HASAN CÜCÜK | HABER ANALİZ
Alman futbolunun gelişimi ekonomisi gibi biraz yavaş olmuştur. Yavaş ve emin adımlarla ilerleyen Alman futbolu, 1900’lü yılların son çeyreğinde futbol dünyasında artık bir Alman ekolü ve hegomanyası vardı. Alman futbolunun kilometre taşlarından biri olan bölgelerin başında Ruhr bölgesi bulunuyor. Schalke, Dortmund ve Leverkusen bu bölgenin takımları olarak öne çıktı.
Schalke’nin arkasında maden işçileri, Dortmund’un çelik işçileri ve Leverkusen’in ardında ilaç fabrikası işçileri bulunuyordu. Schalke 04 adı 1924 yılında FC Westfalia 04 ve TV 1977 Schalke takımının birleşmesiyle aldı. O yıllarda futbol Almanya’da tam profesyonel değildi. Schalke 04’ün oyuncularının tamamı maden işçilerinden oluşuyordu. Federasyonun 1930 yılında Schalke 04’ü amatör yapıyla yönetildiğinden dolayı ligden atmasına karşılık, maden işçilerinin kararlı mücadelesiyle yeniden lige dönen Schalke 04, 1934, 1935, 1937, 1939, 1940 ve 1942 yılında şampiyon oldu.
Schalke 04’ün kazandığı 7 şampiyonluktan 6’sının Hitler döneminde gerçekleşmesi bazı tartışmaları da beraberinde getirmiştir. Hitler’in kulübü desteklediğine dair somut deliller olmasa da konu sürekli sıcak tutuldu. 1933’te Bayern Münih başkanı Kurt Landauer, gençlik bölümü müdürü Otto Beer ve teknik direktör Richard Dombi Yahudi geçmişi nedeniyle kulüpten ayrılmak zorunda kaldı. Naziler Bayern Münih’e karşı Schalke’yi değil bir başka Bavyera ekibi olan 1860 Münih’i desteklemiştir.
Sadece Bayern Münih değil FK Austria Wien, Eintracht Frankfurt ve FSV Frankfurt da Yahudi yönetici ve çalışanları yüzünden Judenklub (Yahudi kulübü) olarak damgalanmıştır. Bu kulüplere baskı yapılmasına rağmen Hitler’in Schalke’yi tuttuğuna ve desteklediğine dair somut bir kanıt bulunmamaktadır. Schalke 04’ün altın dönemini Hitller’li yıllara denk gelmesi tartışmaların çıkış noktası oldu.
II. Dünya savaşından mağlup ayrılan Almanya’da savaştan etkilenenler arasında Schalke 04 takımı da bulundu. 1948 – 63 yılları arasında adı ‘Batı Almanya Ligi’ olan ligde 1958 yılında şampiyon olan Schalke 04’ün yeniden toparlanması 1990’lı yıllardan sonra oldu. Bundesliga’da şampiyonluk sevinci yaşayamayan Schalke 04, 5 kez Almanya Kupası’nı müzesine götürdü. Avrupa kupalarındaki en büyük başarısını 1997 yılında UEFA Kupası’nı kazanarak elde etti. Schalke 04’ün finale gelirken elediği takımlardan biri de Trabzonspor’du. Finalin ilk maçında İnter’i kendi sahasında Wilmots’un atttığı golle 1-0 mağlup eden Schalke 04, rövanşı aynı sonuçla kaybedince kupaya penaltı atışları sonunda ulaştı.
Bir zamanlar kömür madenleriyle Alman ekonomisine önemli katkı sağlayan Gelsenkirchen’in nüfusu 1975 yılında 330 bin olmasına karşılık, bugün nüfus 260 bine inmiş bulunuyor. Kömür madenlerinden dolayı 1960’lı yıllarda Türkiye’den başlayan gurbetçi akınının duraklarından biri de Gelsenkirchen oldu. Madenci Türkler’in çocukları ilerde futbolcu olduğunda doğal olarak ilk tercihleri şehrin ekibi oldu. Schalke 04’ün formasını giyen ilk isim İlyas Tüfekçi oldu. İlerleyen yıllarda Altıntop kardeşler Halil ve Hamit, Mesut Özil, Kaan Ayhan, Ahmet Kutucu, Suat Serdar, Levent Mercan ve Kenan Karaman, Schalke 04 formasını terletti. Trabzonspor’un efsane isimlerinden Hami Mandralı 1998-99 sezonunda bir yıl Schalke 04’te top koşturdu. Bu isimlere İlkay Gündoğan’ı da ilave etmek gerekiyor. Gündoğan, Schalke 04 alt yapısında forma giydi.
Kurulduğu yıl olan 1963’ten itibaren Bundesliga’da mücadele eden Schalke 04, ligin önde gelen ekiplerinden biri oldu. İlk kez 1980’li yılların başında küme düştü ama hemen ertesi yıl yeniden ait oldugu yere dönmesini bildi. 1988-91 arasını 3 yıl 2. Bundesliga’da geçirdi. 1991-2021 arasında Bundesliga’da mücadele eden Schalke 04 için çanlar son yıllarda şiddetli çaldı. 2021’de düştüğü yılın ertesi yeniden Bundesliga’ya yükselse de aynı yıl yeniden küme düşmekten kurtulamadı. Kulüp son yıllarda saha içi başarısızlıklarına ekonomik dar boğazı ekledi. Borçlarla mücadelenin çözümü olarak yıldız oyuncuları satış listesine koymak oldu.
2. Bundesliga’da 11. sırada yer bulan Schalke 04’ü sırtlayan isimlerden biri de Kenan Karaman. Bir dönem ülkemizde Beşiktaş formasını da giyen Karaman bu sezon 12 gol attı. En çok gol atan isim ise 13 golle Moussa Sylla. Kulüp ekonomik sıkıntıyı aşmak için Sylla ile birlikte genç defans oyuncusu Taylan Bulut’u satmayı planlıyor.
Alman futbola damga vuran Manuel Neuer, Leroy Sane, Thilo Kehrer, Julian Draxler ve Jens Lehmann Schalke 04 formasıyla adlarını duyurdular. Eski günlerinden hızla uzaklaşan Schalke 04’ün toparlanması biraz zor gözüküyor.