de… Evet enflasyon oranı Kasım 2022’den itibaren özellikle Haziran 2023’e kadar ciddi olarak düşüş gösterecek 

Ancak bu düşüşün sebebi ne başarılı ekonomi yönetimi ne de kehanet.

Bunun tek bir sebebi var: Baz Etkisi.

Nedir bu sihirli baz etkisi: 

Ekonomi ve istatistikte iki dönem arasındaki değişim hesaplanırken, değişime referans alınan dönemde normalden önemli ölçüde düşük veya yüksek bir gerçekleşme olması durumunda, söz konusu değişimin hesaplandığı döneme yansıyan etki BAZ ETKİSİ olarak ifade edilmektedir. 

Örneğin 2022 Kasım ayı yıllık enflasyonu hesaplanırken, 2022 yılı Kasım ayı tüketici endeksinin bir önceki yıl olan 2021 Kasım ayı tüketici endeksine göre yüzde değişimi alınmaktadır. Eğer bir önceki 2021  Kasım ayında tüketici endeksi normal ortalamalara göre çok YÜKSEK bir oranda artmış ise, bunun bu seneki 2022 Kasım ayında enflasyonu DÜŞÜRÜCÜ bir baz etkisi olacaktır. 

Anlaşılacağı üzere, baz etkisi tamamen aritmetiksel bir sonuçtur.

Yukarıdaki örnekten devam edecek olursak;

TÜİK verilerine göre Kasım 2022  ayında tüketici fiyatları aylık % 2.88, yıllık ise % 84.39 artmış. Başka bir deyişle, yıllık enflasyon oranı, yaklaşık 17 aylık sürekli enflasyon yükselişinden sonra ilk defa düşmüş. 

Ancak Kasım 2022 itibariyle yıllık enflasyon oranının düşmesinin nedeni,fiyat artışının gerçekten düşmesi değil, sadece matematiksel bir etki olan baz etkisidir. 

Zira Kasım 2022 itibariyle son 12 ayın enflasyonu hesaplanırken, Kasım 2021’de daha yüksek gerçekleşen % 3.51 enflasyon oranı hesaplamadan çıkarılmış ve yerine daha düşük olan Kasım 2022 oranı olan % 2.88 konmuş. Bu işlem sonunda da yıllık bazda bir gerileme ortaya çıkmıştır. 

Aynı şekilde 2022 yılı sonu yıllık enflasyon oranı da muhtemelen  %60’lar seviyesinde açıklanacaktır. Zira geçen yılın Aralık ayında kur patlamasının etkisiyle Aralık 2021 enflasyon oranı rekor bir seviye olan %13.58 olarak gerçekleşmişti. 

Ocak 2022’de de  aylık % 11.1 gibi yüksek bir oran açıklanmıştı.  Yeni yılda Ocak 2023 yıllık enflasyon oranı hesaplanırken bu YÜKSEK oranlar devreden çıkınca teknik tabirle baz etkisiyle 12 aylık enflasyon yaklaşık olarak % 60’ın altına inecektir.

Seçime kadar yıllık enflasyon oranları ne olacaktır?

Aralık 2022’den Haziran 2023’e kadar aylık enflasyon oranlarının %3 civarında gerçekleşeceği varsayımıyla, enflasyonun kademeli olarak %67’den %42’ye kadar düşeceği hesaplanmaktadır.

Öncelikle akılda tutulması gereken husus, söz konusu matematiksel düşüş istikrarlı bir enflasyon ile mücadele politikasının sonucu değildir. 

İkinci olarak da, düşen ‘fiyatlar’ değil ‘fiyatların artış hızı’ olacaktır. Başka bir ifadeyle gerçekleşecek olan ‘fiyatların düşüşü’ değil, sadece ‘fiyat  artış hızında bir yavaşlama’dır. Birbirine çok karıştırılan bu iki kavramı başka bir yazıya bırakmak istiyorum. AKP’nin isteyeceği en iyi senaryo olan %40 lar seviyesi gerçekleşse bile, ekonomi, faiz indirimlerinin başladığı, 2021 Eylül’deki %19.6 enflasyonun çok üzerinde bir yıllık fiyat artışıyla karşı karşıya gelecektir. 

Ancak bu teknik detayı bilmeyen vatandaş için, enflasyon oranında baz etkisinden kaynaklanan kademesel düşüşün, AKP’ye ciddi bir seçim malzemesi  olacağı ve psikolojik destek vereceği de çok açıktır.

Türkiye'de bu haberi engelsiz paylaşmak için aşağıdaki linki kopyalayınız👇

YORUM YAZIN

Lütfen yorumunuzu yazın
Lütfen isminizi girin