YORUM | SEMİH ARDIÇ
İki-üç senede bir malî af çıkaran Adalet ve Kalkınma Partisi (AKP) artık af için kanun hazırlama zahmetine katlanmıyor. Zira 27 Mayıs 2017’de Resmî Gazete’de yayımlanan 7020 Sayılı Kanun ile Bakanlar Kurulu’na otomatik af imtiyazı tanındı. Bakanlar Kurulu sürekli yapılandırma hakkını elinde bulunduracak ve ileriye matuf amme alacaklarından da vazgeçebilecek.
Hükûmet o kanundan hareketle vadesi geçtiği halde vergi, sigorta primi, trafik cezası, idarî para cezası, harç, elektrik, su ve doğalgaz borçlarını ödemeyen mükelleflere 5 seneye kadar taksit imkânı tanıyabiliyor. Yeniden yapılandırma ismi altında devlet tecil faizi gibi bütün alacaklarını sıfırlıyor.
BORÇLAR 60 AYA KADAR TAKSİTLENDİRİLECEK
İşte o imtiyaz 2018 senesinde kullanılacak. Belediyeler dahil tüm kamu kurum ve kuruluşlarına olan borçların çok düşük faizlerle 6 aydan 60 aya (5 sene) kadar taksitlendirilmesini öngören karar Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe girdi.
Mükellefler 1 Ocak 2018’den itibaren devlete olan vergi, sigorta, ceza ve benzeri tüm borçlarınının yeniden yapılandırılıp 5 sene vadeye kadar taksitlendirilmesini isteyebilecek. Borç taksitlendirmesinde bir tarih aralığı belirlenmedi. Önümüzdeki yerel ve genel seçimler boyunca aktif olarak sürekli yapılabilecek.
GELECEKTEKİ ALACAKLARA DA AF
Bu da demek oluyor ki geçmiş borçlara tatbik edilen af gelecekteki kamu alacakları için teamüle dönüşecek. Bir bakıma vergi mükellefine ‘vergi borcunuzu ödemeyin, düşük maliyetle taksitlendiririz’ mesajı veriliyor. Böyle bir mevzuatın dürüst mükellefin de ödeme ahlakını bozmaktan başka bir gayesi olabilir mi?
Kararın çıkış noktası popülizm ve ufuktaki seçimlerde rey almak olunca ballı imkândan faydalanmak için garip esaslar getirildi. Evvela mükellefin ‘çok zor durumda’ olduğuna karar verilecek. Nasıl mı? Kasasındaki ve bankadaki toplam nakit varlığı, vadesi bir yıldan daha kısa olan borçlarının ancak yüzde 10’u ve daha azını karşılayabilen, piyasadan olan kısa vadeli alacakları da dahil banka ve kasa varlıkları bir yıldan kısa vadeli borçlarının ancak yüzde 70’i ve daha azını karşılayabilen ve kısa artı uzun vadeli tüm borçları toplam varlıklarının yine yüzde 70’i ve daha azını karşılayabilenler ‘çok zor durumda’ kabul edilecek.
BORCUNU NİYE VAKTİNDE ÖDÜYORSUN Kİ!
Bu girift hesabı yapan Maliyeciyi Nobel İktisat ödülüne aday göstermeliyiz. Bürokrata öyle bir çerçeve çizilmiş ki kimlerin gemilerinin hesap oyunları ile yüzdürüldüğünü yakında anlarız. İleriye dönük bu şartları sağlamak için kimlerin nasıl hileler yapabileceğini varın siz düşünün…
Böylesine muğlak bir hesap yapan Maliye Bakanlığı herhalde şunu demek istiyor: “Borcunu vaktinde ödemene lüzum yok, hatta niye bu kadar dürüst hareket ediyorsun. Kendini zor durumdaymış gibi göster ve sen de borcunu taksitlendir.”
AKP iktidarı piyasadaki nakit sıkıntısını aşamayacağını bildiği için kamunun, yani 81 milyonun alacağından taviz veriyor. Bimeks gibi elektronik mağaza zincirinin battı. Kâr rekoru kıran bankalar dahi tenkisata gidiyor. Senelik kredi maliyeti yüzde 20’ye yaklaştı.
İstanbul’un en pahalı bölgesi diye bilinen Bağdat Caddesi’nde gayrimenkul metrekare fiyatı yüzde 40 düştü. Fiyatlardaki düşüş bon üç senedir devam ediyor.
EN YÜKSEK CARİ AÇIK TÜRKİYE’DE
Yatırımcıların akıl hocası Standard&Poor’s (S&P) Türkiye’nin kredi notunun ‘çöp’ seviyesinde kalmaya devam edeceğini, enflasyon ve döviz kurlarının yükselmesi halinde daha da düşebileceğini kaydetti. 47,1 milyar dolar cari açıkla Türkiye 34 üyesi bulunan Ekonomik Kalkınma ve İşbirliği Teşkilatı (OECD) içinde ilk sırayı kimseye kaptırmıyor. Dünyada faizler yükselirken, para muslukları kısılırken dışarıdan borç bulmanın maliyeti de katlanıyor.
İki hafta evvel ABD borsalarında başlayan ve hemen her borsada yüzde 5’e varan kayıplara yol açan sarsıntının artçılarının gelmesi halinde en fazla zarar görecek piyasaların başında maalesef Türkiye gösteriliyor.
BİLİNMEYEN AFLAR DA VAR
Kısa vadeli hamlelerle vatandaşın ağzına bir parmak bal çalmayı tercih eden hükûmet, vergi adaletine duyulan itimadı sarsıyor. Kamu alacaklarının tahsilatında oranın yüzde 60’ın altına inmesinde kalıcı hale gelen af düzenlemelerinin payı hafife alınmamalı.
Devlet vergi affıyla, ceza verme hakkından ve bu affın gerçekleşmemesi halinde elde edeceği gelirden vazgeçmektedir. Faturayı da herkes ödemektedir. Af için çıkarılan kanunların haricinde AKP, Vergi Usul Kanunu’na dercedilen ‘Terkin’, ‘Cezalarda İndirim’, ‘Pişmanlık ve Islah’, ‘Vergiden Vazgeçmek ve Uzlaşma’ gibi müesseseleri de kullanıyor.
ÇEKİRDEK PARASINA İNEN BORÇLAR
Üstelik bunları sadece kendisine yakın siyasî görüşteki şirket ve holdingler için aktif hale getiriyor. ‘Çekirdek parası’, ‘sıfırlama’ ve ‘yandaş’ gibi ifadeleri internet arama motoru google’a yazdığınızda karşınıza çıkan şirketler, buz dağının suda görünen kısmını teşkil ediyor.
Türkiye Büyük Millet Meclisi’nde muhalefet partileri son anda da olsa, torbaya konularak da olsa af kanunlarından haberdar ediliyor. Uzlaşma ve terkin gibi uygulamalardan ise sadece iktidar ve onun himaye ettiği şirketlerin haberi oluyor.
Dolayısıyla seçimleri kazanmak maksadıyla affı otomatik hale getiren AKP’nin Maliye üzerinden belli çevrelerin borçlarını yine çekirdek parasına indireceğini, hatta tamamını sıfırlayacağını söylememe lüzum var mı?
Yaptıkları yapacaklarının teminatı nitekim…
AKP İKTİDARINDA ÇIKARILAN MALÎ AF KANUNLARI
27.02.2003: 4811 sayılı Vergi Barışı Kanunu
27.11.2008: 5811 sayılı Bazı Varlıkların Milli Ekonomiye Kazandırılması Hakkında Kanun (1. Varlık Barışı)
25.02.2011: 6111 sayılı Bazı Alacakların Yapılandırılması ile Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu ve Diğer Bazı Kanun ve Kanun Hükmünde Kararnamelerde Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun
29.05.2013: 6486 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu ile Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun (2. Varlık Barışı)
11.09.2014: 6552 sayılı İş Kanunu ile Bazı kanun ve Kanun Hükmünde Kararnamelerde Değişiklik Yapılması ile Bazı Alacakların Yeniden Yapılanmasına Dair Kanun
18.05.2017: 7020 sayılı Bazı Alacakların Yeniden Yapılandırılması ile Bazı Kanunlarda ve Bir Kanun Hükmünde Kararnamede Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun*
(*) Bu kanunla Bakanlar Kurulu amme alacaklarının sürekli olarak yeniden yapılandırabilecek.
