Fitch, Türkiye’nin notunu 27 Ocak’ta ‘çöp’e attı. ‘Büyük fonlara ve bankalara yatırım için yeşil ışık’ olarak nitelenen notu kaybedince Bahreyn ve Azerbaycan’ın ligine düştük. Piyasalar, aylardır Fitch’in notu indireceği ihtimaline göre hareket etse de karar resmîleştiği andan itibaren de Borsa’nın düşmesi, dövizin artması bekleniyordu. Pazartesi günü öyle olmadı. Borsa fırladı, dolar düştü.
Arka planına inilmediğinde günlük hareketler yanıltıcı olabiliyor. Her şeyden evvel not indiriminden sonra yerel para birimi yükselen, borsası rekor kıran vak’a yok. Türkiye’nin notunun kırıldığı tarihi müteakip ilk işlem gününde ortaya koyduğu performans kalıcı hale gelirse o vakit literatüre geçecek bir başarıdan bahsedilebilir. Bunu söylemek için çok erken.
YABANCILAR KENARDAN SEYREDİYOR
Borsa’da ‘dışı seni, içi beni yakar’ misali tablo için birilerinin hafta sonu mesai yaptığı anlaşılıyor. Borsa’nın yüzde 63’ü yabancıların elinde olduğuna göre yabancı aracı kurumların ne yaptığına bakmak lazım. Yükseliş, yabancılar hisse senedi aldığı için oluyorsa bu iyiye işarettir. Yabancı aracı kurumların takas değişimleri ipucu niteliğindedir. Yerli yatırımcı da bu kurumlar üzerinden işlem yaptığı için eğilim birebir ölçülemez.
Günlük hacim dökümlerine bakıldığında karışık bir tablo var. Türkiye’nin en kıymetli şirketlerinin değer kaybettiği bir atmosferde Borsa yükseliyorsa, sığ hisseler çift haneli artıyorsa ‘keriz silkeleme’ denilen manipülasyon suçu işleniyor demektir. Yüzde 3 ve üzeri kıymet kazanan hisseler arasında iktidara yakın grupların hisselerinin ağırlığı dikkatten kaçmıyor. Takasın en fazla olduğu kâğıtlardan Emek Elektrik, Adana Çimento C ve Tümosan’da fiyat ya çok cüzi artmış ya da geriye gitmiş.
İŞLEM HACMİNİN ARTMASI ‘MAL BOŞALTMA’YA DA İŞARET EDER
Kıyıda köşede kalmış hisselerde birkaç milyon liralık alım yapıldığını, Borsa’nın devlerinde çok fazla fiyat artışı olmadığını bir kenara not edelim. Pekâlâ, işlem hacmi artan hissenin fiyatının düşmesi ne manaya geliyor? Kestirmeden söyleyeyim: Vurgunu yapanlar, fırsattan istifade ellerindeki malı birilerine satıyor. ‘Mal boşaltması’ diye bilinen numarayı yutanlar 1 lira bile etmeyen hisseyi 1,15’ten aldığında fiyatın 1,20’yi aşacağını zannede dursun aynı kâğıt birkaç gün içinde 0,70 liraya geriliyor.
Dolayısı ile her hacim artışı hissenin prim yapacağı anlamına gelmez. Borsa Endeksi’nin bu çeşit işlemler sebebiyle yükselmiş olması da piyasanın toparlandığını göstermeye yetmez. Hatta düşüş sinyalidir.
GALİP ÖZTÜRK’ÜN ŞİRKETİ BİR GÜNDE YÜZDE 20 DÜŞTÜ
Borsa’nın nasıl manipüle edildiğini bir misalle arzedeyim. Metro Petrol ve Tesisleri Sanayi ve Ticaret AŞ, Borsa’da ‘MEPET’ olarak işlem görüyor. MEPET’in pazartesi günkü kapanış fiyatı 3,37 TL. Salı günü kapanış fiyatı ise 2,68 TL. ‘Borsa yükselecek’ heyecanına kapılıp dün MEPET hissesi alanların bir günlük kaybı yüzde 20 oldu. 10 bin liralık hisse alanların cebinden 24 saat geçmeden iki bin lira eksildi.
Organize suç örgütü yöneticiliğinden kesinleşmiş hapis cezası olmasına rağmen hükümet iltiması sayesinde infazı ertelenen Galip Öztürk’ün sahibi olduğu MEPET’teki bu ani yükseliş ve inişlere SPK, (konjonktür icabı) sesini çıkarmayarak manipülasyon suçuna göz yumuyor. Borsa’yı takip edenler çok iyi bilir Galip Öztürk’ün Vanet üzerinden yaptığı vurgunu. Tarih tekerrür ediyor ve bunları yapanlar ne yazık ki ‘vatanperver’ diye alkışlanıyor.
Ne oldu da MEPET’in fiyatı kısa sürede 1 liraya yakın arttı? Akabinde bir günde yüzde 20 niye düştü? Bu nasıl bir şirket ki bir günde bu kadar eriyebiliyor? SPK cevap verebilir mi bu suallere? Zannetmiyorum. İsmi bile duyulmamış şirketlerin Fitch’in not indiriminden sonra Borsa’da adeta zıplaması bal gibi manipülasyona delalet ediyor.
DEUTSCHE BANK RAPORU ‘BAŞKA’ SÖYLÜYOR
THY, Garanti, Halkbank, Yapı Kredi ve İş Bankası gibi lokomotif hisseler yerinde sayarken, hatta bazıları geri giderken Borsa’nın coştuğuna ‘yerliler’ kansa da yabancı oralı değil. Deutsche Bank’ın raporunda Borsa’da işlem gören şirketlerin 2016 kârının kur farkı yüzünden yüzde 70 düşeceği, finansman maliyetlerinin katlanacağı belirtilirken Pazartesi İstinye sırtlarında sahnelenen parodi, Borsa’nın ne kadar sığ hale geldiğini bir kere daha ispat etti.
4 BANKANIN DAHA NOTU DÜŞTÜ
Deutsche Bank raporunun mürekkebi kurumadan Standard&Poor’s (S&P); İş Bankası, Yapı Kredi, Vakıfbank ve Garanti Bankası’nın görünümünü negatife çevirdi. Notları daha da düşecek. Bunlardan daha mı sağlam MEPET ya da diğer hareketli hisseler? Bankalar için riskler artarken onların gölgesi bile olamayacak şirketler Fitch kararından sonra Borsa’da rekor yükselişler gösteriyorsa attığınız adımlara dikkat etmelisiniz.
‘Endeks rekor kırdı’ manşetlerine aldanan Borsa’ya koştu. Tuzağa düşen küçük yatırımcı şişirilmiş fiyatlardan aldığı hisselerin altında ezildikçe ezilecek. Hep aynı hikâye. Kumarhaneden ne farkı var bunun? Düzenleyici ve teftişten mesul SPK, Borsa’da sun’i yükselişlerle ‘ekonomide işler yolunda’ mesajını vermek isteyen hükümete referanduma kadar omuz mu verecek?
Halkın yüzde 71’inin ‘var’ dediği kriz, Borsa’ya makyaj yaparak mı yok edilecek? Çok yazık. ‘Bedava çorbacılar’ doları ne kadar düşürdü ise ‘keriz silkeleme’den sabıkalı tiplerle Borsa’da estirilecek yalan rüzgârı da yabancı yatırımcı nezdinde o kadar ikna edici olacaktır.
FİTCH’İN KARARINI BU ŞEKİLDE UNUTTURAMAZSINIZ
Hükümet, seçmeni ‘evet’ çizgisine taşımak ve orada tutmak için tehlikeli sularda yüzüyor. Fitch’in kararının tesirlerini Borsa ile oynayarak azaltabileceklerini zannediyorlar. Maalesef yanılıyorlar.
Merkez Bankası faizi artırmadan bankaların fonlama maliyetini yüzde 10,4’e kadar çıkarmayı başardığına (!) göre Borsa İstanbul ve SPK da lokomotif hisseler düşerken pekâlâ Borsa Endeksi’ni yükseltebilir. Burası Yeni Türkiye, küsuratı ile bin odalı Saray’da mukim zatı Başkan yapıncaya kadar her şey Yeni Şafak gazetesinin tabiri ile ‘milk port’ (süt liman) gösterilmeli.
“Gemi batmış veya karaya oturmuş… Tek adam rejiminin kıyısına çıkılmışsa bütün bunların ne ehemmiyeti var!” diyenlerden değilseniz ihtiyatı elden bırakmayın.
EN ÇOK İŞLEM GÖREN HİSSELER*
SON YÜZDE HACİM (LOT)
GARAN 8.32 0.97 1185728382.52
THYAO 5.53 -1.25 683334079.91
AKBNK 8.44 1.20 294180193.98
HALKB 11.28 -1.40 275046905.03
YKBNK 3.81 -3.54 267229717.22
VAKBN 4.93 -0.80 170114471.74
ISCTR 5.94 -0.50 152259775.45
MEPET 2.68 -20.00 138930248.24
BJKAS 4.74 0.64 131775298.16
AFYON 9.14 -1.19 100040953.21
(*)31 OCAK 2017
