HABER ANALİZ | YUSUF DERELİ
Son iki ayda katlanan un fiyatları, AKP rejiminin korkulu rüyası haline geldi. Un fiyatlarının ekmeğe yansımasından endişe eden rejim, TMO eliyle yeni bir hamle yaparak sanayiciyi ‘destekleme’ kararı aldı. Çiftçiye 1 ton buğday için verimliliğine göre değişmekle birlikte 180–280 lira arasında destek veren Tarım ve Orman Bakanlığı, ‘alım satın yapan’ sanayiciye ise 1 ton için tam 1.700 lira destek veriyor.
Rejimin çiftçiyi desteklemek gibi bir derdi olmadığı gibi sanayiciyi sübvanse etmek gibi bir amacı da yok. İktidarın tek gayesi ekmeğin 4-5 liraya çıkmasını en azından seçime kadar engellemek. Zira ekmek, insanların temel ‘gıda’ maddesi ve bir anda 5 liraya çıkması halkın büyük tepkisine neden olur. Ayrıca un ve ekmek fiyatlarındaki artış doğrudan enflasyona etki ediyor.
AKP iktidarının ekonomi politikası çöktü. Dolar aldı başını gidiyor. TL tarihin en değersiz günlerini yaşıyor. Merkez Bankası dün 2014’ten sonra ilk kez kura doğrudan döviz satışı yaparak müdahale etti. Ancak Erdoğan’ın açıklamaları nedeniyle açıktan kur satışının da etkisi sınırlı kaldı.
ENFLASYON TIRMANIYOR
Marketlerde etiketler artık günlük değiştiriliyor. Kasım ayı enflasyon beklentisi yüzde 5’in bile üzerinde. İstanbul Ticaret Odası (İTO) dün, Kasım ayına ilişkin perakende ve toptan fiyat endekslerini yayımladı. İstanbul’da perakende fiyatlar Kasım’da bir önceki yılın aynı dönemine göre yüzde 24,05 artış kaydetti. İTO’nun yayımladığı endeks dikkate alındığında perakende fiyatlarda yıllık artış hızı 2003’ten bu yana en yüksek seviyeye çıktı. Aylık bazda artış yüzde 4,71 oldu.
BUĞDAYIN TONU 6 BİN LİRAYI GEÇTİ
Şeker geçtiğimiz ay yüzde 25 zamlandı. Ayçiçek yağının fiyatı da artık haftalık güncelleniyor. Son dönemde fiyatı en çok artan temel gıda maddelerinden biri de un oldu.
50 kiloluk ekmeklik unun fiyatı 2,5 ay kadar önce çuvalı 180 liraydı. Geçtiğimiz ay fiyadı 240 liraya çıktı. Geçtiğimiz hafta ise 340 liradan satıldı. Bugün aynı unun fiyatı 400 liraya dayandı. İki ayda una gelen zam yüzde 100’ün bile üzerinde. Polatlı Ticaret Borsası’nda dün kırmızı sert buğday fiyatı en yüksek 6 bin 16 TL/Ton’a çıkarak yeni bir rekor kırdı.
TÜRKİYE ÇİFTÇİSİ ZARAR ETTİRİLDİ
Geçtiğimiz yıl çiftçinin buğdayı tonu 2 bin 250 TL’den alındı. Bu yıl bir ton buğdayın üretim maliyeti 5 bin 500 lirayı aşmış durumda. Çiftçi göz göre göre zarar ettirildi.
Tarım İşletmeleri Genel Müdürlüğü (TİGEM), tohumluk dışında kalan ürünleri ihale ile satmaya devam ediyor. İlk olarak 25 Kasım’da yapılan ihalede ekmeklik buğday (ton) 5 bin 320 TL, makarnalık buğday ise 5 bin 218 TL’den satılmıştı. 2 Aralık’ta yapılacak ihalede ise 5 bin ton buğday 4 bin 750 TL muhammen bedelle satışa sunulacağı öğrenildi.
ÇİFTÇİYE VERİLEN DESTEK DEVEDE KULAK BİLE DEĞİL
Ziraat Mühendisi ve aktif çiftçi olan Faik Toy’un verdiği bilgilere göre çiftçinin aldığı tüm desteklerin toplamı 1 ton buğday için 180 ile 280 TL arasında değişiyor. Değişkenliğin sebebi dekar verimlerindeki farklılıklar.
Sulu tarımda buğdaya 1 dekar alan için verilen gübre desteği 20 TL. Çiftçinin toplam gübre masrafı ise 1.000 TL’nin üzerinde. 1 dekar buğday için yapılan toplam masraf ise 2 bin 100 liranın bile üzerinde. Toplam yaklaşık 2 bin 100 lira harcayan çiftçi, dekarda 350-400 kg buğday alıyor.
SANAYİCİYE TON BAŞINA 1.700 LİRA DESTEK
Çiftçiye kör ve sağır olan iktidar sanayici için kesenin ağzını açtı. Hazine ve Maliye Bakanlığı’nın ev sahipliğinde toplanan Gıda Komitesi’nden önceki gün yapılan açıklamada, “Un regülasyonu kapsamında un üreticilerimize piyasa fiyatlarına göre, ekmekli buğdayda ton başına 1.000 ile 1.700 TL arasında destek sağlanmaktadır. Bugüne kadar satışı yapılan ekmekli buğday miktarı 1,2 milyon ton olmuştur.” deniliyor.
Son ithal buğday ve arpa ihalelerinde ise
sanayiciye 1 ton buğday için verilen destek 2100TL’ye
1 ton arpa içim verilen destek 2350TL’ye çıktıOysa çiftçinin
1 ton buğdayına 2250TL
1 ton arpasına 1750TL fiyat verilmişti
Ürüne verilen fiyat sanayiciye verilen destek kadar yok🙂— Faik Toy (@faiktoy) November 29, 2021
İTHALATTA DESTEK 2 BİN 100 LİRA
Söz konusu uygulamaya tepki gösteren Faik Toy, “Son ithal buğday ve arpa ihalelerinde ise sanayiciye 1 ton buğday için verilen destek 2.100TL’ye, 1 ton arpa için verilen destek 2 bin 350TL’ye çıktı. Oysa çiftçinin 1 ton buğdayına 2 bin 250 TL, 1 ton arpasına 1.750 TL fiyat verilmişti. Ürüne verilen fiyat sanayiciye verilen destek kadar yok.” diyor.
ÇİFTÇİYE YOK, SANAYİCİYE VAR
Rakamlar ortada. Üretim yapan çiftçiye destek verirken alabildiğini cimri davranan AKP iktidarı, sanayici söz konusu olduğunda kesenin ağzını açıyor.
Peki ama neden?
İktidarın sanayiciyi desteklemesinin tek sebebi un ve ekmek fiyatlarının kamuoyunun tepkisine neden olacak kadar artmasına engel olmak. Halk Ekmek büfelerinin önündeki uzun kuyruklar iktidar cenahında ciddi rahatsızlığa neden oldu ve oluyor. İnsanlar artık ekmek alamayacak duruma geldi.
AKP’nin en büyük kabuslarından biri bugün 2,5 liraya satılan ekmeğin 4-5 lira olması. Ekmek yağ ya da şeker gibi değil. Her gün alınıyor. İnsanlar her fırına gittiğinde ekmeğe 4-5 lira verirken AKP’yi anacak!
UN BULABİLİRSENİZ, 15 LİRADAN ALIRSINIZ!
Peki AKP’nin bu stratejisi başarılı olabilir mi?
Olamaz… Sadece felaketi öteler. Birkaç hafta daha ekmek 2,5 liradan satılır, o kadar.
O ekmeğe zam gelecek… Eli kulağında…
O unun kilosunu 15 liradan alacaksınız; tabi bulabilirseniz…
