HABER İNCELEME | YUSUF DERELİ
Resmi verilere göre bile yüzde 19,25 olan enflasyon Türkiye’nin en önemli ekonomik sorunu olarak gösteriliyor. Ancak 19 yıldır ülkeyi tek başına yöneten AKP rejimi, sorumluluğunu inkar etmeye ‘suçluyu’ başka yerlerde aramaya devam ediyor. AKP’li Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’a göre enflasyonun sebebi zincir marketler ve bu sorun Tarım Kredi Kooperatifleri’nin market sayısını artırarak çözülecek. Ancak ekonomistlere göre devletin marketçilik yapması enflasyonu düşürmeyeceği gibi sorunu daha da büyütecek.
Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, dün Tarım Kredi Kooperatifi’nin marketindeydi. Çıkışta yaptığı açıklamada, “Fiyatlar gayet uygun; bunları (marketlerin sayısını) süratle çoğaltacağız. Böylece vatandaşımıza ucuz ve kaliteli ürünü ulaştırmanın ve piyasayı da balanse etmenin inşallah gayreti içerisinde olacağız.” ifadelerini kullandı.
Rejime göre göre fiyatların yüksek olmasının nedeni zincir ‘marketler’. Erdoğan geçtiğimiz hafta da doğrudan 5 zincir marketi hedef almış ve ardından ‘fahiş fiyat’ baskınları başlamıştı. Ancak ekonomistlere göre Türkiye’de enflasyonun kaynağı marketler değil; kötü ekonomi yönetimi. Tarım Kredi Kooperatiflerinin market sayısını artırmak sorunu çözmeyeceği gibi daha da derinleştirecek. Zira Türkiye’deki enflasyon maliyet kaynaklı, market değil!
MB ‘BAĞIMSIZ’ OLMADAN ENFLASYON SORUNU ÇÖZÜLMEZ
Koç Üniversitesi’nden Prof. Dr. Selva Demiralp, enflasyon sorununun çözümü için ‘bağımsız’ bir MB’nın varlığına dikkat çekiyor: “İndirimli satış mağazaları ile enflasyon düşmez. Bu tür “zararına satışlar” kalıcı bir etki sağlamaz. O zararı birisinin ödemesi gerekir. Önemli olan fiyat artışlarını kalıcı bir şekilde düşürebilmek ve vatandaşın alım gücünün enflasyona karşı erimesini önlemektir. Bunun için ise fiyat istikrarı sağlamak, TL’nin değerini koruyabilmek gerekir. Bu da ancak sözüne güvenilen, kredibilite sahibi, enflasyonist etkilere rağmen faiz indirip kuru, piyasa faizini ve enflasyonu büsbütün patlatmayan bir merkez bankası ile olur.”
HALKIN GELİRİ ARTIRILMALI
Yalova Üniversitesi’nden Doç. Dr. Baki Demirel’e göre insanların gelirini artırmak daha doğru. Demirel, “Fiyatları baskılamaya çalışmak yerine ücretleri artırsalar, kur artışını önleyici para politikası uygulansa memleket için daha yararlı olacak aslında.” diyor.
Ekonomist Murat Sağlam ise “Enflasyonunu kalıcı bir şekilde düşüren tüm ülkelerin ortak özellikleri 1) Bunu bağımsız bir merkez bankası aracılığıyla yapmaları 2) Fiyat istikrarı politikalarını sabırla ve samimiyetle devam etmeleri 3) Tüm ekonomi biliminin dinamiklerini uygulamaları…” ifadelerini kullanıyor.
DEVLETİN GÖREVİ MARKET AÇMAK MI?
Prof. Dr. Şenol Babuşçu’nun, “Devletin görevi market açarak enflasyonu düşürmek midir?” sorusuna; iktisatçı Mahfi Eğilmez, “İşin özü budur Şenol Hocam.” karşılığını veriyor. Tartışmaya katılan Gelecek Partili Yusuf Ziya Özcan ise önemli bir tespitte bulunuyor: “Ekonomiyi nasıl idare edeceğinizi bilmezseniz market de açarsınız tanzim satışta açarsınız. Halkı bir şekilde bu konuda icraat taptığınıza inandırmanız lazım. Seçime kadar böyle idare edeceklerini düşünen biçareler.”
DAHA ÖNCE TEST EDİLDİ, ÇÖZÜM DEĞİL
Ekonomist Prof. Dr. Burak Arzova ise geçmişte açılan ‘tanzim satış’ mağazalarını hatırlatıyor. Arzova, “1000 Yeni Market = Önceki Tanzim Satış Mağazası… Enflasyona çare olmadığı daha önce test edildi.” şeklinde konuşuyor.
Ekonomist Mustafa Sönmez de benzer ifadeler kullanıyor: “Allah’ın sopası yok; nasıl çaresizce çırpındırıyor! 1000 market yaptırınca, devlet işletince, enflasyon düşecek öyle mi? 2 yıl önceki çadırlara ne oldu? Sümerbank’a, Et Balık’a burun kıvırıp devlet niye bu işleri yapsın diyenlere bak! Çare yok, enflasyon sizi götürecek.”
