HABER-YORUM | SEMİH ARDIÇ
Adalet ve Kalkınma Partisi (AKP) hükûmeti, 31 Mart Mahallî İdareler Genel Seçimi geride kalınca Washington’ı hatırlayıverdi.
Geçen hafta Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu gitti, geldi. Bu hafta da Hazine ve Maliye Bakanı Berat Albayrak okyanus ötesine uçacak.
“YA S-400 YA NATO!”
Çavuşoğlu, Rus hava savunma sistemi S-400’e Beyaz Saray’ı ikna edebileceği ümidi ile ayak bastığı Washington’dan dönerken kırmızı çantasında “Ya S-400 ya NATO!” muhtırasını taşıyordu.
Şimdi de AKP lideri ve Başkan Recep Tayyip Erdoğan’ın damadı Albayrak, hava ve su kadar muhtaç hale geldikleri para için ABD’de bir-iki teşebbüste bulunacak.
Damat Berat, 10 Nisan’da power point sunumunda “çok önemli” grafikleri anlatacak, akabinde okyanus ötesine uçacak.
IMF TOPLANTILARI VE TÜRKİYE
12-14 Nisan tarihleri arasında Washington D.C’de Uluslararası Para Fonu’nun (IMF) toplantıları var.
IMF toplantılarında dünyada parayla temas eden en yetkili şahıs ve kuruluşlar hem fikir teatisinde bulunur hem de dünya ekonomisinin istikbaline dair bağlayıcı kararlara imza atar.
Albayrak, IMF toplantısı vesilesi ile kayın pederi Erdoğan’ın “Para buldun mu?” suâline, “Buldum.” diyebilecek bir fırsat kapısı aralamayı ümit etse de nafile!
EKONOMİNİN NATOSU: IMF
Zira askerî sahada Kuzey Atlantik Anlaşması Teşkitalatı (NATO) ne ise malî ve iktisadî mevzularda IMF de odur. Her iki teşkilatta patronun kim olduğuna dair yazılı olmayan kaideler var.
Herkes bilir ki IMF’de Beyaz Saray’dan habersiz kuş uçmaz.
IMF, ABD’nin S-400 muhtırasına misillemede bulunmak için iki gün evvel Moskova’ya uçan ve Rus lider Vladimir Putin ile yan yana, “S-400 işi bitmiştir. Vazgeçmemizi isteyenler beni tanıyamamışlar.” diyen Erdoğan’a tek cent kredi vermez, verdirmez!
“Seçim geçti” diye Erdoğan’ın IMF’den borç para isteme kurnazlığının karşılığı yok.
MUHTIRA MASADA DURURKEN…
Çavuşoğlu’nun eline tutuşturulan muhtıra geri çekilmedikçe ve S-400’de Amerika’nın sabrını test etme hatasından dönülmedikçe IMF toplantılarında damat Berat’a kimse yüz vermez.
Zaten IMF, Damat Berat gelmeden raporu Ankara’ya yolladı bile. “Evvela şunlara çalışın.” der gibi oldu raporun zamanlaması.
IMF’nin Küresel Ekonomik Görünüm (WEO) raporunda Türkiye için açılan fasıllar da gösteriyor ki krizden çıkmak senelerce sürebilir.
IMF, 2019’da milli gelirin yüzde 2,5 azalacağını belirtirken, Türkiye’nin muadili gelişmekte olan piyasalar ise büyüyecek.
TÜRKİYE VE ARJANTİN DÜNYA İÇİN AĞIRLIK!
Endonezya, Brezilya, Hindistan ve Güney Afrika gibi ekonomiler büyürken, Türkiye küçülmeye devam edecek. Rapora göre krizdeki Türkiye ve Arjantin bir nevi dünyayı aşağı çeken ağırlık.
IMF’nin Kasım 2018 raporunda Türkiye için 2019 büyüme tahmini yüzde 0,4 idi. 4 aylık zaman zarfında tahminler yüzde 2,5 küçülmeye savruldu.
Ortalama işsizlik tahmini yüzde 12,7, enflasyon tahmini yüzde 17,5 olarak açıklandı.
BLOOMBERG, BANKALARIN KRİZİNİ YAZDI
IMF ile aynı gün Bloomberg, “Türk bankaları yükselen yeniden yapılandırma yığınının altında terliyor” başlıklı analizini yayımladı.
Analizde bankaların ekonomideki kötü gidişat yüzünden yükselen batıkları karşılamakta zorlandığı vurgulandı. Şimdilik 106 milyar TL.
“Bu ortamda, bankaların bir de kredi yapılandırma talepleriyle uğraşması işin tadını iyice kaçırdı.” denilen analizde, Erdoğan’ın bankaları çok düşük faizlerle kredi vermeye zorladığına işaret edildi.
ERDOĞAN BANKALARA BASKI UYGULUYOR
Bloomberg’in analizinde, “Erdoğan’ın (8 Nisan) Pazartesi günü İstanbul seçimlerinin yenilenmesi için çağrı yapması da hükümetin iyice otoriterleştiği endişelerini depreştirdi. Bankaların yeni şokları göğüslemekte kullanacağı balatalar iyice yıprandı.” tespiti dikkati çekti.
Bankaların üzerinde çalıştığı ya da mutabakata vardığı yeniden yapılandırma tutarı son bir senede 18 milyar dolardan 28 milyar dolara (160 milyar TL) yükseldi. Murat Ülker ve Ferit Şahenk aralamıştı perdeyi.
HEPSİ SIRAYA GİRDİ
Analizde şu ifadeler kullanıldı: “Sırada başka firmalar da var. Çukurova Holding’in Ziraat Bankası’ndan temin ettiği 10 yıl vadeli 1,6 milyar dolarlık krediyi yeniden yapılandırması mümkün. Feribot şirketi IDO da 500 milyon dolar yeniden yapılandırma için Lazard Ltd ile anlaştı.”
BORÇLAR DAĞ GİBİ
Sadece enerji sektörünün bankalara kredi borcu 51 milyar dolar olarak tahmin ediliyor.
Batık krediler oranı ise Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu (BDDK) verilerine göre şubat sonunda bir yılda yüzde 2,95’ten yüzde 4,11’e çıktı.
Ancak “Grup 2” kaleminde gösterilen, bir başka ifadeyle yüzdürülen kredilerle oranın yüzde 10’u geçtiğini Standard & Poor’s açıklamıştı.
ÇILGIN PROJELERİN MALİYETİ
İstanbul’un 11 milyar dolarlık yeni havalimanı dahil bütün büyük projeleri üstlenen ortaklıkları döviz kredisi ile borçlanmıştı.
Bahse konu şirketlerin gelirleri TL olduğu için borç krizinin daha da derinleşeceği ve batık kredi tutarının yıl sonuna kadar 150 milyar TL’yi aşacağı belirtiliyor.
IMF ile Bloomberg arasında organik bir bağ yok elbette.
Amma velâkin batı kulübünde Türkiye’nin nasıl göründüğüne dair her iki kuruluşun tespitlerinde müşterek taraflar olduğu dikkatten kaçmasın.
TÜRKİYE BATMAYA DEVAM EDECEK
Müşterek tespit: Türkiye, Erdoğan ve damadının elinde batmaya devam edecek.
IMF, Erdoğan’a ve Damat Berat’a lisan-ı münasiple “Bir kere daha düşünmenizde fayda var!” demiştir.
Erdoğan’ın Türkiye’yi batıdan koparma hamleleri devam ederken ne Damat Berat’ın power point sunum ne de IMF toplantılarında yapılacak ayak üstü sohbetler Türkiye’nin yarasına merhem olabilir.
