İnsan hakları alanında çalışan uluslararası hukukçular, 3 Mayıs Dünya Basın Özgürlüğü Günü öncesinde Türk gazeteci Ali Ünal adına Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi’ne (AİHM) kapsamlı bir dilekçe gönderdi.
Uluslararası İnsan Hakları Danışmanları’nın (International Human Rights Advisors) kurucularından tanınmış İngiliz avukat Ben Keith tarafından hazırlanan dilekçe, Ünal’ın tutukluluğunu “siyasi zulüm” olarak tanımladı ve davanın AİHM tarafından öncelikli olarak değerlendirilmesi gerektiğini belirtti.
Ben Keith tarafından hazırlanan dilekçe dört temel Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi maddesine dayanıyor. Keith, Ünal’ın 9 yıldan fazladır tutuklu olduğunu hatırlatarak, AİHM’in davaları öncelik sırasına göre sıralama stratejisi kapsamında Ali Ünal’ın başvurusunun daha hızlı değerlendirilmesini istedi.
70 yaşındaki Ali Ünal, 10 Ağustos 2016’da tutuklanmış ve 14 Kasım 2018’de yazdığı makaleler gerekçe gösterilerek 19 yıl 6 ay hapis cezasına çarptırılmıştı. 21 Eylül 2022’de Anayasa Mahkemesi, Ünal’ın başvurusunu kabul edilemez bulmuş, Ali Ünal 21 Ocak 2023’te dosyasını AİHM’e götürmüştü.
28 Şubat’ta ailesinin talebi üzerine Ali Ünal’ın davasını üstlenen Ben Keith LinkedIn hesabından yaptığı paylaşımda, AİHM’e gönderdikleri dilekçede AİHS’in 4 maddesinin ihlal edildiğinden şikayet ettiklerini belirtti:
-
Adil Yargılanma Hakkının İhlali (Madde 6): Ünal, gözaltına alındığında kendisine suçlamalar bildirilmedi; avukatsız sorgulandı, tanıkları sorgulama hakkından mahrum bırakıldı ve yargılamayı yürüten mahkemenin bağımsızlığına gölge düştü.
-
Keyfi Tutukluluk (Madde 5): Tutuklama ve yargılama sürecinde yaşanan ciddi usulsüzlükler, özgürlüğünden mahrum bırakılmasının hukuki dayanağını ortadan kaldırıyor.
-
Kanunsuz Ceza Olmaz (Madde 7): Ünal, sadece gazetecilik faaliyetleri nedeniyle, bu faaliyetler gerçekleştikten yıllar sonra ‘terör’ kapsamında yargılandı. Bu da ceza hukukunun geriye dönük uygulanması anlamına geliyor.
-
Siyasi Amaçlı Zulüm (Madde 18): Başvuru, Ünal’a yönelik hak kısıtlamalarının esas amacının muhalif bir sesi susturmak olduğunu savunuyor. AİHM, Kavala ve Demirtaş davalarında madde 18 ihlalinden Türkiye’yi mahkum etmişti.
BM’den de Karar Var
Ünal’ın tutukluluğu daha önce Birleşmiş Milletler Keyfi Gözaltı Çalışma Grubu (UNWGAD) tarafından da haksız bulunmuş ve dört ayrı kategori kapsamında keyfi olarak değerlendirilmişti.
Ali Ünal, eski Zaman gazetesi yazarlarından biri olarak Türkiye’deki medya baskılarının simge isimlerinden biri haline gelmişti. Tutuklandığında 61 yaşındaydı, bugün ise 70 yaşında bir dede olarak İzmir F Tipi Yüksek Güvenlikli Cezaevi’nde tutuluyor. Hakkında verilen 19 yıl 6 ay hapis cezasının büyük kısmı, yazdığı köşe yazılarına dayanıyor.
Dünya Basın Özgürlüğü Günü arifesinde yapılan bu başvuru, Türkiye’de gazeteciliğin kriminalize edilmesine karşı uluslararası düzeyde devam eden mücadeleyi bir kez daha gündeme taşıyor.