İran’da benzin fiyatlarına en az yüzde 50 zam yapılması ve daha ucuz fiyata benzin satışına kota konması sonrası Cuma günü başlayan protestolar devam ediyor.
İran İçişleri Bakanı Abdülreza Rahmani-Fazli, “yasa dışı eylemlerin” sürmesi halinde güvenlik güçlerinin “huzuru yeniden tesis etmek” adına müdahaleyi artırmaktan başka seçeneğinin kalmayacağını söyledi. Bakan Rahmani-Fazli, “sınırlı sayıda kişinin”, korku ve terör yaratmak için kamuoyunun ruh halini suistimal ettiğini savundu.
Dün ülke çapına yayılan gösterilerde, sürücüler trafikte kontak kapatarak zamları protesto etmişti, Protestolar nedeniyle birçok yol araç trafiğine kapanmıştı.
Başkent Tahran dışında Kirmanşah, İsfahan, Tebriz, Şiraz, Kerec, Yezd, Buşehr ve Sari kentlerinde protesto gösterileri düzenlendi. Protestoculara göz yaşartıcı gazla müdahale edilirken, gösterilerde şu ana kadar en az 1 kişi hayatını kaybetti.
İran’ın yarı resmi ISNA ajansı, Yezd şehrindeki protestolarda 40 kişinin gözaltına alındığını duyurdu. ISNA’ya açıklama yapan savcı Muhammed Hadadzadeh, gözaltına alınanların “vandalizm” yaptığını ve çoğunun Yezd kentinden olmadığını belirtti.
Diğer yandan İran’ın dini lideri Ayetullah Ali Hamaney zamma destek verdi.
İran devlet televizyonunda yayınlanan konuşmasında Hamaney, benzine zam yapma kararının uzman görüşleri sonrası alındığını ve uygulanması gerektiğini belirtti ancak yetkililerden başka ürünlerde fiyat artışı yaşanmasını önlemelerini istedi. Hamaney “Ben uzmanı değilim ama üç ayrı kurumun başı zammı onaylamışsa, ben de desteklerim” dedi.
Zam kararı, Cumhurbaşkanlığına bağlı Ekonomik Koordinasyon Yüksek Konseyi, Parlamento Sözcüsü ve Adalet Bakanlığı tarafından onaylanmıştı.
İnternete erişimde kısıtlama
ISNA, Devlet Güvenlik Konseyi’nin kararıyla internete erişimin kısıtlandığını ve yetkililerin, protestolarla ilgili görüntü paylaşan sosyal medya kullanıcıları hakkında yasal işlem yapılacağını bildirdiğini duyurdu.
İnternet kısıtlamalarını izleyen NetBlocks, Cumartesi akşamı Twitter’dan yaptığı açıklamada an itibariyle İran’ın tamamına yakınında internete erişimin kısıtlanmış olduğunu duyurdu ve gerçek zamanlı verilerin, internete erişimin normal düzeyin yüzde 7’sinde olduğunu gösterdiğini açıkladı.
Zammın kapsamı ne?
Yeni benzin düzenlemesi ile sürücülere her ay ilk 60 litre için litresi 15 bin riyal (0,13 Amerikan doları) benzin alma hakkı veriliyor. 60 litreden sonraki her litre için fiyatsa 30 bin riyal (0,26 Amerikan doları) olacak. Düzenleme öncesi sürücülerin litresi 10 bin riyalden 250 litre benzin alma hakkı bulunuyordu.
Yetkililer, benzin zammı ile birlikte yıllık 2,55 milyar dolar ek gelir elde edilmesinin beklendiğini ve bu paranın yoksullara aktarılacağını belirtiyor.
