HABER İNCELEME | YUSUF DERELİ
Tüketici enflasyonu Temmuz 2021’de beklentilerin de üzerinde yüzde 1,80 arttı. TÜİK’in tartışmalı verilerine göre bile yıllık enflasyon yüzde 18,95 ile politika faizine dayanmış durumda. ÜFE-TÜFE arasındaki makas da 26 puana çıktı. Peki bütün bunlar ne anlama geliyor; Geçtiğimiz ay elektrik ve doğalgaza yapılan fahiş zamların etkisi Temmuz ayında görüldü. Merkez Bankası’nın önümüzdeki 3 ay içerisinde politika faizini düşürmesi artık mümkün değil. Aksine artırmak zorunda bile kalabilir.
MB’nın son toplantıda yüzde 14,1’e revize ettiği yıllık enflasyon oranı tamamen çöp oldu. Yıllık enflasyon en iyi ihtimalle yüzde 18’lerde gelecek gibi görünüyor. Üretici maliyetleri ile TÜFE arasındaki makasın yüzde 26’ya çıkması da enflasyonda henüz zirvenin görülmediğinin ispatı. Maliyetlerdeki artışlar önümüzdeki aylarda tüketici fiyatlarına da yansıyacak.
TÜİK, enflasyona ilişkin Temmuz 2021 raporunu açıkladı. TÜFE’de 2021 yılı Temmuz ayında bir önceki aya göre yüzde 1,80 artış yaşandı. Beklendi yüzde 1,5’lardaydı. Bir önceki yılın Aralık ayına göre artış yüzde 10,41 olarak ölçüldü. Bir önceki yılın aynı ayına göre TÜFE yüzde 18,95 oldu. Söz konusu oran son 26 ayın zirvesi. Böylece yıllık enflasyon oranı politika faizi olan yüzde 19’a dayanmış oldu.
ÜFE-TÜFE MAKASI 26 PUANA ÇIKTI
Üretici fiyat endeksindeki artış da durmuyor. ÜFE, 2021 yılı Temmuz ayında bir önceki aya göre yüzde 2,46, bir önceki yılın Aralık ayına göre yüzde 25,05, bir önceki yılın aynı ayına göre yüzde 44,92 artış gösterdi. Korkunç bir oran! ÜFE ile TÜFE arasındaki makas 26 puana çıktı.
ENAGRUP: 7 AYLIK ENFLASYON YÜZDE 25,14
Bu arada, Enflasyon Araştırma Grubu (EnaGrup) da Temmuz 2021’e ilişkin verilerini yayınladı. Buna göre TÜFE Temmuz ayında yüzde 4.89 arttı. Ocak-Temmuz 2021 dönemi enflasyon oranı ise yüzde 25.14 olarak gerçekleşti.
TEMEL ETKEN ELEKTRİK VE DOĞALGAZ ZAMLARI
Enflasyon oranandıka dikkat çeken artışın en önemli nedeni olarak geçtiğimiz ay elektrik ve doğalgaza gelen fahiş zamlar gösteriliyor. Ayrıca bayram tatilinin yarattığı talebin de fiyatlar genel seviyesini yükselttiği aktarılıyor.
HİZMET SEKTÖRÜNDE FİYATLAR KATLANDI
Aylık düşüş gösteren ana gruplar yüzde 2,13 ile giyim ve ayakkabı ve yüzde 0,06 ile ev eşyası. Temmuz ayında artışın yüksek olduğu gruplar ise sırasıyla yüzde 5,07 ile konut, yüzde 2,77 ile gıda ve alkolsüz içecekler ve yüzde 2,72 ile lokanta ve oteller oldu.
Temmuz 2021’de, endekste kapsanan 415 maddeden, 81 maddenin ortalama fiyatında düşüş gerçekleşirken, 50 maddenin ortalama fiyatında değişim olmadı. 284 maddenin ortalama fiyatında ise artış gerçekleşti.
BÜTÜN BUNLAR NE ANLAMA GELİYOR?
Öncelikle MB’nın yüzde 19 olan politika faizini önümüzdeki 3 aylık süreçte indirme ihtimali kalmadı. Zira MB Başkanı Şahap Kavcıoğlu, son toplantıda bile faiz oranını enflasyonun bir kalem üzerinde tutacaklarını söylemişti.
Temmuz enflasyonunun hemen ardından bazı yabancı kurumlar beklentilerinde değişikliğe gitti. Barclays Bank, yıl sonuna kadar faizlerde indirim beklemediğini, JPM ise 3 indirim beklentisini ikiye çektiğini açıkladı. Scope Ratings de Türkiye için yıl sonu faiz beklentisini yüzde 16’dan yüzde 17’ye revize etti.
YILLIK YÜZDE 14,1 ENFLASYON HAYAL!
MB, yıllık enflasyon beklentisini geçtiğimiz hafta revize ederek yüzde 14,1’e yükseltmişti. Söz konusu oranın yakalanması mümkün değildi ancak itibariyle söz konusu hedef tamamen çöp oldu diyebiliriz. Yıl sonu beklenen enflasyon en iyi ihtimalle yüzde 18 civarında olacak gibi görünüyor. Yüzde 19 bile sürpriz sayılmaz ki, bu gelecek yıl için felaket anlamına geliyor.
HENÜZ ZİRVEYİ GÖRMEDİK
En önemli verilerden biri ÜFE oranı. ÜFE ve TÜFE arasındaki makas her geçen ay daha da açılıyor. An itibariyle 25,97 puanlık bir fark oluştu. Hiç bir üretici zararına uzun süre satış yapmaz. Bu ise bize TÜFE’de henüz zirvenin görülmediğini, önümüzdeki aylarda yüzde 20’lerin aşılabileceğini gösteriyor.
GELECEK YILKİ HEDEF DE ÇÖP OLDU
2022 yılı için Merkez Bankası’nın enflasyon tahmini yüzde 7,8 olarak açıklanmıştı. Ancak son veriler ve ÜFE’nin neredeyse yüzde 50’ye dayanması sonrası bu oranın tutturulmasını imkansız kılıyor. Bırakınız yüzde 7,8’i, yüzde 10’nun altının görülmesi bile mümkün değil.
BURAK ARZOVA: ŞARK KURNAZLIĞIYLA OLMAZ!
Ekonomist Prof. Dr. Burak Arzova, enflasyon verilerini katıldığı bir YouTube kanalında değerlendirdi. Şunları söyledi: “Enflasyon 18,95 olarak açıklandı. Market raflarındaki ürün fiyatları gibi! Politika faizi yüzde 19. ‘Bakın reel faiz enflasyonun üzerinde’ diyecekler. Böyle şark kurnazlıkları. Kimse yemiyor kardeşim bunları… MB Başkanı yıl sonu enflasyonunu 14,1’e yükseltilmişti. ‘Yıl sonunda enflasyonun sert bir şekilde düştüğünü göreceksiniz’ demişti. Gelecek aylarda yüzde 20’leri göreceğiz. Maalesef bu enflasyondaki gidiş bizim açımızdan çok çok tehlikeli boyutlarda. Önümüzdeki yıl için belirlenmiş enflasyon 7,8. Aklım hafızam almıyor. Yani buralardan nasıl 7,8’e düşürecekler!.”
EMRE ALKİN: ENFLASYON ORANI YÜZDE 19 GELİRSE, PİYASALARDA FAİZ YÜZDE 25’E ÇIKAR
Ayvansaray Üniversitesi’nden Prof. Dr. Emre Alkin de enflasyon oranının yüzde 19’larda gelmesi durumunda piyasalarda faizin yüzde 25’lere yükseleceğine dikkat çekiyor. Alkin, “Yıllık enflasyon yüzde 18,95 olmuş. Çok ciddi bir rakam. MB Başkanı Kavcıoğlu, son toplantısında, ‘Yıl sonunda enflasyon radikal bir düşüşe geçecek’ demişti. Benim öyle bir beklentim yok. Benim yıl sonu için yüzde 16’lık bir öngörüm vardı ancak o bile artık iyimser bir oran. Bu yılı yüzde 19’larda bitirirsek faiz oranları da piyasalarda yüzde 25’e çıkar. MB’nın bu oranlarla faizleri düşürebileceğini zannetmiyorum.” diyor.
