Meclis fesh edilip, herşey Cumhurbaşkanı’na bağlanıyor

AKP ile MHP’nin üzerinde uzlaştığı 21 maddelik anayasa değişikliği TBMM Başkanı İsmail Kahraman’a sunuldu. AKP milletvekillerinin tamamının imzası ile (316) sunulan teklif 23 Nisan 1920’de kurulan ve Türkiye Büyük Millet Meclisi (TBMM) eliyle yürütülen parlementer sistemi sembolik hale getiriyor.

YÜKSEK YARGI TEK ADAMA BAĞLANIYOR, MECLİS SEMBOLİK HALE GELİYOR

Cumhurbaşkanına Meclisi fesih, savaş ilanı, başbakanlık vazifesi (yürütmenin başı) milletlerarası anlaşma imzalama, kararname ile istediği bütün yasal düzenlemeleri yapma gibi çok köklü yetkiler veren Anayasa değişikliği, 12 Eylül 2010’da yapılan referandumda ve yüzde 57’lik halk desteğiyle demokratikleştirilen yüksek yargının tamamen cumhurbaşkanının kontrolüne girmesini sağlayacak düzenlemeleri de içeriyor.

Teklifle hali hazırda görev yapan ve kürsü hakimleri (10), Yargıtay-Danıştay (5)Cumhurbaşkanının (4) ortak belirlediği Hakimler Savcılar Yüksek Kurulu’nun görevi anayasa değişikliği kabul edildiğinde sona erecek. Yeni HSYK ise yarısı cumhurbaşkanı yarısı Meclis’in belirleyeceği üyelerden oluşacak. Anayasa Mahkemesi mevcut üyelerinin görevleri sürerken, askeri yargı üyeleri sona erecek. Mevcut üyelerin görev süresi devam edecek. Süre bitişinde AYM 15 üyeden oluşacak. Bu haliyle yürütmede bakanları belirleme yetkisi alan Cumhurbaşkanı, yargının yarısını doğrudan, kalan kısmını Meclisteki oyları nisbetinde (bugünkü haliyle yüzde 70’ini) belirleyecek.

CUMHURBAŞKANINA SINIRSIZ YETKİ, MİLLETVEKİLİ SAYISI 600 OLACAK

Cumhurbaşkanı yürütmenin başı olacak ve başbakanlık kalkacak. Bütün bakanlıkların yetkileri kararname ile belirlenecek. Meclis’in gensoru yetkisi tamamen ortadan kaldırılıyor. Bakanları cumhurbaşkanı belirleyecek. Güven oylaması olmayacak. Cumhurbaşkanının Yüce Divan’a sevki ise kademeli yapılacak denerek neredeyse imkansız hale getiriliyor. Milletvekili sayısı 2019 sonrası için 600 olarak öngörülürken yedek vekillik de teklifte yer alıyor. Bu durumda Cumhurbaşkanı’nın 301 imzayla soruşturulması istenebilecek. 360 ‘evet’le komisyon kurulabilecek. 400 oyla da Cumhurbaşkanı Yüce Divan’a sevk edilebilecek. Yedek milletvekilliği devreye alınacak.

REJİM DEĞİŞİKLİĞİ TARTIŞILACAK

Bu haliyle rejim değişikliği yapan anayasa teklifi olarak hatırlanacak yeni değişikliklere en büyük desteği MHP Lideri Devlet Bahçeli sağladı. 15 Temmuz sürecinin ardından Saray ile yakın teması, Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan ve Başbakan Binali Yıldırım ile paslaşma süreci bu noktaya getirdi. MHP’li muhalifler ile CHP, HDP’nin parlamenter sistemi ortadan kaldıran rejim değişikliğini öneren anayasa değişikliğine tepki vermişti. Anayasa değişiklik takvimin TBMM’deki bütçe görüşmelerinden sonra 2017’nin ilk haftalarından itibaren görüşüleceği belirtiliyor.

MİLLETVEKİLLERİ ETKİSİZ ELEMAN 

Fiili durumu anayasaya uydurmak denebilecek bu yeni düzenlemelerin en temel neticesi Meclisin yetkisiz, cumhurbaşkanının tam yetkili ve denetlenemez hale gelmesi olacak. Yedek milletvekillerinin devreye alınması parti liderliği sultası diye tartışılan antidemokratik uygulamayı daha da derinleştirecek. Seçimlerde hazırlanan listeler zaten tek elden çıkıyordu. Şimdi listelerdeki isimler yedekte de olsa milletvekilliği kovalayacak. Seçim bölgelerinde cumhurbaşkanı ya da Meclisteki grubu bulunan parti liderlerinin iki dudağı arasında siyaset sembolik Mecliste de sürecek.