TÜİK’in verilerine göre Türkiye ekonomisi 2021 yılında yüzde 11 büyüdü. En yüksek katkı iç tüketim ve ihracattan gelmiş görünüyor. Cari fiyatlarla GSYH, 2021 yılında bir önceki yıla göre yüze 42,8 artarak 7 trilyon 209 milyar 40 milyon TL oldu. Kişi başına milli gelir ise (85 672 TL ) 9 bin 539 dolar olarak hesaplandı. Ancak sorun şu ki; TÜİK’in verilerine göre bile ‘büyüme’ rakamlarındaki dengesizlik gizlenemiyor.
Türkiye ekonomisi 2021 yılında bir önceki yıla göre yüzde 11 büyüme kaydetti. TÜİK’in açıkladığı verilere göre 2021’in son çeyreğinde ise büyüme yüzde 9,1 olarak kayıtlara geçti. Son çeyrekte bir önceki çeyreğe göre büyüme yüzde 1,5 oldu.
2021 yılında kişi başına GSYH cari fiyatlarla 85 bin 672 TL, ABD doları cinsinden 9 bin 539 olarak hesaplandı. 2020’de dolar cinsinden kişi başı gelir 8 bin 599 dolar olarak kaydedilmişti.
KİŞİ BAŞINA MİLLİ GELİR 7 YILDA YÜZDE 24 KÜÇÜLDÜ
Geçtiğimiz yıla göre artmış gözükse de kişi başına milli gelir rakamının 2007’nin bile gerisine düştüğü görülüyor. 2007 yılında kişi başına milli gelir 9 bin 735 dolardı. Bir yıl sonra rakam 11 bin 18 dolara yükseldi. 2013 yılında ise 12 bin 582 dolara çıktı. Özetle, kişi başına milli gelirin son 7 yılda yüzde 24,1 küçüldüğü görülüyor.
2022 YILINDA KİŞİ BAŞINA MİLLİ GELİR NE OLACAK?
Geçtiğimiz eylül ayında açıklanan Orta Vadeli Programa göre 2022 yılı için öngörülen GSYH 7 trilyon 880 milyar TL. Şu anda 14 TL seviyelerinde olan doların 2022 yılında hiç artmadığını ve OVP’de yer alan GSYH hedefinin tutturulduğunu varsayalım. Türkiye’de 2022 yılında kişi başına düşen milli gelir en iyi ihtimalle 6 bin 700 dolar seviyelerinde olacak.
İHRACATTAKİ BÜYÜM KALICI DEĞİL
TÜİK’in verilerine göre 2021 yılı tamamında en hızlı büyümeyi ihracat kaydetti. 2021 yılında bir önceki yıla göre mal ve hizmet ihracatı yüzde 24,9, ithalatı ise yüzde 2 artmış. Bu TL’nin değer kaybıyla beklenen bir gelişmeydi. Ancak sorun şu ki, yine TÜİK’in dış ticaret istatistiklerine göre ocak ayında ithalat patladı. Ocakta dış ticaret açığı 10.4 milyar dolar olarak açıklandı. İthalatta artış yüzde 55, ihracatta ise yüzde 17 olarak gerçekleşti. Rekabetçi kur ve cari denge stratejileri de duvara tosladı.
PATRON BÜYÜMÜŞ, ÜCRETLİ ÇALIŞANLAR KÜÇÜLMÜŞ
TÜİK’in istatistikelerinde en önemli ve can alıcı verilerden biri de işgücünün GSYH’dan aldığı paya ilişkin. TÜİK, sözde ‘büyümededeki’ dengesizliği resmen itiraf ediyor. Tabloya göre, GSYH içindeki işgücü, emeğin payı son çeyrekte yüzde 25,8’e düşmüş. Daha kötüsü söz konusu küçülmenin son 4 çeyrektir devam ediyor olması. Özetle ücretli kesim söz konusu yüzde 11’lik büyümeden pay alamıyor.
Pek kim büyüyor?
O da yine tabloda gösterilmiş; patron kesiminin payı yüzde 57,8’e çıkmış. Ücretlilerin aksine patronların payı ise son 4 çeyrektir büyüyor. Kısaca, büyümeyi sadece işletme sahipleri hissetmiş.
Söz konusu oran 2019 yılında yüzde 51,5’ti. Aynı yıl işgücünün payı ise yüzde 32 olarak kayıtlara geçmişti. Son iki yılda dengenin sürekli çalışanın aleyhine değiştiği görülüyor. Emekçinin ekmeği sürekli küçülüyor…
TARIM SEKTÖRÜNDE TEHLİKE ÇANLARI ÇALIYOR
TÜİK’in raporunda önemli bir başka veri de tarım sektörüne ait. Bütün dünyada ‘kıtlık’ ihtimalinin konuşulduğu bir dönemde tarım sektörü 2021’d küçülmüş! Finans ve sigorta faaliyetleri yüzde 9, tarım sektörü (yukarıdaki tabloda A ile gösterilen bölüm) yüzde 2,2 ve inşaat sektörü yüzde 0,9 küçülmüş. Tarım sektörünün bir önceki yıl yüzde 4,8 büyüdüğünü hatırlatalım.