YORUM | M. NEDİM HAZAR
Nikita Mikhalkov’un 1994 yapımı Oscar ödüllü filmi Güneş Yanığı (Burnt by the Sun) Stalin’in iktidarını konsolide etmek için giriştiği büyük temizliği anlatır. Film, Rus rejiminin büyütüp semirttiği ve kimilerini sembol haline getirdiği devrim kahramanlarının birer birer haine dönüştürülüp yok edilişinin hikayesidir.
Her zalim rejimde olduğu gibi, birinin hain olması için bir kabahat işlemesine gerek yoktur. Bir cümlelik ihbar, hoşa gitmeyen bir cümle, iştirak edilmeyen bir karar hain ilan edilip öldürülmesi için yeterlidir.
Bir dikta rejiminin kronolojik okumasını yapmak için herhangi bir coğrafyada yaşamış olmasının çok önemi yok. Tarihsel olarak yapacağınız incelemede, aşağı yukarı hepsinin birbirine benzer rota takip ettiğini göreceksiniz.
Dolayısıyla Ethem Sancak özelinde Erdoğan’ın oligarklarının yakın zamandaki kaderiyle alakalı bir öngörüde bulunacaksak, diğer dikta rejimlerindekilerin kaderine bakmamız yeterli.
Bunun için en yakın ve benzer örnek şüphesiz Putin ve Rus Oligarklar.
Kimdir bunlar ve nasıl palazlanıp o muhteşem servetlere sahip oldular kısmından önce, bir kaçının akıbetiyle ilgili hazin sonlarına bakarak bu yolun yolcularının kaderini öğrenmek mümkün.
Yaşananlar en acımasız ajan filmlerinden bile beter, onu belirteyim…
2022, yani bu yılın ocak ayı.
Rusya henüz Ukrayna’yı işgal etmeden hemen önce ünlü şirketleri Gazprom’un önde gelen yöneticilerinden 60 yaşındaki Leonid Şulman’ın intihar ettiği açıklandı.
Bundan yaklaşık üç hafta sonra…
25 Şubat’ta da yine bir Rus zengini olan Alexander Tyulyakov, St. Petersburg’ta kendini asmış şekilde bulundu. Tyulyakov da Rus enerji devinin yöneticilerinden biriydi.
Bu ölümden üç gün sonra ise Ukrayna doğumlu, doğal gaz ve petrol kralı Mikhael Watford, İngiltere’nin Surrey kentindeki malikanesinin garajında asılı bulundu.
Konuyla ilgili olarak uzmanlar Watford’un arkadaşlarına “yıllarca” Putin’in ölüm listesinden korktuğunu söylediğini anlatıyordu. Ukrayna doğumlu bir gaz ve emlak kralı olan Mikhail Watford 66 yaşındaydı ve Şubat ayında 18 milyon sterlinlik malikanesinde, yetkililerin bir türlü izah edemediği sebep ve şekilde, ancak hiçbir cinayet kanıtı da olmadan asılmış halde bulunmuştu!
İngiliz medyasına konuşan bir komşusu şöyle diyordu:
“Misha, 2013 yılında Berkshire’ın Ascot kentindeki evinde asılmış olarak bulunan Rus oligark Boris Berezovsky ile arkadaştı ve bana Berezovsky’nin bir istihbarat teşkilatı tarafından öldürüldüğünden emin olduğunu söylemişti.” Ekliyor komşu: “Misha’nın kendi canına kıyacağına inanmakta güçlük çekiyorum!”
Bu nasıl bir intihar salgınıydı?
Fısıltı gazetesi, tüm bu sonradan zenginlerin Putin’in taleplerini açık dille reddettiği için ve diğer oligarklara gözdağı vermek için böylesi bir senaryoya kurban gittiğini söylüyordu.
Bitmedi…
Mart ayında ise şüpheli bir ölüm daha yaşandı. 24 Mart günü Rusya’nın büyük kentlerinden Nijni Novgorod’ta tıbbi malzeme devi MedStom’un milyarder yöneticisi Valisiy Melnikov, eşi ve küçük iki oğlu ile birlikte milyonlarca dolar değerindeki evinde ölü bulundu. Bu olay da Protosenya ve Avayev’in hikayesiyle benzerlikler gösteriyordu.
Melnikov’un intihar olayı daha gaddarcaydı. Resmi kayıtlara göre 43 yaşındaki oligark, intihar etmeden önce karısı ile 10 ve 14 yaşındaki iki oğlunu bıçaklayarak öldürmüş, ardından kendi kendini bıçaklamıştı!
Rus dikta sistemi acımasızdı. Stalin’den beri oluşan bir infaz geleneği vardı.
2017’de ABD gazetesi USA Today, üç yıl boyunca en az 38 oligarkın öldüğünü veya kaybolduğunu belirten bir soruşturmanın sonuçlarını yayınlamıştı. (BKZ)
Ölüm şekilleri de çeşit çeşitti bunların:
On iki kişi vurularak, bıçaklanarak veya dövülerek öldürülmüştü. Altı kişi bomba ile, bir diğer on kişinin ölümü ise kayıtlara kalp krizi gibi doğal sebepler olarak geçmişti. Birinin kafası baltayla parçalanmıştı, bir diğeri halka açık bir saunada ayağı kayıp başını betona çarparak ölmüştü! Biri kahve içtikten sonra kıvranarak ölmüş, diğeri ise hapishane hücresinde asılı bulunmuştu. Altı kişinin de ölüm nedeni kayıtlara göre belirsizdi!
Putin, otoritesini mutlaklaştırmadan hemen önce bu hamleleri yaparak hem mevcut oligarklara gözdağı vermişti, hem de muhtemel çatlak sesleri tamamen susturmuştu.
Hani felaket tellalı olarak görünmek istemem ama Erdoğan iktidarının son hamlesi 2023 seçimleri.
Çok büyük ihtimalle kaybedeceğinin kesinleştiği bu seçimi kazanmak için daha da acımasızlaşıp, kanlı yöntemlere ağırlık vereceği kesin.
İnşallah buna fırsatı olmaz!
Bence fırsatı olsun. O da oligarklarini temizledim.