Körfez Bölgesi’nde, İngiliz bandralı bir gemiye el konulmasından önce İran Ordusu’na ait gemilerle, İngiliz Donanması’na ait bir fırkateyn arasındaki telsiz konuşmaları ortaya çıktı. Konuşmada, İran Donanması’na ait olduğu düşünülen gemi, HMS Montrose fırkateynine, güvenlik nedenleriyle tankeri denetlemek istediğini söylüyor.
Telsiz konuşmaları kaydında, İran donanmasına ait gemi, Stena Impero gemisine, rotasını değiştirmesini de söylüyor ve “İtaat ederseniz güvende olursunuz” diyor. Stena Impero adlı tanker, Cuma günü İranlılar tarafından alıkonulmuştu.
BBC’nni haberine göre, İngiltere Dışişleri Bakanlığı da İran’a tankerin “yasa dışı” bir şekilde alıkonulması kararının geri çevrilsin çağrısı yapmıştı.İngiliz deniz güvenlik şirketi Dryad Global’ın edindiği kayıtlarda HMS Montrose önce kendisini tanıtıyor ve tankere hitaben şunları söylüyor;
“Tanınmış bir uluslararası boğazda transit geçiş yaptığınız için, geçişiniz bozulmamalı, engellenmemeli, mani olunmamalı ve aksatılmamalı.”
İngiliz fırkateyni daha sonra da İran’a ait gemiye “gemiye çıkma girişiminde bulunarak uluslararası hukuku ihlal etmeye” niyeti olmadığını doğrulamasını istiyor.
Ne olmuştu?
Stena Impero, Körfez Bölgesi’ndeki başlıca güzergah Hürmüz Boğazı’nde seyrederken, İran Devrim Muhafızları tarafından alıkonulmuştu.
Tahran yönetimi, tankerin “ulusalararası denizcilik kurallarını ihlal ettiğini” savundu.
İran Devrim Muhafızlarıyla bağlantılı Fars Haber Ajansı tarafından Cumartesi günü yayımlanan videoda, tankere baskın anı görülüyor.
Kayıtta, maskeli güçlerin önce etrafı sürat tekneleriyle sarılan geminin üzerine bir helikopterden iplerle atlayışı görülebiliyor.
HMS Montrose fırkateyni alarma geçiyor, ancak uzakta olduğu için baskını durduramıyor.
İran resmi haber ajansı IRNA, uyarıları görmezden gelerek bir balıkçı teknesine çarpmasının ardından tankerin alıkonulduğunu söyledi.
Ancak İngiltere Dışişleri Bakanı Jeremy Hunt, tankerin Umman karasularındayken “uluslararası hukuka açıkça aykırı bir şekilde” alıkonulduğnu ve İran’a doğru seyretmeye zorlandığını belirtti.
Tankerin sahibi, Stena Bulk şirketi de kurallara uyulduğunu ve uluslararası sularda seyredildiğini belirtti.
Şirket, Bandar Abbas limanına demirlenen geminin, Hint, Rus, Letonyalı ve Filipinli mürettebatını ziyaret etmek için izin istendiğini ve sağlık durumlarının iyi olduğunu kaydetti.
Stena Impero’nu alıkonulması, İngiliz ordusunun, Cebelitarık açıklarında Grace 1 adlı İran tankerine el koymasını izliyor. Tanker, AB ambargolarını ihlal ederek Suriye’ye petrol taşıdığı gerekçesiyle alıkonulmuştu.
İngiliz Dışişleri Bakanı Hunt, Grace 1 tankerinin yasal bir şekilde alıkonulduğunu söylerken, İran bunu “korsanlık” olarak tanımlamış ve misilleme olarak İngiliz tankerlerini alıkoyma tehdidinde bulunmuştu.
İngiltere nasıl tepki verdi?
Hunt, İranlı mekvidaşı Cevad Zarif ile yaptığı telefon görüşmesinden sonra, İran’ın bunu bir “kısasa kısas” durumu gibi gördüğünü, ancak “hiç bir şeyin hakikatten bu kadar uzak olamayacağını” savundu.
Hunt, Pazartesi günü milletvekillerine durumla ilgili bilgi verileceğini belirtti ve “Önceliğimiz gerilimi azaltmak için bir yol bulmak” dedi.
İngiliz hükümeti ayrıca İngiliz gemilerine bölgeden uzak durma çağrısı yaptı.
İran ne söyledi?
İran Dışişleri Sakanı Cevad Zarif Twitter”da “İngiltere’nin ABD’nin ekonomik terörüne alet olmaya son vermesi gerektiğini” söyledi.
Zarif, Twitter mesajında İran’ın Körfez ve Hürmüz Boğazı’nın güvenliğini garanti ettiğini ve yapılanların “uluslararası deniz hukukunu uygulamak” için olduğunu savundu.
İran’ın Londra’daki Büyükelçisi Hamid Baedinejad da yine Twitter da “İngiltere’nin mevcut gerilimi artırmaktan çıkar sağlayan iç siyasi güçleri kontrol altına alması gerektiğini” söyledi.
Büyükelçi “Bu, bölgedeki hassas dönemde çok tehlikeli ve akıllıca değil. Ancak İran sıkı duruşunu sürdürüyor ve farklı senaryolara hazır” dedi.
Tanker ne kadar ‘İngiliz’?
Denizcilik istihbarat yayını Llloyd’s List’in editörü Richart Meale, gemilerin bir ulus devletin bayrağını taşıması gerektiğini söylüyor.
Stena Impero tankerinin sahibi bir İsveç şirketi ve mürettebatı Hint, Rus, Letonyalı ve Filipinli.
Ancak Meale, gemideki İngiliz bayrağının sembolik önemi bulunduğunu söyledi ve “Tarihi açıdan, İngiltere bu gemiye koruma borçlu” dedi.
Meale “İngiltere, bayrağını taşıyan her şeye karşı siyasi sorumluluk sahibi. Bu nedenle durum, örneğin geminin kaptanının İngiliz olmasından daha ciddi” dedi.
