Futbolda sınırlar kalktı yerliler azınlığa düştü [Efe Yiğit]

Bir zamanlar Londra kulüplerinin oyuncuları Londra’dan, Real Madrid’in oyuncuları Madrid’den, Milan ve İnter’in oyuncuları Milano’dan gelirdi. Bırakın yabancı oyuncuyu, şehrin dışından oyuncu sayısı bir elin parmaklarını geçmezdi. Şimdilerde kulüplerdeki yerli oyuncular azınlık durumuna düştü. Futbolun seyri 20 yıl önce değişti.

Jean-Marc Bosman futbol tarihini değiştirdi

Avrupa futbolunun seyrini değiştiren isim sıradan bir futbolcu olan Belçikalı Jean- Marc Bosman’dı. Tarihe Bosman Kuralları olarak geçecek kararın mimarı olan Bosman, Belçika’nın RFC de Liege takımında oynarken kontratının sona erdiği sezonda kulübü ile görüşmelerde, kulübünün önceki sezona göre ücretinde yüzde 60’a varan indirim yapması üzerine, Fransız ekibi Dunkerque ile anlaştı. Bunun üzerine Liege, 800 bin dolar gibi yüksek bir sözleşme fesih bedeli belirledi. Dunkerque bu parayı ödeyemeyeceğini belirtip oyuncuyu kiralamak istedi. Ancak Liege, Dunkerque’nin maddi durumunun iyi olmadığını öne sürerek müsaade etmedi ve Bosman’ı da kadro dışı bırakarak idari ceza verdi. İndirimli olarak ödeyeceği maaştan da kurtulmuş oldu.

Bu gelişmeler üzerine Bosman, Avrupa Adalet Divanı’na futbol tarihini ve ekonomisini tamamen değiştirecek davayı açtı. Yaklaşık 6 yıl süren mahkemeler sonucu tüm dünyada Bosman Kuralları olarak bilinen kararlar verildi. Bu sonuçlar üzerine ilk olarak Avrupa Birliği’ne bağlı ülkelerdeki profesyonel futbolcular serbest dolaşım hakkı ve kontrat bitiminde bonservis bedeli olmadan takımdan ayrılma hakkı aldı.

Futbolda sınırlar kalktı

Bosman Kuralları ile futbolda sınırlar artık kalkıyordu. Bosman Kuralları öncesi birçok Avrupa ülkesi ‘yerli yeteneklere’ imkân verilmesi adına yabancı oyuncu sayısında sınır getiriyordu. Avrupa futbolu yabancı oyuncu kavramıyla II. Dünya Savaşı’ndan sonra tanışırken,1990’lı yıllara kadar İspanya 4 (en fazla 3’ü sahada olacak), Hollanda 2, İngiltere ve İtalya 3 yabancıya izin veriyordu. Yerli yeteneklerin fırsat bulması adına İtalya, 1960’lı yılların ortasından 1980’e kadar yabancı oyuncuya yasak getirmişti.

İsviçreli analiz enstitüsü CIES Football Observatory ve Alman futbol portalı Transfermarkt’ın verilerine göre artık Avrupa’nın önde gelen liglerinde yerli oyuncular azınlıkta bulunuyor. CIES Football Observatory, futbolun demografik yapısıyla ilgili Avrupa, Kuzey Amerika, Latin Amerika ve Asya’da yaptığı araştırmada Bosman Kuralları’nın Avrupa futbolunu temelden değiştirdiğini ortaya koydu. Avrupa’nın 5 büyük ligi olan İngiltere, İspanya, Almanya, İtalya ve Fransa liginde top koşturan oyuncuların yüzde 52,8’i yabancı. Bosman Kuralları’nın yürürlüğe girmediği 1995-96 sezonunda bu 5 büyük ligde top koşturan yabancı oyuncuların oranı sadece yüzde 18’di.

Zengin ligler daha da zenginleşti

En çok yabancı oyuncuyu bünyesinde barındıran lig, İngiltere’nin. Ada takımlarında top koşturan oyuncuların yüzde 67,3’ü yabancı olurken, Premier Lig takımların forvetlerinin yüzde 52’si, kalecilerinin ise yüzde 40’ı yabancı bir ülkenin vatandaşı. Belçika, İtalya, Portekiz, Almanya, Türkiye ve İskoçya gibi ülkelerin liglerinde top koşturan oyuncuların yaklaşık yarısı yabancılardan oluşuyor.

Yabancı oyuncuda sınırın kaldırılması en çok yerli yetenekleri vurdu. Bosman Kuralları, daha çok büyük kulüplerin ekmeğine yağ sürdü. Ekonomisi güçlü kulüpler, istedikleri yıldızları kadrosuna katarken, kulüpler arasındaki zengin-fakir uçurumu giderek arttı. Küçük kulüplerin yıldız oyuncuları, zengin kulüpler tarafından satın alındı. Forma aşkı, para sevdasına mağlup oldu. 5 büyük ligde 27 yaşın üstünde aynı kulüpte top koşturan oyuncu sayısı sadece 29 olarak kayıtlara geçti.

Avrupa dışında yerlilik hâlâ makbul

Bosman Kuralları, Avrupa futbolunda köklü değişikliğe yol açarken, Latin Amerika ve Asya’da hala yerli oyuncuların hegemonyası bulunuyor. Brezilya liginin yüzde 6,1’i, Uruguay Liginin yüzde 6,4’ü, Kolombiya Liginin yüzde 9’u Arjantin Ligi’nin ise yüzde 9,5’i yabancı oyunculardan oluşuyor. Japonya’da her 7 oyuncudan biri, Güney Kore’de ise her 9 oyuncudan biri yabancı.

Bosman, sadece kulüp yapılarını değiştirmedi. Milli takımlarda bile devşirme oyuncular boy göstermeye başladı. Fransa, Almanya, İsviçre, İsveç, Belçika milli takımında çok sayıda ‘devşirme oyuncu’ ter döküyor. Kısaca futbol sınırları olmayan bir dünya oldu. Bu durum da zengin ve köklü kulüpleri ‘dokunulmaz’ kıldı.

Avrupa’nın 20 ülkesindeki yabancı oyuncu oranı

spor yerli

Türkiye'de bu haberi engelsiz paylaşmak için aşağıdaki linki kopyalayınız👇

YORUM YAZIN

Lütfen yorumunuzu yazın
Lütfen isminizi girin