Kapatılan Zaman Gazetesi yazarı Şahin Alpay’ın ikinci kez yaptığı başvuruyla ilgili yeniden ‘hak ihlali’ kararı veren Anayasa Mahkemesi, kararın tam metnini internet sitesinden yayınladı ve Twitter üzerinden de duyurdu. İlk kararı alt mahkemelerce Anayasa’ya aykırı şekilde yerine getirilmeyen AYM, ‘Anayasa’nın 19. Maddesi’nde güvence altına alınan kişi hürriyeti ve güvenliği hakkının ihlal edildiğini’ belirterek, Alpay’ın tutukluluk durumunun sona erdirilmesi suretiyle ihlalin ve sonuçlarının ortadan kaldırılması yönündeki kararın alt mahkemeye gönderilmesine karar verdi.
Şahin Alpay hakkında 11 Ocak’ta verdiği ‘hak ihlali’ kararını uygulamayan ve kendisini ‘yetki gaspıyla’ suçlayan 13. Ağır Ceza Mahkemesi’nin değerlendirmelerine de kararında yanıt veren AYM, “Anayasa’nın kişi hürriyeti ve güvenliği hakkını güvence altına alan 19. maddesinin üçüncü fıkrasına göre tutuklamanın ön koşulu suç işlendiğine dair “kuvvetli belirti” bulunmasıdır. Bu nedenle tutuklamanın hukuki olmadığı iddiasıyla yapılan bireysel başvurularda bu koşulun incelenmesi anayasal bir zorunluluktur. Anayasa Mahkemesinin buradaki incelemesi, yargılamanın muhtemel sonuçlarından bağımsız olarak tutuklamanın hukukiliğinin değerlendirilmesiyle sınırlıdır. Bu itibarla başvurucu hakkında verilen önceki ihlal kararının, ceza davasının esasına ilişkin bir değerlendirme içerdiği söylenemez” açıklamasında bulundu.
“Derece mahkemelerinin görevi AYM’nin yetki kapsamını değerlendirmek değil, ihlali ortadan kaldırmaktır”
Anayasa’nın 153. Maddesi uyarınca kararlarının nihai ve bağlayıcı olduğu hatırlatmasında bulunan AYM, “Buna göre derece mahkemelerinin görevi, Anayasa Mahkemesi’nin görev ve yetkilerinin kapsamını değerlendirmek değil, mahkemece tespit edilen ihlali ve sonuçlarını ortadan kaldırmaktır” dedi.
“Derece mahkemelerinin, tutukluluğu sona erdirmeleri gerekir”
Bir önceki kararda ‘ihlal sonucuna varırken suç işlendiğine dair kuvvetli belirtinin soruşturma makamlarınca yeterince ortaya konulmadığı tespitinde bulunulduğuna’ vurgu yapan Anayasa Mahkemesi, ‘bu nitelikteki ihlal kararları sonrasında derece mahkemelerinin ön koşulu bulunmayan tutukluluğu sona erdirmesi gerektiğini’ belirtti. Karara ilişkin yapılan basın duyurusunda, “Aksi takdirde ihlal ve sonuçları ortadan kaldırılmamış olur. Bununla birlikte Anayasa Mahkemesinin ihlal kararında değerlendirilmemiş olan yeni olgularla suç işlendiğine dair ‘kuvvetli belirti’nin ortaya konulabildiği oldukça istisnai durumlarda da ihlal kararının gereklerinin yerine getirildiği kabul edilebilir. Somut olayda ihlal kararı sonrasında derece mahkemelerince başvurucunun tutukluluk durumu sonlandırılmamış, yukarıda belirtilen istisnai hâlin varlığı da ortaya konulmamıştır” dendi.
