Referanduma matuf kamuoyu yoklamalarında ‘hayır’cıların önde çıkması Adalet ve Kalkınma Partisi’ne (AKP) kesenin ağzını açtırdı. Beyaz eşyadan küçük ev aletlerine tekneden yata gezinti gemilerinden kotralara kadar geniş bir yelpazede Özel Tüketim Vergisi (ÖTV) 30 Nisan’a kadar sıfırlandı.
Yüzde 6,7 ÖTV alınan klima, buzdolabı, çamaşır makinesi, su ısıtıcısı, çamaşır kurutma makinesi ve bulaşık yıkama makinesinin de aralarında bulunduğu beyaz eşya ile bazı küçük ev aletleri nisan sonuna kadar ÖTV’siz satılacak. Döner koltuk ve sandalyeler, yatak haline getirilebilen oturmaya mahsus mobilyalar, büro mobilyaları, mutfakta ve yatak odalarında kullanılan ahşap mobilyalar ile plastik maddeden yapılan mobilyaların Katma Değer Vergisi ise yüzde 18’den yüzde 8’e indirildi. Yatlar, kotralar, tekneler ve gezinti gemileri ÖTV’siz satın alınabilecek.
KONUTTA KDV YÜZDE 8
Binde 9,48 olarak uygulanan resmî şekilde düzenlenen gayrimenkul satış vaadi sözleşmeleri ile ön ödemeli konut satış sözleşmelerinden damga vergisi alınmayacak. Yapı ruhsatı 1 Ocak’tan sonra alınan konut inşaatı projeleri ile kamu tarafından ihalesi 1 Ocak’tan itibaren yapılacak konut inşaatı projelerinde de metrekare vergi değeri bin lira ile 2 bin lira arasındaki konutların tesliminde yüzde 8, 2 bin liranın üzerindeki konutların tesliminde de yüzde 18 KDV uygulanacak.
Maliye Bakanı Naci Ağbal’ın beyanına göre 3 aylığına getirilen vergi indirimleri, bütçeye 1 milyar TL yük getirecek. İlaveten referandum hazırlıkları için (YSK’ya tahsis edilecek ödenek) Hazine’nin kasasından en az 200 milyon TL çıkacak.
BİR MALİYET Kİ HESAP MAKİNESİNE SIĞMAZ
Hukuk devleti, mülkiyet hakkı, kuvvetler ayrılığı, yargı bağımsızlığı ve basın hürriyeti gibi demokrasinin denge ve fren mekanizmalarının ortadan kalkması sebebiyle Türkiye’nin sırtına binecek devasa maliyeti hesap etmek mümkün değil.
Diğer taraftan iktisadî krizi içinden çıkılamaz hale getirecek adımlar atılıyor. Ekonominin krize girdiği bir dönemde referandumu dayatmak başlı başına hataydı. Bu uğurda olmayan paraları, kıt kaynakları ne için havaya saçılıyor. Referandum 9 Nisan’da. AKP iktidarı, o tarihe kadar piyasayı vergi indirimleri ile hareketlendirmek istiyor.
ERKEN EMEKLİLİK SGK’YI BATIRIR
Yakında erken emeklilik de açıklanabilir. Sosyal Güvenlik Kurumu’nun senelik açığının 90 milyar TL’yi bulduğunu bile bile 90’ların kötü alışkanlıklarına rücu etmenin ‘memlekete hizmet’ olduğu söylenebilir mi? Bir çalışanın 1,4 emekliye baktığı bir ekonominin erken emekliliğe lüksü yoktur. Konuşulanlar resmiyet kazanırsa 5 bin gün prim ödeyenler yaş için beklemeden düşük maaşla da olsa emekliliğe hak kazanabilir.
SSK’lıda 8 Eylül 1999’a kadar emeklilik için iki şart vardı. Birincisi, sigorta süresi (kadınlar için 20, erkekler için 25 yıl), ikincisi de 5 bin gün prim sayısı. Sonra üçüncü bir prim şartı daha geldi. 8 Eylül 1999’dan önce işe girenler için kadınlarda 40 ile 58, erkeklerde 44 ile 60 yaş arasında yaş bekleme süresi getirildi. Memurlar ve Bağ-Kur’lular için de emeklilikte benzer şekilde yaş şartı konuldu. Yakında buradaki tahditler de kaldırılabilir. En az 500 bin kişi erken emekli olabilir.
Göstermelik de olsa emekliye 8 lira ile 11 lira arasında değişen tutarlarda maaş promosyonu da referandumdan evvel verilecek. Dağ fare doğursa da senelerdir konuşulan emekliye promosyonu kamu bankalarının şu kriz atmosferinde hayata geçirmesi dikkatten kaçmıyor.
Ekonomi batmış, sokağın enflasyonu yüzde 20’leri aşmış, işsizlik patlamış… Bunlara çare bulmak yerine referandum ekonomisinde karar kılınması krizi daha da derinleştirecek.
ACI REÇETE REFERANDUMDAN SONRA
Ekonomi bu yükü kaldırmaz. Bu hakikati son indirim tebliğine imza atan bakanlar gayet iyi biliyor. Birkaç aylık maliyet bile milyarlarca lira olacak. Hükümet referandumdan umduğu neticeye ulaşsa da ulaşmasa da bugün kaşıkla verdiğini Mayıstan itibaren kepçe ile alacak.
Bu minvalde ilk adım olarak kıdem tazminatı kaldırılacak. Kıdem tazminatları fona taşınacak. Hal-i hazırda işçiler bir yıllık çalışmaları karşılığında 30 günlük ücretleri tutarında kıdem tazminatına hak kazanıyor. Yeni düzenleme ile kıdem tazminatı hesabında 30 günlük sürenin de düşürülmesi hedefleniyor. Böylece işçilerin eline daha az kıdem tazminatı geçmiş olacak. Düzenlemeye sendikaların büyük bölümü karşı çıkıyor.
MEMURUN HAKLARI ELİNDEN ALINACAK
657 Sayılı Devlet Memurları Kanunu’nda değişiklik yapılacak. Memurların işten atılmasının önü açılacak. Kadro bekleyen kamudaki 720 bin taşeron işçiye kadro yerine ‘özel sözleşmeli personel’ statüsü verilecek ki bunun kadro ile alakası olmayacak. İşçiler sözleşmeli statüsüne de, yazılı imtihan dahil olmak üzere mülakat gibi safahattan sonra sahip olabilecek.
Morgan Stanley, Türkiye için enflasyon tahminini yüzde 8’den yüzde 9,1’e çıkardı. Ocak ayında yüzde 2’yi aştı enflasyon. Aylık enflasyonumuz Avrupa Birliği’ndeki senelik enflasyonun iki katı. Gıda fiyatları bir ayda yüzde 7 arttı. Alım gücü bu kadar daralan kesimlere birkaç aylığına ‘olmayan paraları harcayın’ deniliyor.
Borçluluk, işsizlik ve dolardaki artış kimsede takat bırakmadı. Vergi indirimlerinin daha evvelki senelerdeki gibi piyasaya katkısı mahdut kalacaktır. Esnaf veya dar gelirliden ziyade zengin kesime muazzam bir kıyak olacak bu indirimler. Garibanın sofrasına ucuzluk getirmeyecek amma velakin tekne, yat ve kotra alacak kadar parası olanlar on binlerce liralık ÖTV’yi ödemekten muaf tutulacak. Sizce bir teknenin ÖTV’si asgari ücretle geçinen kaç kişinin bir senelik mutfak masrafına tekabül eder?
TEKNENİN ÖTV’Sİ ASGARİ ÜCRETLİDEN ÇIKACAK
Referandum rüşveti verirken bu kadar falsonun gözden kaçması AKP’nin sokağın nabzını tutma hususunda bilinen reflekslerinin zayıfladığını gösteriyor. Tekne sahiplerinin ödemediği ÖTV’yi daha sonra gelecek ulaşım, gıda ve enerji zamları ile kuruş kuruşuna ödemek mecburiyetinde kalacak orta direk referandumda ‘evet’ diyecek, öyle mi?
Bu hesabı yapanlar arasında tekne hayali kuran siyasetçi ya da bürokratlar olmalı. Zira AKP’nin referandum rüşveti ters tepebilecek çelişkilerle dolu…
