2019 yaklaşırken…
HABER-YORUM | SEMİH ARDIÇ
Şirketler bugünlerde 2018 senesini en az hasarla atlatabilme gayretinde. Borcu az, pazar payı yüksek, ihracat pazarlarında faaliyet gösteren şirketler ekonominin kasıp kavuran ateşinden kendilerini bir nebze uzak tutabildi.
En iyi bilançolar bile yüzde 10’a yakın küçüldü. Kârlılık deveye hendek atlatmaktan zor hale geldi. Yatırımcının pusulası olarak kabul edilen hukukî güvenlik, kur ve enflasyon gibi göstergeleri de ihtiva eden fiyat istikrarı Türkiye’de hiç olmadığı kadar tahribata uğradı.
İNŞAATA DAYALI BÜYÜME MODELİ ÇÖKTÜ
Suni kredi pompalayarak tüketimi coşturmak şeklinde hülasa edilebilecek inşaata dayalı büyüme modeli tamamen iflas etti. En fazla “konkordato” talebi müteahhitlerden geliyor. Şantiyelerin kapısına birer birer kilit vuruluyor.
İşsizlik maaşına müracaat edenlerin sayısı ekimde 140 bini aştı. İlk 10 ayda 1,2 milyona yakın kişi işsizlik maaşı talebi ile İş Kurumu’na (İŞKUR) müracaat etti.
Bisiklet ağustos ayına kadar yavaşlıyordu. Sert fren ağustosta yapıldı. O ana kadar elde edilen ivme ile bir müddet daha yola devam edilse de Türkiye ekonomisi 2018’in son üç ayında kuvvetle muhtemel küçülme ile tanışacak.
2019’UN İLK YARISI YİNE KARANLIK
Ekonomide daralma temayülü 2019’un ilk yarısında bariz bir hal alacak. Sanayi üretiminin eksiye düşmesi, işsizlikteki tırmanış durgunluğun ilk işaretleri.
Dolayısıyla şirketler böylesine bulanık suda balık avlamaya çalışıyor. Belirsizliklerin en üst seviyeye çıktığı şu günlerde 2019’a dair hazırlıklar ikmal ediliyor.
Kimse kur, faiz, enflasyon gibi parametrelerin ne olacağını bilmiyor. Genel müdürler (CEO) 2018 senesi ağustos ayında maruz kaldıkları kur şoku sebebiyle yoğurdu üfleyerek yiyor.
TAHMİN YAPMAK KOLAY DEĞİL
Tahmin aralığı çok açık. “Artış 1 birim de 3 birim de olabilir.” diyen var. 2018 bütçeleri hazırlanırken enflasyon yüzde 7-8, dolar/TL 4,55 olarak tespit edilmişti.
İktidarın hatalı kararları yüzünden ekonomi duvara tosladı ve tahminler paramparça oldu.
İstanbul’da “CEO Ajanda 2019” toplantısında konuşan CEO’lar bu yüzden ihtiyatlı bir dil kullandı. Borusan Holding CEO’su Agah Uğur talebin daha da düşeceği kanaatinde.
“2019 hem talep hem fonlama açısından zor bir yıl olacak.” diyen Uğur iç piyasadaki talep sıkıntısının devam etme ihtimalini yüksek görüyor.
Borusan bazı işlerde küçülme mecburiyeti ile karşı karşıya kalacak ve temkinli hareket edecek.
AKKÖK KAPASİTEYİ DÜŞÜRÜYOR
2018’i kapatırken şartların ağırlaştığını ifade eden Akkök Holding İcra Kurulu Başkanı Ahmet Dördüncü, “Kapasiteyi kısma gibi tedbirler almaya başladık. 2019’da nakit akımına çok dikkat edeceği.” ifadelerini kullanıyor.
Yıldız Holding Yönetim Kurulu Başkan Yardımcısı Ali Ülker gıda ağırlıklı bir şirket olmanın avantajı ile otomotiv, inşaat sektörlerinde faaliyet gösteren rakiplerine göre nisbeten rahat. Ülker yine de 2019’un bütçe çalışmalarında zorlandıklarını dile getiriyor.
“HİÇ BÜYÜME OLMAYACAKMIŞ GİBİ HAZIRLIK YAPIYORUZ”
Anadolu Grubu İcra Başkanı Hurşit Zorlu, “2018’de görece borçluluğu yüksek bazı şirketlerimizde kârlılık hedefinin gerisinde kaldık. 2019 bütçemizi yaparken büyümenin hiç olmayacağı ya da çok düşük olacağı varsayımı ile yapıyoruz.” tespitinde bulunuyor.
Grup 2019’da emek ve sermayesini döviz açığını kapatmak için sarfedecek. Bu da daha az yatırım, daha fazla tasarruf demek.
200 BİNE YAKIN OTOMOBİL STOKTA
Doğuş Grubu CEO’su Hüsnü Akhan da dertli. Zira Doğuş Otomotiv sektördeki krizden nasibini fazlası ile aldı. Sektörün stok parkında 200 bine yakın taşıt var. Firmalar yüzde 20’den fazla küçüldü.
Akhan, “2019’da ihtiyatlı ve tedbirli olmak anlamında bir takım aktiflerimizde ve bir takım alanlarda küçülme hazırlıklarımız var.” diyor.
Bütün bunları takip eden kuruluşlar rakamlarını da aşağı çekiyor. Ekonomik İşbirliği ve Kalkınma Teşkilatı (OECD) mayıs ayında Türkiye’nin yüzde 4,9 büyüyeceğini açıklamıştı.
OECD: TÜRKİYE YÜZDE 0,5 BÜYÜYECEK
Aynı kuruluş 21 Kasım’da yayımladığı raporda, “Türkiye 2019’da yüzde 0,5 büyüyecek.” tahmininde bulundu.
İthalatın azalmasına bağlı cari açık da azalırken Türkiye kendine has iktisadî krizin merkezine doğru yol alıyor.
Acı hakikati kabul etmek istemeyenler ciro ve kâr rekortmeni holdinglerin 1 yahut 2 numaralı isimlerinin mevcut baskı ortamında kitabına uydurarak söyledikleri sözlere kulak vermeli.
2019 yaklaşırken umut ve heyecandan süratle uzaklaşıyoruz.
