TR724 HABER | YASİR ŞİMŞEK
Amerikan teknoloji devini önümüzdeki haftalarda zor günler bekliyor. Amerika Adalet Bakanlığı, Google’a piyasa hakimiyetini istismar ettiği iddiası ile dava açtı. Arama motoru piyasasında yüzde 90’dan fazla pazar payı olduğu iddia edilen Google, piyasa hakimiyetini kötüye kullandığı yönündeki iddiaları reddetti.
Google’ın, piyasa hakimiyetini kötüye kullanarak rakiplerinin büyümesine fırsat vermeyip, inovasyonu engellediği iddia ediliyor. Google’ın, başta Apple olmak üzere birçok şirkete arama motoru olarak kendilerinin varsayılan olarak ayarlanması için milyarlarca dolar para ödediği söyleniyor. Google’ın, diğer Amerikan devi Apple’a, yıllık 10 milyar dolar para ödediği belirtiliyor.
Google, rekabet hukukunu ihlal ettiği iddialarını reddetti. Google’a göre, insanlar Google’ı zorunlu oldukları için değil, yüksek kalitede hizmet verdiği için kullanıyorlar. Google, arama motoru hizmetlerinden memnun kalmayan veya başka bir arama motorunu kullanmak isteyen kullanıcıların, bilgisayarda 2, telefonda ise 4 tık ile varsayılan arama motorunu değiştirebileceğini savunuyor.
Rekabet hukukunu şekillendiren ilk kanun, Sherman Yasası, piyasadaki rekabeti korumak için 1890 yılında Amerika’da yürürlüğe girmiştir. Bu hukuk dalı, şirketlerin piyasada birleşerek, başka şirketleri satın alarak veya piyasadaki baskın konumunu kötüye kullanarak rekabeti azaltmasını önlemeyi hedefler. Normal şirketler aynı icraatı sergilediğinde herhangi bir problem vazetmeyen fiiller, piyasa hakimiyetine sahip olduğu ispatlanan şirketler tarafından gerçekleştirilince problem oluşturabilir. Bunlardan bir tanesi ‘exclusive purchasing’ olarak adlandırılan, alıcıyı belirli bir ürünü piyasada hâkim olan şirketten almaya zorlayan davranıştır. Google’ın suçlandığı konuların başında ise ‘exclusive purchasing’ geliyor.
Donald Trump döneminde açılan dava, salı günü başlayıp 10 hafta boyunca devam etmesi bekleniyor. Google’ın anne şirketi 1 trilyon 700 milyar dolar değerindeki Alphabet’in CEO’su Sundar Pichai, yargılama süresi boyunca mahkeme huzurunda ifade verecek. Bu tarz yargılama süreçlerinde daha önce Mark Zuckerberg gibi büyük şirket patronlarının ifade verdiğine şahit olunmuştu. Sundar Pichai, vereceği ifadelerle toplum önünde Google’ın popülerliğini etkileyecek.
Önümüzdeki yıl sonlanacağı öngörülen davayı Google’ın kaybetmesi halinde, Amerika’daki cihazlarda Google önceden ayarlanmış şekilde varsayılan arama motoru olamayacağı bekleniyor. Exclusive purchasing fiilinin de yasaklanması tahmin ediliyor. Google başka müeyyidelerle de karşılaşabilir.
Önceki davalar
Google daha önce Avrupa Komisyonu tarafından, rekabet hukuku kapsamında birçok kez yüksek meblağlarda cezalara çarptırılmıştı. Google 2017’de 2 milyar 600 milyon dolar, 2018’de 4 milyar 900 milyon dolar, 2019’da ise 1 milyar 700 milyon dolar ceza almıştı.
Avrupa Komisyonu, Rekabet hukuku alanında daha müdahaleci bir tavır sergilese de son yıllarda Amerikalı yetkililer de baskıyı artırdı. Önümüzdeki günlerde Amerikalı devlerden Amazon ve Facebook’a da davalar açılması bekleniyor. Davaları kimin kazanacağı ise merak konusu.
