Cep telefonlarının birer bilgisayara dönüşmesinden sonra, artık hemen her şeyi ekrandan okur hâle geldik. Yapılan pek çok araştırma, bunun okuma pratiğimizi de dönüştürdüğünü ortaya koyuyor. Artık önümüze konan metinleri hemen aşağı doğru kaydırıp, sadece belirli anahtar kelimeleri seçiyoruz.
Bu da, bilgileri analiz etmek yerine, yüzeysel bir bakıp geçme anlamına geliyor.
Çünkü e-postalar, telefon bildirimleri, makaleler, metin içindeki videolar, fotoğraflar ve interaktif bilgiler bombardımanı altında beynimiz, bir çeşit “savunma stratejisi” geliştiriyor.
Washington Post’ta yayınlanan bir makaleye göre, okuduğunu anlamaya ilişkin yapılan birçok araştırma, kâğıttan okumanın ekrandan okumaya göre daha etkili olduğunu gösteriyor.
Örneğin, İspanyol ve İsrailli araştırmacıların 2018 yılında yürüttükleri bir çalışmadan çıkan sonuç, ekrandan okununca “bilgi içerikli” metinlerin “hikaye anlatan” metinlere göre daha zor anlaşıldığını tespit etmiş.
Zor bilgilerin öğrenilmesi ya da yeni beceriler edinmek için yapılan okumalarda, kâğıt ekrana göre daha etkili. Yine bu araştırmaya göre, zaman baskısı altında olanlar kâğıttan okuduklarını ekrana kıyasla daha iyi anlıyorlar.
Ekrandan okuma yapmak, bir başka tehlikeli alışkanlığı da beraberinde getiriyor. Artık bir metni okurken çok daha yoğun dikkat dağılması yaşıyoruz. Kitap okurken bile, zihnimiz sürekli başka şeylerle meşgul olmak istiyor. Adeta, acelecileşiyoruz.
Washington Post’un yer verdiği uzmanlar, konsantrasyonu arttırmak için şunları öneriyor:
1- Mümkün olduğu kadar doğru ortamı seç. Bir çoğumuza kafede kitap okumak hoş gelebilir ama zor bir metin okuyacaklar için bu ortam dikkat dağıtıcı olabilir.
2- İnterneti kapat veya telefonunu uçak moduna al. Böylece bildirimlerden bir süre uzaklaşmak iyi gelebilir.
3- Ara ver. Ara vermenin zihni tazelediğine dair birçok delil var. Ne zaman ara verilmesinin daha uygun olduğu ise kişiden kişiye değişiyor.
4- Ara verdiğinde, tekrar ekrana dönme. Instagram ya da e-postalara dönmek, gerçek bir ara vermek değil. Dinlendirici, hiç değil. Biraz yürüyüş yapmak, ev işleriyle meşgul olmak daha doğru.
5- Sabahları veya akşamları (veya ikisinde birden), mesai saatleri dışında, ekrandan uzak dur. Düşünme ve tefekkür etme geride bıraktığın işler kadar önemlidir. Daha üretken olabilmek için günün sonunu belirleyecek, uyumadan önce ekrandan kopmanı sağlayacak bir rutin belirle.
